Việc cải cách mở cửa của Mi-an-ma được dư luận quốc tế đánh giá cao khi
nhiều nước đã chủ trương tăng cường quan hệ với Mi-an-ma. Lãnh đạo cấp
cao Mỹ, EU, Anh, Pháp, Hàn Quốc...cũng đã có các chuyến thăm tới
Mi-an-ma nhằm thúc đẩy quan hệ song phương. Bên cạnh đó, Mỹ, EU,
Ôx-trây-li-a, Canada đã nới lỏng cấm vận kinh tế (một số nước EU nối lại
viện trợ) cho Mi-an-ma.
Cùng
với các cải cách chính trị, Mi-an-ma đang đẩy mạnh cải cách, mở cửa
kinh tế trên nhiều lĩnh vực, đáng chú ý là việc mở cửa hệ thống kinh tế
theo cơ chế thị trường. Năm 2012, Mi-an-ma đã ban hành Luật Đầu tư nước
ngoài và Luật Xuất nhập khẩu mới. Hiện nay, Mi-an-ma vẫn coi nông nghiệp
là nền tảng để phát triển các ngành kinh tế khác. Chính phủ Mi-an-ma đã
ban hành nhiều chính sách để phát triển lĩnh vực nông nghiệp trong đó
đáng lưu ý là mặt hàng gạo.
Nhiều
chuyên gia kinh tế nhận định rằng với tiến trình cải cách tiếp tục diễn
ra thuận lợi, Mi-an-ma có nhiều khả năng trở thành một nước lớn về sản
xuất và xuất khẩu gạo trong tương lai gần. Nhận định trên không phải là
không có cơ sở khi mà Mi-an-ma từng là nước xuất khẩu gạo hàng đầu Châu Á
trong thập niên 50s. Chỉ sau khi bị bao vây cấm vận, ngành sản xuất lúa
gạo của Mi-an-ma mới trở nên tụt hậu. Tuy nhiên, trong thời gian gần
đây, Mi-an-ma đã dần lấy lại được vị thế xuất khẩu gạo của mình, tuy số
lượng gạo xuất khẩu còn khiêm tốn. Năm 2009, Mi-an-ma xuất khẩu xấp xỉ
1,1 triệu tấn gạo – mức cao nhất kể từ năm 1966 của nước này. Năm 2010,
xuất khẩu gạo của Mi-an-ma giảm xuống còn 445,000 tấn do Chính phủ hạn
chế cấp phép xuất khẩu gạo vì lo ngại giá gạo ở thị trường trong nước
tăng cao. Các năm 2011, 2012 xuất khẩu gạo của Mi-an-ma đã tăng trở lại,
đạt trên 700.000 tấn.
Trong
thời gian qua, có nhiều ý kiến e ngại, chưa muốn hoặc chậm thúc đẩy hợp
tác chuyển giao công nghệ và giống trong nông nghiệp với Mi-an-ma vì lo
lắng Mi-an-ma trở thành đối thủ cạnh tranh xuất khẩu của ta, đặc biệt
là thị trường gạo. Đây chưa phải là cách nhìn dài hạn bởi vì cách nghĩ
đó đã tự đặt Việt Nam vào vị thế cạnh tranh với Mi-an-ma mà không phải
là hợp tác cùng thắng để phát triển cùng với sự lớn mạnh của Bạn.
Mi-an-ma
là 1 nước lớn về nông nghiệp với nhiều điều kiện ưu đãi hơn nước ta (về
diện tích canh tác, về khí hậu thổ nhưỡng, về lao động, v.v...) nên về
lâu dài, Mi-an-ma có đủ tiềm năng để vượt trội hơn Việt Nam về nông
nghiệp. Chính vì vậy, trong thời gian tới, Việt Nam cần xác định rõ
chiến lược dài hạn và kế hoạch triển khai cụ thể về hợp tác nông nghiệp
nói chung và hợp tác gạo nói riêng giữa Việt Nam và Mi-an-ma để biến đối
thủ cạnh tranh tiềm năng thành đối tác chiến lược trên cơ sở hai bên
cùng có lợi.