Đổi
mới phương pháp dạy, cách thi, kiểm tra, đánh giá được coi là khâu đột
phá, song rất nhiều chuyên gia cho rằng, yếu tố quyết định nằm ở con
người.
Từ bậc đại học…
Nói về đổi mới giáo dục, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam khẳng định: Đổi mới
giáo dục và đào tạo phải được làm tổng thể, nhưng có lẽ quyết liệt để
mang lại nhiều kỳ vọng nhất là giáo dục ĐH. Suy cho cùng, mục đích của
giáo dục chính là cung cấp nguồn nhân lực. Theo số liệu báo cáo, hiện có
đến 30% sinh viên tốt nghiệp không tìm được việc làm. Một nghịch lý là
tỷ lệ lao động được đào tạo của ta đạt chưa đến 50%, trong đó trình độ
ĐH, CĐ khoảng 10%. So với các nước, tỷ lệ lao động có trình độ cao và số
người đi học ĐH của Việt Nam là khá thấp. Điều này chứng tỏ đào tạo ĐH
của ta chưa đảm bảo chất lượng. Do vậy, để nâng cao chất lượng ĐH, cần
có thay đổi từ nhận thức cho đến những vấn đề có tính hệ thống như cơ
cấu, chương trình, phương pháp dạy, thi cử, kiểm định chất lượng, đội
ngũ giáo viên, cơ chế tài chính, phối hợp đào tạo và nghiên cứu khoa
học, vai trò của doanh nghiệp trong đào tạo. Đối với phương pháp giáo
dục ĐH, GS Nguyễn Minh Thuyết - nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Giáo dục
Thanh thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội nhấn mạnh đến việc sinh viên
phải đọc sách, làm thực nghiệm, tự tìm tài liệu ở thư viện, internet và
các nguồn khác nhau để làm đề tài nghiên cứu khoa học.
Giờ kiểm tra điều kiện của sinh viên trường Đại học Sư phạm Hà Nội. Ảnh: Yên Chi.
|
Người
thầy giảng dạy ở ĐH làm công việc giới thiệu tài liệu cho học trò tìm
học, tự trao đổi với nhau rồi chia sẻ với thầy trên lớp.
Trong đào tạo ĐH, doanh nghiệp nên thiết lập sự gắn bó với các trường để
sản phẩm đầu ra đáp ứng đơn đặt hàng của xã hội. Với cách làm này, sinh
viên được học cả trong trường lẫn ở doanh nghiệp để sau khi ra trường
hòa nhập được ngay vào môi trường sản xuất. Đặc biệt, để tạo động lực
cho các trường ĐH phấn đấu, việc đầu tư cũng nên thay đổi theo hướng gắn
với nâng cao chất lượng đào tạo. "Không nên định hình có những trường
luôn được hưởng ưu đãi, mà cần có tiêu chí khuyến khích các trường phát
triển" - GS Thuyết đề xuất.
… đến phổ thông
Hiện nay, chương trình và sách giáo khoa phổ thông đã có sự thay đổi,
thể hiện rõ nhất ở bậc tiểu học với việc tổ chức cho học sinh tham gia
vào hoạt động ngoại khoa. Trong quá trình tự học ấy, học sinh sẽ chủ
động lĩnh hội kiến thức, phát hiện ra năng khiếu và sở thích của mình để
từ đó phát triển sở trường. "Chúng ta sẽ phải thay đổi căn bản" - người
"cầm trịch" ngành giáo dục nước nhà, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Phạm Vũ
Luận đã tuyên bố một cách quyết liệt khi quán triệt Nghị quyết đổi mới
căn bản và toàn diện giáo dục. Cụ thể, ngành giáo dục sẽ thiết kế chương
trình và biên soạn sách giáo khoa theo nguyên tắc tích hợp cao ở lớp và
cấp học dưới, tự chọn và phân hóa cao ở lớp và cấp học trên. Tiếp đó là
chuyển từ việc truyền thụ kiến thức một chiều từ thầy sang trò bằng
phương pháp giáo dục mới nhằm hình thành năng lực và phẩm chất của con
người lao động mới.
Đổi mới căn bản giáo dục ở phổ thông là tăng cường truyền thụ kiến thức ở
các lớp học dưới, giảm tải ở các lớp trên. Vai trò của người thầy khi
ấy không chỉ là truyền thụ kiến thức, mà còn cố vấn, tổ chức, hướng dẫn
học sinh tự học. Học sinh sẽ được học theo nhóm, được trình bày và bảo
vệ ý kiến của mình, lắng nghe và phản biện ý kiến của bạn; có thể nhận
được điểm số giống nhau cho dù đáp án khác nhau.
Để thực hiện thành công "cuộc cách mạng" đổi mới giáo dục, theo Bộ
trưởng Bộ GD&ĐT, điều khó nhất là phải "chuyển" được về nhận thức,
đổi mới được tư duy. Con người là yếu tố quyết định, nên thầy phải đổi
mới, trò cũng phải thay đổi và cán bộ quản lý càng cần đổi mới. Trong sự
đổi mới này, phụ huynh và xã hội không thể đứng ngoài cuộc, bởi đây là
nhân tố góp phần mang đến thành công. Tuy nhiên, theo nhiều chuyên gia
giáo dục, cùng với những thay đổi đồng bộ và căn bản, việc đổi mới quản
lý giáo dục vô cùng cấp thiết. Đầu tiên phải đổi mới ngay tại Bộ
GD&ĐT, sau đó đến các đơn vị cấp dưới.
Theo: kinhte&dothi