Thực hư giếng thần xứ Mường và khúc gỗ “trấn” long mạch
(Ngày đăng: 11/10/2012 Lượt xem: 769)
ANTĐ - Từ lâu lắm rồi, người bản Khộp xã Ngọc Lâu (Lạc Sơn, Hòa Bình) đã
thấy giếng thần ngự ngay đầu bản. Và dưới đáy của giếng thần là khúc gỗ
kỳ lạ cũng không biết có tự bao giờ. Nếu vớt khúc gỗ ấy lên, cả bản
Khộp sẽ không còn một giọt nước.
Giếng không bao giờ cạn
Ông Bùi Văn Chấn, Chủ tịch UBND xã Ngọc Lâu tự hào: “Xã miền núi chúng
tôi có cái giếng thần nghìn tuổi. Dù trời có hạn thì đồng ruộng cũng
không sợ hết nước”. Nói xong, ông dẫn chúng tôi đến bản Khộp cao chót
vót trên đỉnh núi để mục sở thị giếng thần kỳ lạ này.
Quan sát kỹ, đó là một mó nước đã được xây dựng lại, bốn bên được đổ
bằng bê tông vuông vức. Ông Bùi Văn Huy, Trưởng ban Văn hóa xã Ngọc Lâu
cho hay: “Trước đây, giếng thần là một mó nước tự nhiên. Vì sợ bị mai
một nên chúng tôi cho xây dựng tường bao để bảo vệ. Tuy nhiên, tính linh
thiêng và mực nước trong giếng vẫn không hề thay đổi”. Lạ cái, trải qua
nhiều mùa khô hạn, nhưng nước giếng chưa bao giờ vơi cạn dù cho cả làng
có múc đổ đi hay dùng máy bơm ra ngoài.
Năm nay đã hơn 90 tuổi, cụ Bùi Văn Én là người được thấy và nghe nhiều
câu chuyện thần kỳ quanh giếng nước này: “Sống gần hết đời người và ăn ở
với giếng thần nên tôi biết nó thiêng lắm. Các anh có vứt chất bẩn gì
xuống đó thì nước vẫn trong vắt và người làm bẩn giếng chắc chắn sẽ bị
trừng phạt”. Cụ Én còn kể, từng có người bị méo mồm vì chửi thề ngay bên
giếng. Gia đình đưa anh ta đi các thầy lang nhưng không ai chữa khỏi,
cuối cùng phải về thắp hương xin lỗi thần giếng và múc nước cho uống thì
bệnh tình mới thuyên giảm.
Không biết những câu chuyện ấy thực hư đến đâu nhưng tất cả người Mường ở
bản Khộp nói riêng và người dân xã Ngọc Lâu nói chung đều rất kính cẩn
trước giếng thần. Họ coi đó là biểu tượng linh thiêng nhất của người
Mường bản địa và là nguồn sống của người dân vùng núi đá này.
Tục tắm tiên và lời đồn ma quái
Trẻ em uống nước giếng thần mà không cần đun sôi
Cũng không biết từ khi nào, người dân nơi đây có tục tắm tiên ngay bên
miệng giếng. Theo ông Bùi Văn Huy, người bản Khộp ngày nào cũng tắm
tiên. Họ tập trung vào khoảng 11h trưa và từ 5h chiều cho đến lúc tối
mịt. Giờ cao điểm có đến hàng trăm người xếp hàng lũ lượt chờ đợi để
được tắm. Tất cả già trẻ trai gái đều tắm trần với nhau mà không mảy may
có một ý nghĩ xấu nào. Họ tắm tiên tại giếng với mong ước được gột rửa
những tội lỗi trong bản thân để trở nên trong sạch hơn. Hầu hết con gái
bản Khộp đều có làn da rất trắng và mịn màng. Họ bảo, đó là do tắm bằng
nước giếng thần.
Về tục tắm tiên của người bản Khộp, theo lời cụ Én, có liên quan đến lời
đồn ma quái cách đây hàng trăm năm: “Thời ấy, có con ma rừng hay đi bắt
người mang về hang trên núi. Con ma rừng đã hại rất nhiều người bản
Khộp mà không có cách nào ngăn chặn được. Thế rồi, có một pháp sư người
Mường Bi từ dưới sông Mã đạp nước cưỡi mây dùng bùa phép trấn yểm con ma
này. Pháp sư căn dặn dân làng phải tắm ở nước giếng thần thì con ma mới
không dám bắt. Thế rồi, từ đó đến nay người bản Khộp có tục tắm tiên
nổi tiếng khắp tỉnh Hòa Bình”.
Khúc gỗ lạ kỳ
Cụ Bùi Văn Én kể chuyện giếng thần
Tất cả những chuyện huyền bí quanh giếng thần Ngọc Lâu đều có mối liên
hệ với khúc gỗ kỳ lạ dưới đáy giếng. Cụ Bùi Văn Beo, nhà ngay cạnh giếng
thần cho biết: “Khúc gỗ ấy không hề bị mối mọt, nó cứng như thép và nằm
dưới đáy giếng cả nghìn năm nay rồi”.
Chính cụ Beo cũng không hiểu tại sao khúc gỗ ấy lại nằm dưới đáy giếng
và có liên quan gì đến mạch nước của giếng thần. Cụ chỉ nhớ câu chuyện
mà cha ông hay kể lại: “Khúc gỗ dưới đáy giếng là cành của cây Nhội.
Theo truyền thuyết thì gốc của nó ở cánh đồng Nà Cả trên xóm Điện xã
Ngọc Sơn (Lạc Sơn, Hòa Bình), cách bản Khộp gần chục kilômét về hướng
tây bắc. Đó là một cây Nhội lớn, tán lá che phủ 3 xã vùng cao ở Lạc Sơn
này. Trong vùng lại có hai anh em, người em ở bản Khộp làm ăn khấm khá,
người anh ở xóm Điện ghen tức nên chặt cây Nhội đi. Cành cây Nhội đổ
trúng nhà người em và tạo thành cái giếng và khúc gỗ dưới đó là phần còn
lại của cây Nhội ấy”.
Nhưng kể cũng lạ, khúc gỗ ngâm dưới nước bao nhiêu đời nay mà vẫn không
hề mục ruỗng. Theo ông Bùi Văn Huy: “Gỗ Lim mà ngâm xuống nước lâu ngày
cũng sẽ bị ruỗng nhưng người bản Khộp đều biết khúc gỗ kỳ lạ kia đã nằm
dưới đáy giếng cả bao nhiêu đời mà vẫn cứng như thép. Rìu và dao rựa
chặt vào đều bị mẻ mà khúc gỗ vẫn không hề trầy xước”.
Tưởng nước giếng thần sẽ không bao giờ cạn nhưng một chuyện khiến cả bản
Khộp phải hoảng hồn xảy ra vào năm 1996. Năm ấy, tổ chức UNICEF hỗ trợ
kinh phí thực hiện chương trình nước sạch phục vụ cộng đồng ở các xã
vùng cao, trong đó có xã Ngọc Lâu. Địa điểm giếng nước thần là một trong
những điểm nằm trong bản quy hoạch nạo vét. Để thực hiện việc đó, người
ta phải làm sạch tất cả bùn đất và mọi thứ nằm dưới đáy giếng. Chính
ông Trưởng bản Bùi Văn Lơ là người được giao nhiệm vụ trục vớt khúc gỗ
ấy lên.
Ông Lơ cùng mấy trai bản khỏe mạnh dùng dây thừng, đòn dài và phải vất
vả cả ngày mới đưa khúc gỗ Nhội ấy lên được trên bờ. Thật kỳ lạ, chỉ một
đêm mà dưới giếng không còn một giọt nước nào. Tất cả khu vực xung
quanh biến thành “hoang mạc”. Đất đai quanh giếng trở nên khô nứt nẻ và
nhiều hiện tượng kỳ lạ khác xảy ra ngay hôm ấy.
Theo trí nhớ của ông Lơ, đó là một ngày kỳ lạ. Bầu trời ở bản Khộp trở
nên u ám khác thường, người dân trong bản đều cảm thấy nôn nao khó chịu
trong người, trẻ em khóc thét cả ngày không ai dỗ được… Cả bản hoảng
loạn, không ai dám nói với ai câu nào, họ chỉ biết đứng như mất hồn
trước miệng giếng mà nhìn. Lo sợ có điều chẳng lành, các cao niên trong
bản mới họp nhau lại và quyết định trả khúc gỗ ấy xuống giếng. Ngay lập
tức, các tia nước bắn lên và chỉ một lúc sau mọi chuyện trở lại bình
thường. Người bản Khộp thở phào nhẹ nhõm.
Tuy nhiên, dự án cải tạo giếng thần vẫn phải thực hiện. Để tránh mọi
chuyện bất trắc xảy ra, người dân bản đã mời thầy Mo Mường về làm lễ rất
chu đáo và trai làng được lệnh vớt khúc gỗ ấy lên. Và một lần nữa, sau
khi khúc gỗ được đặt trên bờ, nước giếng lại bắt đầu cạn không còn một
giọt nhưng những chuyện gây hoang mang như lần trước không xảy ra nữa.
Từ ngày đó đến nay, người dân bản địa càng tin vào sự linh thiêng kỳ lạ
của giếng thần.
Lời nguyền nghìn tuổi
Lý giải về sự kỳ lạ của khúc gỗ, cụ Én cũng chỉ nhớ mang máng về một lời
nguyền đã từ lâu lắm rồi. Đó là lời nguyền liên quan đến đến việc giữ
rừng, giữ nước của người Mường thời xưa.
Tuy nhiên theo cụ Én, lại có một câu chuyện khác mang tính thần thoại
nhưng được nhiều người tin hơn cả. Rằng khúc gỗ ấy là vật trấn yểm của
thầy pháp sư sau khi đánh nhau với ma rừng. Đó là một phần của cây gậy
thần mà vị pháp sư đã dùng để đánh đuổi ma rừng để cứu người bản Khộp.
Khúc gỗ ấy được trấn yểm dưới đáy giếng cùng với một lời nguyền bí ẩn
nhằm khơi long mạch cho người bản Khộp được tắm rửa tránh ma tà. “Chính
vì thế mà cả nghìn năm nay, khúc gỗ ấy mới không bị mục ruỗng”, cụ Én lý
giải.
Thực hư câu chuyện bí ẩn ở giếng thần Ngọc Lâu vẫn còn nhiều điều phải
khám phá. Tuy nhiên, càng đi sâu vào câu chuyện dường như càng khó tìm
ra lời giải đáp thỏa đáng. Người bản Khộp cũng chỉ biết tin vào giếng
thần như một vị thần bản mệnh cho dân làng và họ cố gắng bảo vệ khúc gỗ
dưới giếng ấy như một báu vật mà thần linh đã ban tặng.
Kiều Trang - Hưng Tiến