Đến làng Lệ Mật thời gian này, khắp nơi vang lên câu ca:

“Còn trời, còn nước, còn non

Kinh quán, cựu quán là con một nhà

Dù ai ăn ở nơi xa

Nhớ hội Lệ Mật hăm ba thì về”

Theo sự tích làng Lệ Mật, vào đời vua Lý Thái Tông (1028-1054), có một công chúa thường bơi thuyền du ngoạn trên dòng sông Thiên Đức (sông Đuống) - - - - - . Một ngày, do không may công chúa bị đắm thuyền chết đuối, dù Nhà vua và binh lính đã tìm kiếm nhưng vẫn không tìm thấy. Từ đó, vua ra lệnh nếu ai vớt được thi hài công chúa thì sẽ được phong chức tước và thưởng lớn. Nhưng do dưới sông nước siết, lại có thủy quái nên nhiều tướng sĩ, người dân dù cố gắng tìm nhưng vẫn không thấy.

Một ngày, có một thanh niên họ Hoàng ở làng Lệ Mật thông minh, can đảm, giỏi nghề sông nước, lại giỏi bắt rắn đã kiên nhẫn tìm kiếm, đánh thắng thủy quái, đưa được ngọc thể của công chúa lên bờ. Nhờ thành quả này, vua giữ lới hứa, phong cho chàng là quan lớn và ban thưởng nhiều vàng bạc gấm vóc.

Nhưng chàng thanh niên từ chối tất cả, chỉ xin vua cho đưa người dân nghèo Lệ Mật về phía Tây kinh thành Thăng Long khai khẩn, xây dựng làng trại. Do đó, sau khi chàng mất, người dân lập đình thờ, suy tôn chàng là Đức Thánh hoàng làng Lệ Mật.

Hàng năm, người dân “thập tam trại” (Trại Vạn Phúc, Trại Thủ Lệ, Trại Xuân Biêu, Trại Ngọc Hà, Trại Hữu Tiệp, Trại Hào Nam, Trại Giảng Võ…) lại tổ chức lễ hội vào 23-3 âm lịch rước các Long đình thánh tôn thờ ở các đình, đền ở “thập tam trại” về đến thờ Thành Hoàng tại quê hương Lệ Mật. Đồng thời, diễn lại cảnh thủy quái (Giáo Long) mang hình dạng rắn độc bị chàng trai họ Hoàng chém đầu.

Có mặt tại đình làng Lệ Mật, phóng viên báo Hải quan đã ghi lại một số hình ảnh của lễ hội: 

Đoàn lễ rước tiến vào Đình làng Lệ Mật vào sáng sớm, dẫn đầu là đoàn lễ phường Việt Hưng

Đoàn lễ rước tiến vào Đình làng

Mỗi "thập tam trại” lại có những tiết mục, nét độc đáo trong đoàn lễ rước của mình

Đoàn lễ rước Trại Ngọc Hà

Diễn lại cảnh thủy quái (Giáo Long) mang hình dạng rắn độc bị chàng trai họ Hoàng chém đầu.

                                                                                                   Theo: Hải Quan