Ðền Lảnh Giang (còn gọi là Lảnh Giang linh từ)
nằm bên bờ sông Hồng thuộc thôn Yên Lạc, xã Mộc Nam, huyện Duy Tiên,
tỉnh Hà Nam. Theo thần phả sắc phong lưu lại tại Ðền, Lảnh Giang linh từ
thờ Tam vị danh thần có công giúp vua Hùng Duệ Vương (đời Hùng Vương
thứ 18) đánh giặc cứu nước. Ðền còn thờ Tiên Dung công chúa, con gái vua
Hùng và Chử Ðồng Tử - một trong bốn vị thần bất tử của dân tộc. Chuyện
tình hai người là một thiên tình sử đẹp, được dân gian phủ lên chất
huyền thoại lung linh. Căn cứ vào tục thờ, vị trí của đền bên bờ sông có
thể thấy các vị thần được thờ ở đền Lảnh Giang là thủy thần. Và tục thờ
cúng thủy thần thể hiện hai mặt của đời sống tâm linh, đó là vừa khát
khao được thần thiên nhiên che chở, vừa chế ngự được sức mạnh của thiên
nhiên hung hãn.
Nằm quay mặt ra bến sông, được ôm trọn trong mầu
xanh cây trái, đền Lảnh Giang là công trình kiến trúc quy mô mang đậm
phong cách cổ truyền dân tộc vừa trang nghiêm, cổ kính, vừa thanh thoát,
nhẹ nhàng. Tổng thể kiến trúc được xây dựng theo lối nội công ngoại
quốc, gồm ba tòa với 14 gian lớn, nhỏ. Ðặc biệt tam quan được làm theo
kiểu chồng diêm hai tầng, tám mái vút cong; bàn tay khéo léo của các
nghệ nhân xưa đục, chạm, gọt, tỉa tạo nên các mảng chạm khắc với các đề
tài tứ linh (long, ly, quy, phượng) cổ kính trang nghiêm và thanh thoát
sinh động, góp phần tôn thêm vẻ đẹp và sự độc đáo của ngôi đền.
Một
năm, đền Lảnh Giang có hai kỳ lễ hội vào tháng sáu (từ ngày 18 đến 25)
và ngày 20 tháng 8 âm lịch, với các nghi lễ: chồng kiệu, kéo cờ thần
trước cửa đền, lễ cáo kỵ; rước kiệu thánh. Nhiều trò chơi dân gian phong
phú được tái hiện như múa rồng, múa lân, chiếu chèo sân đền, hát chầu
văn, đánh cờ người, chọi gà, đuổi vịt dưới nước... Ngoài ra, quanh năm
du khách thập phương vẫn tìm về nơi đây cầu tài, cầu lộc. Bởi, lễ hội
đền Lảnh Giang từ lâu đã trở thành tín ngưỡng văn hóa, ăn sâu vào đời
sống tâm linh của người dân đồng bằng sông Hồng, luôn nhắc nhở con cháu
nhớ về cội nguồn.
Theo: Nhân Dân cuối tuần - ĐÀO PHƯƠNG