Đó là chiếc đĩa Ngự y chính ký và tô Thuận Hóa vãn thị thời các chúa
Nguyễn lần đầu tiên được trưng bày gây ngạc nhiên cho giới sưu tầm và
nghiên cứu cổ vật tại Huế.
Một góc triển lãm đồ sứ ký kiểu tại Huế - Ảnh: Th. Lộc
Đây
là hai trong số 61 hiện vật tại cuộc triển lãm Đồ sứ ký kiểu của nhà
sưu tập cổ vật Nguyễn Hữu Hoàng, khai mạc tại Bảo tàng văn hóa Huế ngày
22-11 và kéo dài đến hết ngày 1-12.
Trong đó tô
Thuận Hóa vãn thị in bài thơ tả cảnh buổi chợ chiều ở Thuận Hóa - thủ
phủ xứ Đàng Trong chừng 300 năm trước; đĩa Ngự y chính ký viết bài thơ
Nôm được đặt làm khoảng cuối thế kỷ 18.
Ngoài
hai hiện vật được xem duy nhất hiện nay ở VN nói trên, triển lãm còn có
nhóm đồ sứ ký kiểu thời Lê - Trịnh ở Đàng Ngoài, đồ sứ ký kiểu thời chúa
Nguyễn ở Đàng Trong và đồ sứ ký kiểu thời các vua Nguyễn. Sưu tập có cả
đồ ngự dụng và quan dụng, được đặt làm ở Trung Quốc và các nước châu Âu
như Anh, Pháp...
Cùng ngày, buổi thuyết trình
"Thưởng ngoạn đồ sứ Việt Nam" do nhà nghiên cứu Trần Đình Sơn trình bày
cũng thu hút đông đảo thính giả ở Huế.
Ngoài vai
trò là nguồn tư liệu quan trọng giải mã nhiều vấn đề văn hóa lịch sử,
nhà nghiên cứu Trần Đình Sơn cho rằng rất nhiều bài thơ viết trên đồ sứ
ký kiểu (phần lớn của các đấng quân vương) là nguồn bổ sung vào văn học
xứ Đàng Trong vì sách sử không hề viết đến. Chữ Nôm trên đồ sứ kỷ kiểu
cũng giúp đính chính những chữ Nôm mà người đời sau viết sai.
Vào
đầu thế kỷ 20, những người Pháp gọi nhóm đồ sứ do triều đình đặt làm ở
nước ngoài là Bleu de Hue, mà sau này học giả Vương Hồng Sển gọi là Đồ
sứ men lam Huế. Tuy nhiên trước đó, Lương Định Của xác định nhóm đồ này
là đồ sứ ký kiểu, tại sách Đại Nam quốc âm tự vị ấn hành năm 1895.
Chữ
“kiểu” ở đây nằm trong “đồ kiểu” mà người dân quen gọi những chén bát
cao cấp, chủ yếu để thờ tự và sử dụng trong những dịp cúng giỗ, tiệc
tùng quan trọng.
Ngoài ra, khái niệm “men lam”
cũng không phản ánh đầy đủ nội hàm loại hình hiện vật, vì đồ ký kiểu vốn
rất nhiều màu chứ không chỉ là màu xanh lam...
Chiếc đĩa Ngự y chính ký và tô Thuận Hóa vãn thị tại triển lãm - Ảnh: Th. Lộc
Theo tuoitre.vn