Sáng 27.6, tại Hà Nội, Công ty Văn hóa và Truyền thông Nhã Nam tổ chức tọa đàm giới thiệu tác phẩm nghiên cứu về trang phục Việt Nam mang tên Ngàn năm áo mũ của tác giả trẻ Trần Quang Đức. Tác phẩm lý giải nguyên do và phân tích mức độ mô phỏng trang phục Trung Hoa trong quy chế trang phục của các triều đại Việt Nam. Coi thể chế và văn hiến Trung Hoa là nguồn tham khảo chính thống, chế độ trang phục cung đình Việt Nam đã chủ động mô phỏng chế độ của Trung Quốc để có được sự uy nghiêm, chuẩn mực tương tự. Tuy nhiên, theo quy luật sáng tạo văn hóa, trang phục cung đình Việt Nam ở nhiều thời kỳ có những nét cách tân độc đáo so với trang phục cung đình Trung Quốc, làm tôn thêm vẻ uy nghi, sang trọng của vua quan nước Việt. Để làm rõ điều này, Ngàn năm áo mũ đã mô tả chi tiết nhiều dạng trang phục như bộ lễ phục Cổn Miện uy nghi của các vị hoàng đế, các bộ triều phục, thường phục Lương Quan, Củng Thần, Ô Sa, Bổ phục trang trọng của bá quan, hay lễ phục Vĩ Địch, Phượng quan lộng lẫy của hoàng hậu…

Áo Cổn triều Nguyễn

Trong khi đó, trang phục dân gian Việt Nam thời phong kiến tự chủ nhìn chung khá ổn định về kiểu dáng và hình thức. Trang phục của tầng lớp thường dân phổ biến là kiểu áo giao lĩnh, tứ thân, hay lối ăn mặc cởi trần đóng khố của đàn ông và yếm, váy giản tiện của đàn bà. Mãi đến năm 1744 mới có một cuộc cải cách lớn trong trang phục dân gian, khi chúa Nguyễn Phúc Khoát thực thi các sắc lệnh thay đổi toàn bộ triều nghi phẩm phục trong cung đình cũng như ngoài dân gian ở Đàng Trong, cấm tất cả các kiểu áo quần, yếm váy, khăn mũ thời trước, bắt buộc mặc quần chân áo chít (tức áo năm thân, áo dài). Đến thời vua Minh Mạng thì lối ăn mặc này được áp dụng cho toàn cõi nước Việt, để rồi chiếc áo dài đi vào đời sống dân gian và bây giờ trở thành trang phục quan trọng bậc nhất của người Việt.

Để dựng nên bức tranh phục trang Việt một cách chân thực, tác giả đã tìm kiếm và xử lý lượng tư liệu lớn, truy nguyên về nguồn, tìm ra tư liệu gốc chuẩn làm cơ sở diễn dịch những tư liệu đó chính xác. Tác giả cũng cung cấp nhiều tư liệu tranh tượng, tiến hành khảo sát dựa trên tính đồng đại của hiện vật, kết hợp hiện vật với những mô tả trong thư tịch tương quan. Nhà nghiên cứu Trịnh Bách - người nhiều năm theo đuổi việc phục hồi trang phục cổ đánh giá: Ngàn năm áo mũ có lẽ là một trong những tập tài liệu văn hóa, lịch sử trang phục được nghiên cứu sâu và biên soạn kỹ nhất ở Việt Nam, cho đến nay.                                                                       

                                                                                           Theo: Đại Biểu Nhân Dân