Nói đến Nha Trang: " một trong  29 vịnh biển đẹp nhất thế giới " không thể không nhắc đến một thắng cảnh độc đáo và là một thánh tích quan: Tháp Bà Nha Trang ( còn gọi là Tháp Po Nagar, tháp Thiên Y Thánh Mẫu ) Việt Nam . Tháp Bà nằm trên đỉnh một ngọn đồi nhỏ cao khoảng 50 mét so với mực nước biển ở của sông Cái, thuộc phường Vĩnh Phước, cách trung tâm thành phố Nha Trang khoảng 2 km về phía Bắc. Đây là một khu đền tháp Chămpa đặc biệt, là khu đền thờ duy nhất của vương quốc cổ Chămpa có cả một lịch sử hình thành, tồn tại, được sử dụng theo thời gian lâu dài nhất, liên tục nhất ( ít nhất từ thế kỷ thứ VIII đến nay ). Hơn thế nữa, Tháp Bà Nha Trang còn là khu đền thờ duy nhất của vương quốc cổ Chămpa được người Việt tiếp tục sử dụng, gìn giữ và phát triển làm nơi thờ tự sau khi người Chămpa dời việc thờ tự nữ thần Mẹ của mình về vùng đất Phan Rang phía Nam.

Tổng thể kiến trúc của Tháp Bà gồm 3 tầng, đi từ dưới lên. Tầng thấp: ngang mặt đất bằng là ngôi tháp cổng mà nay không còn nữa. Từ đây có những bậc thang bằng đá dẫn lên tầng giữa. Tầng giữa: nơi đây hiện chỉ còn hai dãy cột chính bằng gạch hình bát giác, mỗi bên 5 cột, mỗi cột cao hơn 3 mét, đường kính hơn 1 mét. Ở hai bên các dãy cột chính có 12 cột nhỏ, thấp hơn, tất cả nằm trên một nền bằng gạch cao hơn 1 mét Từ tầng giữa này có một dãy bậc thang bằng gạch dốc hơn dẫn lên tầng trên cùng. Tầng trên cùng: là nơi các tháp được xây dựng. Tháp thờ chính ở dãy trước khá lớn, cao khoảng 23 mét là Tháp Bà. Tháp chính thờ thần Po Nagar ( Umar ), vợ của thần Shiva được xây 4 tầng, mỗi tầng đều có cửa, tượng thần và hình thú bằng đá, ở 4 góc có 4 tháp nhỏ. Bên trong là tượng nữ thần ( cao 2,6 mét ) tạc bằng đá hoa cương màu đen ngồi trên bệ đá uy nghiêm hình đài sen, lưng tựa phiến đá lớn hình lá bồ đề. Đây là một kiệt tác về điêu khắc Chămpa, là sự kết hợp hài hòa giữa kỹ thuật tượng tròn và chạm nổi. Trên đỉnh tháp có tượng thần Shiva cỡi ngưu thân Nandin và các tượng linh vật như chim thiên nga, dê, voi.Các tháp khác thờ thần Siva ( một trong ba vị thần tối cao của Ấn Độ giáo), thần Sanhaka, thần Ganeca ( theo truyền thuyết là con trai thần Siva )...

Tầng giữa Tháp Bà

Du khách đến thăm Tháp Bà Nha Trang ngoài việc tìm hiểu về lịch sử, kiến trúc, tâm linh còn có dịp thưởng thức những vũ điệu Chămpa do đội múa dân tộc Chăm biểu diễn. Những vũ điệu Chămpa làm đắm say du khách, tạo cho họ ấn tượng đẹp khi đến với nơi tôn kính này.
Theo truyền thuyết, Thiên Y Thánh Mẫu - chính là Mẹ xứ sở đã có công tạo lập xứ sở, duy trì nòi giống, dạy người dân trồng bông dệt vải, gieo cấy lúa nước, chăn nuôi heo, gà...; đồng thời Bà cũng là người đã chở che cho người dân trong vùng và lân cận tránh thiên tai, địch họa, nên lễ hội Tháp Bà là lễ hội tạ ơn Mẹ xứ sở, hội tụ tấm lòng thành của cả người Chăm và người Việt. Lễ hội diễn ra từ 20 đến 23-3 âm lịch hàng năm. Lễ hội này đã được Bộ Văn hóa Thông tin xếp hạng là một trong 16 lễ hội quốc gia vào năm 2001. Đây là một trong những lễ hội dân gian lớn nhất ở Khánh hòa và khu vực miền Trung thu hút hàng vạn lượt khách từ nhiều phương trời cùng về tế lễ viếng Bà Thánh Mẫu .

        
Vũ điệu Chăm pa
         
 Từ Tháp Bà nhìn về Nha Trang

Theo báo nhân dân