Làng cổ Đường Lâm, Hà Nội
Đường Lâm là làng cổ đầu tiên ở Việt Nam
được Nhà nước trao bằng Di tích lịch sử văn hóa quốc gia, hình thành bên
hữu ngạn sông Hồng. Làng Đường Lâm cổ kính với nhiều mái ngói đỏ rêu
phong, những bức tường đá ong độc đáo, cùng giếng nước, sân đình như đưa
du khách về một miền quá khứ tươi đẹp của những ngôi làng Bắc Bộ trước
đây.
Chỉ cách Hà Nội 50 km, nhưng bạn sẽ ngỡ
ngàng trước một không gian xưa cũ, trầm lặng của một làng cổ vẫn còn lưu
giữ những sắc màu thời gian. Khi bước qua cánh cổng làng, những tất
bật, chộn rộn của cuộc sống như bị đẩy lại phía sau.
Làng cổ Đường Lâm được coi là ngôi làng cổ
nhất miền Bắc, hiện còn tới khoảng hơn 900 ngôi nhà truyền thống có
niên đại từ thế kỷ 16, nằm rải rác tại các thôn, xóm Đông Sàng, Cam
Thịnh, Mông Phụ...
Làng cổ Thổ Hà, Bắc Giang
Nằm bên con sông Cầu, Thổ Hà là một trong
những làng cổ hiếm hoi còn giữ được trong mình những nét văn hóa cổ của
vùng Kinh Bắc, bao gồm nếp sinh hoạt, kiến trúc, tâm linh và sản xuất.
Đây là làng quê có phong cảnh hữu tình, cây đa, bến nước, sân đình,
những nếp nhà cổ san sát nằm sâu trong các ngõ hẻm cổ kính.
Khác với các làng ở đồng bằng Bắc Bộ, cư
dân Thổ Hà hoàn toàn không có ruộng mà sống chủ yếu bằng nghề thủ công
và buôn bán nhỏ. Trước 1960 làng nổi tiếng về nghề làm gốm, từ 1990 lại
đây nổi tiếng về nghề làm bánh đa nem và mỳ gạo.
Làng cổ Thổ Hà nổi tiếng với những kiến
trúc cổ từ nhà cửa đến cổng làng, đến khu giếng cổ đều được làm bằng
gạch nung và sành đắp nổi không tráng men. Đặc biệt, nơi đây còn hiện
hữu ngôi chùa, ngôi đình Thổ Hà bề thế - một kiệt tác của kiến trúc cổ
truyền Việt Nam.
Làng cổ Cự Đà, Hà Nội
Làng Cự Đà, thuộc xã Cự Khê, huyện Thanh
Oai, chỉ cách Hồ Gươm chưa đầy 20km, nổi tiếng từ lâu với hai nghề
truyền thống là làm tương và làm miến.
Làng Cự Đại được bố trí theo mô hình “nhất
cận thị, nhị cận giang” điển hình cho một làng Việt cổ vừa nông nghiệp
vừa thương mại. Cự Đại còn khoảng 50 ngôi nhà có niên đại từ 100 đến 130
năm, mang hai phong cách kiến trúc chính là nhà theo kiểu Pháp và nhà
cổ thời Nguyễn.
Làng cổ Phước Tích, Huế
Được thành lập từ khoảng thế kỉ 15, tồn
tại đến tận bây giờ, làng Phước Tích là một trong những ngôi làng cổ
nhất Việt Nam và được công nhận là di sản văn hóa cấp quốc gia. Ngôi
làng nổi tiếng với nghề làm gốm truyền thống. Gốm Phước Tích nổi tiếng
với chất lượng cao, tinh xảo và mang nét đẹp dân dã của quê hương, trước
đây là một sản phẩm đặc biệt cống nạp cho các vị vua nhà Nguyễn.
Với hơn 27 ngôi nhà cổ vẫn còn được lưu
giữ lại đến ngày nay, làng cổ Phước Tích mang những giá trị quan trọng
không chỉ về mặt lịch sử mà còn về mặt kiến trúc và văn hóa.
Cấu trúc và tổ chức không gian làng Phước
Tích có thể coi là điển hình cho mô hình cư trú nơi thôn quê của người
Việt ở vùng Bắc Trung Bộ. Đó là cấu trúc mở với những căn nhà trong
vườn. Ở Phước Tích, tuy mang kiến trúc cổ và cũ, song cảnh quan và vườn
bao quanh lại rất trẻ và tràn đầy sức sống.
Làng cổ Long Tuyền, Cần Thơ
Cách trung tâm thành phố Cần Thơ, địa hình
Long Tuyền là bức tranh tiêu biểu cho vẻ đẹp của văn hóa miệt vườn với
dòng sông Bình Thủy vắt ngang. Sông Bình Thủy dài 15km chia làng thành
hai phần đối xứng rồi từ đây tỏa ra trên 30 con kênh rạch lớn nhỏ tự
nhiên hoặc nhân tạo đan xen chằng chịt với những tên gọi rất bình dị. Từ
đó, hình thành nên cả một nền "văn hóa ghe xuồng" hiển hiện trên sông
rạch rồi vườn cây kế tiếp vườn cây, xanh ngắt, ngút ngàn.
Nước con rạch Long Tuyền quanh năm yên
bình, sóng gợn lăn tăn như vảy rồng lấp lánh dưới ánh mặt trời, dưới ánh
trăng giữa những vườn cây trái xum xuê ôm theo con rạch. Bên cạnh đó
những nếp nhà truyền thống, bình dị tạo nên những xóm làng trù phú đậm
chất Nam Bộ. Làng cổ này còn có di tích cấp quốc gia như: đình Bình
Thủy, chùa Nam Nhã, Long Quang cổ tự, Hội Linh cổ tự, nhà cổ Bình Thủy
và trụ sở của An Nam cộng sản đảng.
Làng cổ Túy Loan, Đà Nẵng
Cách trung tâm thành phố Đà Nẵng 15km về
phía Tây Nam, làng cổ Túy Loan với lịch sử hình thành và tồn tại hơn 500
vẫn giữ được cho mình những nét đẹp truyền thống vốn có của một làng
quê Trung bộ Việt Nam.
Hình thành bên con sông Túy Loan thơ mộng
khiến cho khung cảnh làng quê nơi đây rất nên thơ, hữu tình, đẹp một
cách giản dị, làng cổ Túy Loan là một trong số ít những làng quê còn giữ
được những dấu tích cổ xưa của làng Việt như cây đa, giếng nước, sân
đình.
Đình làng Túy Loan và đình Bồ Bản chính là
hai công trình kiến trúc được bảo tồn nguyên vẹn nhất qua 6 thế kỷ, đi
cùng với đó là hoạt động tế lễ mang đậm màu sắc văn hóa địa phương vẫn
được các thế hệ con cháu tiếp tục duy trì.
Làng cổ Phong Nam, Đà Nẵng
Phong Nam là một trong hai ngôi làng cổ
nổi tiếng của đất Đà Nẵng, cách trung tâm thành phố 10km. Đến với làng
cổ Phong Nam, người ta sẽ được cảm nhận sự yên bình của những cánh đồng
lúa bát ngát, sự thân thuộc của lũy tre xanh – vốn đã dần trở nên hiếm
hoi tại các làng quê Việt.
Làng cổ Phong Nam cho đến ngày nay vẫn lưu
giữ được nhiều công trình kiến trúc cổ như đình, chùa, miếu, nhà thờ
tiền hiền, nhà thờ các tộc họ…Đi cùng với đó là sự duy trì hoạt động
những phiên chợ quê giản dị, đơn thuần suốt nhiều thế kỷ.
Theo: Baohaiquan.vn