Với
người Cống, nhà ở luôn đóng vai trò quan trọng trong đời sống sinh hoạt
cũng như trong đời sống tín ngưỡng tinh thần. Vì vậy, nhà ở của người
Cống luôn mang những đặc trưng riêng.
Để
bắt đầu dựng nhà, người Cống phải chọn thế đất tốt, gần nguồn nước. Căn
cứ vào đó mà định hướng hướng nhìn của ngôi nhà. Thông thường, nhà sàn
của họ nhìn xuống chân núi hoặc nhìn ra sông.
Đồng bào người Cống ở nhà sàn ba gian hoặc bốn gian được làm bằng gỗ rừng.
Gian
trong cùng là gian có buồng ngủ của bố mẹ và bếp nấu cơm. Gian giữa có
bếp sưởi là nơi tiếp khách, nơi ngủ của khách. Bên cạnh nơi ngủ của
khách là buồng của con trai cả và vợ, rồi đến buồng của con thứ... Con
gái và rể (ở rể) ngủ ở gian ngoài cùng gần cửa ra vào. Các gian được
ngăn cách thành buồng bằng các phên vách bằng lá hoặc gỗ.
Mái nhà sàn được lợp bằng các tấm lợp bện từ cây cỏ. Mái nhà có bốn mái, cao tạo nên sự thoáng mát, rộng rãi cho ngôi nhà.
Trong nhà của người Cống có hai đặc trưng riêng, mà chỉ cần nhìn thôi chúng ta cũng nhận ra nhà sàn của họ.
Thứ
nhất, trong thiết kế ngôi nhà của người Cống chỉ có một cửa ra vào và
một cửa sổ ở gian giữa. Cửa sổ được chắn song và phên đan dày có thể xê
dịch được.
Nhà sàn dân tộc Cống
Thứ
hai, mỗi nhà sàn đều có một cái sàn nhỏ ở phía sau hàng cột trên cùng.
Nó cao hơn sàn chính 15 - 16 cm và rộng 0,05 - 0,09 cm. Sàn này được cấu
tạo bằng cách kê một cây gỗ dọc chạy suốt hai đầu nhà rồi dùng những
thanh gỗ ngang gác lên hai bên. Phía trên đặt dát tre, vầu theo chiều
dọc.
Điều
đặc biệt là nơi đặt bàn thờ trong ngôi nhà. Người Cống tùy theo từng họ
mà đặt bàn thờ ơt các vị trí khác nhau. Đối với các họ Lò, Chang, Chảo
bàn thờ tổ tiên thường đặt trong buồng của bố mẹ, ở phên vách phía
trước, giữa hai hàng cột trong buồng. Bàn thờ của họ Ly lại để gần cột
cạnh bếp, phía ngoài phên vách ngăn buồng bố mẹ. Bàn thờ được làm đơn
giản. Nó có thể là một miếng phên nhỏ (rộng 40cm) được buộc vào áp vách
cùng với một cọc gỗ dài. Nếu vách đan phên kép thì không cần miếng phên
nhỏ mà chỉ cần một cọc gỗ là đủ.
Cũng
như nhiều ngôi nhà sàn của các dân tộc khác, trong nhà của người Cống
cũng có những đồ trang trí đồng thời là vật dụng trong nhà hoặc các nhạc
cụ.
Các
ngôi nhà của người Cống đều được những bàn tay khéo léo của những người
dân trong làng dựng nên. Những ngôi nhà sàn tuy tuy không lộng lẫy,
sang trọng nhưng mang đến cho người ở sự thoải mái, mộc mạc của núi rừng
đại ngàn.
Theo: Dantocviet