Nhà trình tường có bộ khung nhà rất đơn giản
Đồng
bào Hà Nhì thường sinh sống trên những vùng núi cao, khí hậu khắc
nghiệt. Chính vì thế, để sống chung với thiên nhiên, họ đã tạo ra những
ngôi nhà trình tường độc đáo, ấm cúng. Theo phong tục của họ, trước
khi làm nhà trình tường, các gia đình xem ngày giờ tốt, chọn miếng đất
bằng phẳng và thực hiện nghi lễ khởi công nhà. Đây là nghi lễ rất đơn
giản nhưng lại có ý nghĩa. Trước giờ đào móng, gia chủ nhà thả 3 hạt
thóc xuống nền nhà tượng trưng cho con người (con đàn cháu đống), chăn
nuôi (đầy đàn), hạt thóc (được mùa). Sau 3 giờ làm lễ, đồng bào bắt đầu
đào móng độ sâu khoảng 1m, xếp đá để tránh ẩm ướt và có độ bền.
Bà
con Hà Nhì luôn chọn loại đất núi có độ kết dính cao. Hướng nhà bao giờ
cũng tựa lưng vào đồi và hướng về thung lũng. Bởi theo cách nghĩ của
người Hà Nhì, với hướng nhà đó, của cải trong nhà bao giờ cũng đầy đặn,
tốt lành. Nếu hướng nhà quay vào khe thì sẽ không tốt cho gia chủ.
Nhà
trình tường là loại nhà phổ biến của một số dân tộc ở các tỉnh miền núi
phía Bắc. Tuy nhiên, nhà trình tường của dân tộc Hà Nhì lại có những
nét độc đáo riêng, với kỹ thuật ghép đá làm phần móng và kè chân tường,
kỹ thuật trình tường bằng đất, kỹ thuật ráp nối bộ khung nhà bằng gỗ, 4
mái hình thang cân, lợp gianh tạo thành hình chóp nhọn. Nhà có phần nền
đất, phần sàn gỗ và sàn gác để thích ứng với điều kiện môi trường và khí
hậu.
|
 |
Độc đáo nhà trình tường của người Hà Nhì
|
Để
làm được một ngôi nhà vững chãi, bền lâu thì người Hà Nhì luôn tỉ mẩn
trong giai đoạn làm móng nhà. Trước tiên, họ chọn loại đá núi bằng phẳng
đem về đặt móng nhà. Móng nhà được đào sâu khoảng hai gang tay rồi kè
bằng đá kết hợp với chất kết dính là đất trộn nhuyễn lên cao hơn mặt sân
khoảng hai gang tay.
Tường
nhà được người hà Nhì làm đất được chế tạo đủ độ ẩm và đầm lèn chặt.
Với những khuôn ván gỗ được nẹp chắc chắn, họ đổ đất vào rồi cầm chày gỗ
giã đến khi nào đất kết dính chắc lại với nhau. Hết lượt tầng thứ nhất
tiếp lượt tầng thứ 2, thứ 3, mỗi lượt tầng ván khuôn cao cỡ 40 cm.
Thường mỗi ngôi nhà làm cao 5-6 lượt tầng ván khuôn là đủ. Với sự khéo
léo, điêu luyện của đôi tay cùng sức mạnh của mình, những bức tường phía
ngoài dần hiện lên một cách chắc chắn, vững chải, phẳng phiu, các góc
tường - cửa đi - cửa sổ sắc nét. Người Hà Nhì dùng cỏ gianh để lợp mái,
họ dùng nguyên cả bó gianh để rải ra từng lớp, phần gốc quay xuống dưới
rồi dùng nẹp để cố định các bó gianh lại với nhau.
Ngôi
nhà của người Hà Nhì thường có từ 3 đến 4 ô cửa nhỏ, những ô cửa này
chủ yếu mở ra để thông gió và lấy ánh sáng. Bên trong nhà bố trí phòng
ngủ của bố mẹ, khu vực tiếp khách, tại phần hành lang thường đặt giường
dành cho khách và con trai chưa vợ trong gia đình, bếp lò cũng được đặt
trong nhà và có khoảng trống không gian để làm chỗ ăn cơm khi đông
khách.
Với
người Hà Nhì, những ngôi nhà trình tường không hiện đại, đồ sộ nhưng nó
mang được nét đẹp hoang sơ của núi rừng, thích hợp với cuộc sống, với
khí hậu khắc nghiệt trên những vùng núi cao của họ.
Theo: Dantocviet