Với những nét trạm trổ tinh xảo cùng tuổi đời trên
200 năm, ngôi nhà của vị quan hàng Bát phẩm triều Nguyễn được UNESCO
công nhận là một trong mười ngôi nhà cổ dân gian đẹp nhất Việt Nam.
Chủ ngôi nhà hiện nay là ông Phạm Ngọc Tùng,
62 tuổi, là đời thứ 7 của dòng họ được sở hữu ngôi nhà này, ngôi nhà
đặt tại thôn Tây Giai, xã Vĩnh Tiến- Vĩnh Lộc, tỉnh Thanh Hóa.
Ngôi nhà được xây dựng vào năm 1810, do ông tổ của ông Tùng khi đó
đang làm quan hàng Bát phẩm của triều đình nhà Nguyễn. Ngôi nhà nằm cách
thành nhà Hồ- Di sản văn hóa Thế giới khoảng 200m từ cổng phía Tây.
Ngôi nhà nằm theo hướng Đông Nam và được xây dựng theo kiểu nhà lộn thể,
chồng rường kẻ bảy kết hợp với họa tiết long, ly, quy, phượng, tùng,
cúc, trúc, mai cùng với đó là các bức hoành phi, 8 câu đối.
Toàn cảnh ngôi nhà
Con đường dẫn vào ngôi nhà cổ cũng có những nét cổ kính hiếm có
Hầu hết mọi khung nhà, cột, chèo, cửa... đều được làm bằng những
loại gỗ quý, gỗ xoan được sử dụng nhiều nhất bởi loại gỗ này có đặc tính
nhẹ, ít mối mọt. Các loại gỗ chịu lực như gỗ táu, sến, lát... Riêng
phần mái được lợp bằng 16.000 viên ngói, loại ngói vảy cá làm bằng đất
nung. Tường hậu xây gạch dày 50cm, các bức tường khác được trát trên
giấy nện vì thế ngôi nhà đặc biệt mát về mùa hè và ấm về mùa đông.
Ngôi nhà hiện có 29 cột chính, 3 chuồng cửa với 12 cánh có chiều cao
khoảng 2,5m. Toàn thể ngôi nhà rộng 9m, dài 21,7m, cao 5m. Ông Phạm Ngọc
Tùng cho biết: “Mãi đến những năm khi ông lập gia đình có con thì ngôi
nhà mới có một số chi tiết bị xuống cấp còn trước đó trải qua bao nhiêu
thế hệ cha ông ở ngôi nhà vẫn giữ nguyên được hiện trạng như ban đầu”.
Cũng theo ông Tùng, ngôi nhà được xây dựng với những tiết tấu, hoa
văn cũng như kiến trúc của những thợ người Hoằng Hóa và Hà Nam. Ngôi nhà
bắt đầu xây dựng năm 1810 nhưng phải khá lâu sau mới hoàn thành bởi sự
kỳ công của việc chạm trổ các họa tiết, hoa văn.
Và cũng không ít khách đến trả mua ngôi nhà với giá rất cao nhưng chủ
nhân không bán mà quyết giữ lại ngôi nhà từ đường mà cha ông để lại.
Vào những năm 1959 đến 1973, ngôi nhà được dùng để chứa quân lương, lạc,
bông, vải... của bộ đội.
Năm 2002, chương trình “bảo tồn nhà ở truyền thống dân gian Việt Nam
hợp tác giữa Bộ Văn hóa Thông tin Việt nam và Tổ chức Hợp tác quốc tế
của Nhật Bản, sau khi khảo sát thực địa, các chuyên gia Việt Nam và Nhật
Bản đã chọn ngôi nhà cổ của ông Tùng để trùng tu, tôn tạo với kinh phí
40.000USD.
Bắt đầu tiến hành trùng tu, tôn tạo vào tháng 9/2002 đến tháng 3/2003
mới hoàn thành dưới sự chỉ đạo của các chuyên gia của trường Đại học Nữ
Chiêu Hòa (Nhật Bản) thực hiện. Sau khi hoàn thành việc trùng tu tôn
tạo, năm 2004, UNESCO chính thức công nhận ngôi nhà ông Tùng là một
trong mười ngôi nhà cổ dân gian đẹp nhất Việt Nam.
“Từ ngày trùng tu, tôn tạo xong, mỗi ngày gia đình chúng tôi đều đón
rất nhiều du khách trong nước và nước ngoài đến tham quan ngôi nhà.
Khách đến đây đều trầm trồ khen tài hoa của các nghệ nhân thời đó bởi
những nét trạm trổ văn hoa. Tôi rất vui và tự hào khi được thừa hưởng
một gia tài vô giá mà cha ông để lại” - ông Tùng vui vẻ cho biết.
Theo: Dân trí