Từ trước tới nay, trang phục của đồng bào dân tộc Thái được ca
ngợi bởi sự đơn giản, duyên dáng và thanh lịch, nhưng ít ai biết được,
để có bộ trang phục “hút hồn” như vậy, người dân đã phải khéo léo kết
hợp từng chi tiết để tạo nên hình ảnh những cô gái Thái rất riêng.
Các nhóm người Thái như Thái Đen, Thái
trắng đều có nhiều điểm chung trong trang phục hằng ngày nhưng trong
đó, vẫn nổi bật bản sắc riêng để phân biệt.
Một bộ trang phục truyền thống phụ nữ
Thái gồm: áo ngắn (xửa cỏm), áo dài (xửa chái và xửa luổng), váy (xỉn),
thắt lưng (xải cỏm), khăn (piêu), nón (cúp), xà cạp (pepăn khạ), các
loại hoa tai, vòng cổ, vòng tay và xà tích.
Xửa cỏm (áo ngắn bó sát người có hàng
cúc bướm) có thể may bằng nhiều loại vải với màu sắc khác nhau. Chính
hàng khuy bạc hay kim loại đã làm cho xửa cỏm thành chiếc áo đặc trưng
của bộ nữ phục Thái. Theo quan niệm dân gian Thái, hai hàng cúc bạc trên
hai vạt áo xửa cỏm là tượng trưng cho sự kết hợp nam với nữ, tạo nên sự
trường tồn của nòi giống.
Phụ nữ Thái còn mặc hai loại áo dài là
xửa chái và xửa luổng. Xửa chải may bằng vải chàm đen, kiểu áo 5 thân,
cài cúc phía bên tay trái, cổ đứng, gấu áo phủ quá đầu gối. Theo tục lệ,
phụ nữ có chồng mới mặc xửa chải vào dịp cưới xin, hội hè. Xửa luổng là
áo khoác ngoài, may dài, rộng, chui đầu, có tay hoặc không có tay. Phụ
nữ Thái từ khi còn trẻ đã may loại áo này, một dành cho bản thân khi về
già và một dành biếu mẹ chồng khi về làm dâu. Các cụ già mặc áo xửa
luổng lộn trái vào ngày thường, chỉ khi chết mới mặc mặt phải.
Váy (xỉn) cùng với xửa cỏm tạo nên
dáng nét chính của bộ nữ phục Thái. Phụ nữ Thái mặc váy hai lớp: váy
trắng lót bên trong và và váy chàm mặc ngoài.
Thắt lưng (xài ẻo) làm bằng vải tơ tằm hay sợi bông màu xanh lam hoặc tím xẫm, giữ cho cạp váy quấn chặt lấy eo bụng.
Khăn Piêu là vật dụng “cầm tay” của
các cô gái Thái mỗi khi đi ra đường hay trong các dịp hội hè. Chiếc khăn
piêu được các cô gái Thái thêu thùa rất cầu kì, nó thể hiện sự khéo léo
của mỗi cô gái.
Sự khác biệt giữa nữ giới của dân tộc
Thái Đen và Thái Trắng được thể hiện trong các dịp hội hè. Những dịp đó,
phụ nữ Thái Trắng thường mặc áo dài màu đen. Đây là loại áo dài thụng
thân thẳng, không lượn nách, được trang trí bằng vải “khít” ở giữa thân
có tua vải phủ từ vai xuống ngực, nách áo trang trí theo lối đáp hai
mảng hoa văn trong bố cục hình tam giác. Phụ nữ chưa chồng búi tóc sau
gáy, có chồng búi trên đỉnh đầu. Họ có loại nón rộng vành. Trong khi đó,
phụ nữa Thái Đen thường mặc áo dài xẻ nách, chui đầu, trang trí phong
phú đa dạng về màu và màu mà mô-típ hơn Thái trắng.
Nói đến trang phục người Thái thì
không thể không nhắc tới các đồ trang sức đeo trên người như vòng cổ,
vòng tay, hoa tai, trâm cài tóc trên đầu, xà tích và cả cúc bạc…
So với trang phục nữ, trang phục nam
người Thái đơn giản và ít chứa đựng sắc thái tộc người và cũng biến đổi
nhanh hơn. Trang phục nam giới gồm: áo, quần, thắt lưng và các loại
khăn.
Áo nam giới có hai loại, áo cánh ngắn
và áo dài. Áo ngắn may bằng vải chàm, kiểu xẻ ngực, tay dài hoặc ngắn,
cổ tròn. Khuy áo làm bằng đồng hay tết thành nút vải. Áo không có trang
trí hoa văn chỉ trong dịp trang trọng người ta mới thấy nam giới Thái
mặc tấm áo cánh ngắn mới, lấp ló đôi quả chì (mak may) ở đầu đường xẻ tà
hai bên hông áo...
Mặc dù có những nhóm người Thái khác
nhau nhưng nhìn chung trang phục của họ phần nào cũng thể hiện ảnh hưởng
của nhau. Tất cả đều rất tự hào về bản sắc riêng của mình và không
ngừng bảo tồn, phát huy, phát triển những giá trị văn hóa truyền thống
tộc người, góp phần xây dựng nền văn hóa Việt Nam Tiên tiến đậm đà bản
sắc dân tộc.
Theo : danviet.vn