Trang phục truyền thống của người Dao Đỏ ở hà Giang
(Ngày đăng: 16/06/2012 Lượt xem: 1044)
Cùng là người Dao Đỏ nhưng ở mỗi vùng thuộc Hà Giang
người Dao Đỏ lại có những trang phục riêng mang đặc trưng văn hoá của
dân tộc mình. Sự khác biệt giữa trang phục của người Dao Đỏ ở Hoàng Su
Phì và người Dao Đỏ ở Quản Bạ... càng làm phong phú thêm sắc màu văn hoá
trang phục của các dân tộc ở Hà Giang.
Trang phục truyền thống của người Dao Đỏ ở Hoàng Su Phì
So
với người Dao Đỏ ở Quảng Bạ thì người Dao Đỏ ở Hoàng Su Phì hầu như vẫn
giữ được nguyên vẹn bộ trang phục cổ truyền bao gồm khăn đội đầu, áo
dài, áo con, dây lưng, xà cạp và đồ trang sức bằng bạc.
Khăn
đội đầu của người Dao Đỏ ở đây thường có hai loại, khăn vấn bên trong
và khăn phủ bên ngoài. Khăn vấn bên trong thường là màu chàm hoặc đen,
dài khoảng 155cm, rộng 12cm. Toàn bộ mặt khăn được thêu kín các họa tiết
trang trí bằng chỉ màu trắng, xanh lơ và màu đỏ. Hai đầu khăn đính
nhiều chuỗi hạt cườm và có tua dài màu đỏ. Khăn được gấp đôi theo chiều
dọc, hai mép khăn khâu lại với nhau thành một cái ống. Khi đội người ta
cuộn nhiều vòng quanh đầu, thường từ hai đến ba khăn nối nhau thành một
cái vành rộng.
Khăn
phủ bên ngoài thường cũng làm bằng vải chàm màu đen, dài 18cm, rộng 23
cm. Hai đầu khăn thêu hoa văn trang trí bằng chỉ màu giống như khăn vấn
bên trong. Khi đội, khăn này phủ bên ngoài vành khăn bên trong, hai đầu
khăn đỏ về phía sau vai.
Cùng
với chiếc khăn, trong trang phục của người Dao Đỏ quan trọng nhất là
chiếc áo dài. Theo phong tục, phụ nữ Dao Đỏ ở đây không mặc áo ngắn mà
chỉ mặc áo dài. Áo tứ thân màu chàm hoặc đen, không khoét nách mà tay
đấu thẳng vào thân. Nẹp cổ liền với nẹp ngực được thêu kín các hoạ tiết
trang trí bằng chỉ màu đỏ. Hai đầu của nẹp ngực đính nhiều chuỗi hạt
cườm và tua đỏ như nẹp ngực. Cửa tay áo, nẹp xung quanh tà áo trước và
sau đều được thêu bằng chỉ màu đỏ và trắng. Riêng ở gấu vạt trước và sau
người ta thêu hai nẹp tách rời nhau, trông xa như hai áo mặc lồng nhau,
áo ngoài ngắn hơn áo trong. Bên trong của chiếc áo dài, phụ nữ Dao Đỏ
còn mặc áo con, gọi là lui ton, giống như cái yếm, mặc bên trong che kín
cả ngực và bụng, cổ tròn mở sau gáy, có nẹp cổ dài hình chữ nhật, từ cổ
xuống nửa thân áo đều bằng vải đỏ và có những đường thêu bằng chỉ trắng
và vàng. Khoảng giữa thân áo mỗi bên đính một dải vải nhỏ để làm dây
buộc ra phía sau lưng.
Góp
phần trang trí thêm cho chiếc áo dài còn có dây lưng. Áo người Dao Đỏ
không có khuy nên khi mặc người ta vắt chéo thân bên này đè lên thân bên
kia rồi buộc dây lưng ra ngoài. Dây lưng bằng vải đỏ và không có hoa
văn trang trí.
Quần
của phụ nữ Dao Đỏ luôn cùng màu với áo là màu chàm hoặc đen, được cắt
theo kiểu chân què, cạp lá toạ. Gấu của ống quần có một vài đường thêu
bằng chỉ màu trắng, đỏ và vàng.
Cùng
với chiếc quần là xà cạp. Xà cạp bằng vải màu trắng. Một đầu được thêu
nhiều hoạ tiết khác nhau bằng chỉ màu đen. Cùng với xà cạp là dây buộc
có tua dài màu đỏ.
Nếu
như trang phục của phụ nữ Dao Đỏ cầu kì bao nhiều thì trang phục của
nam người Dao Đỏ ở Hoàng Su Phì lại rất đơn giản, chỉ có khăn đội đầu,
áo ngắn và quần.
Khăn
đội đầu của nam giới thường làm bằng vải thô màu chàm hoặc đen, khi đội
được gấp làm tư theo chiều dọc rồi cuốn lên đầu nhiều vòng, còn đầu
thừa gài vào bên trong vành khăn.
Áo
ngắn cũng màu chàm hoặc đen, cổ tròn, mở ngực, không khoét nách, tay
đấu thẳng vào thân. Nẹp ngực, gấu của hai thân trước và sau đều được
thêu bằng chỉ màu đỏ, trắng và vàng. Nẹp áo thân bên trái còn đính thêm
một miếng vải màu đỏ hình chữ nhật dài từ thân cổ áo xuống quá chỗ xẻ
tà. Miếng vải này được thêu kín các hoạ tiết hoa văn bằng chỉ đỏ, trắng
và vàng. Người Dao Đỏ thường gọi miếng vải đó là lùi kệm.
Quần
của nam giới cũng cùng màu với áo, cắt theo kiểu chân què, cạp lá toạ
giống như quần của nữ, chỉ khác là dưới gấy chân quần của nam không thêu
chỉ màu như nữ.
Trang phục Dao đỏ ở Quản Bạ
Bộ
trang phục truyền thống của người Dao Đỏ ở Quảng Bạ có nhiều nét khác
biệt với người Dao Đỏ ở Hoàng Su Phì đặc biệt là về trang phục của nữ
giới.
Áo
dài của phụ nữ Dao Đỏ Quản Bạ cũng màu chàm hoặc đen nhưng tay áo gồm
nhiều khoanh vải khác nhau mà chủ yếu là vải hoa được can lại với nhau
giống như tay áo của phụ nữ Hmông. Trên áo của phụ nữ Dao Đỏ ở đây còn
thêm cái tạp dề giống như tạp dề của người Hmông. Cái giống duy nhất và
làm cho người ta nhận ra người Dao Đỏ ở đây chính là nẹp ngực áo được
trang trí giống như nẹp ngực áo của người Dao Đỏ ở Hoàng Su Phì.
Áo
con của phụ nữ Dao Đỏ ở đây cũng khác, chỉ bằng một nửa áo con của phụ
nữ Dao Đỏ ở Hoàng Su Phì. Nó cũng không được thêu hoạ tiết gì mà được
ghép bằng nhiều dải vải nhỏ khác màu. Trên cổ áo và trên băng vải ở giữa
áo được đính nhiều mảnh bạc hình sao.
Trang
phục của nam giới người Dao Đỏ thường không thống nhất và khác xa với
trang phục nam giới người Dao Đỏ ở Hoàng Su phì, chỉ giống ở chiếc mũ
đội đầu nhưng cách đội của những nam giới ở đây cũng khác hẳn.