Trong đời, nhiều lần ta bị thiên nhiên quyến rũ, bị hội họa phong cảnh hớp hồn. Điều gì ẩn chứa sau mối quan hệ thiên nhiên, nghệ thuật và con người?
|
Sắc xuân. Sơn dầu của Bùi Anh Hùng. |
Vẻ đẹp của thiên nhiên thì vốn là không ngôn từ nào tả hết. Ngay cả vẻ đẹp của các công trình, tác phẩm do con người tạo ra, gắn với cảnh quan thiên nhiên cũng chỉ biết nói hai từ: tuyệt mỹ.
|
Tùng hạc tường xuân. Thủy mặc của Trương Hán Minh |
Phương Đông có hội họa phong cảnh thủy mặc, chỉ có đen và trắng, đậm và nhạt, khô và loang… mà phản ánh được cả thế giới, từ mây trời, núi non, sông suối, hoa nở, côn trùng kêu… Đôi khi thêm vài câu thơ mà nội dung cũng như khí chất của nét bút trong thư pháp bài thơ… còn bộc lộ chân dung một tâm hồn siêu việt đằng sau.
|
Một bức tranh cổ Nhật Bản. |
Hay như những bức tranh cổ Nhật Bản, còn có thêm màu sắc, nhàn nhạt, loang loang… mà hút người xem vào bên trong, hay luôn vang vọng một âm thanh bí ẩn… mà mỗi khi ta để mắt tới, thì lại nghe thấy âm thanh kêu vọng ấy.
Tranh sơn dầu của phương Tây vẽ phong cảnh mang lại một không khí ‘’đa sắc’’ cho bầu không khí ‘’thủy mặc’’ phương Đông. Phương pháp sáng tác tranh sơn dầu còn được áp dụng đầy biến ảo trong các chất liệu khác như màu nước, phấn màu, hay sơn mài…
Vẽ phong cảnh, nhiều họa sỹ theo phương pháp trực họa, nghĩa là họ vẽ trực tiếp cho tới hoàn chỉnh tác phẩm ngay tại thực địa. Họ quan niệm như phương pháp sáng tạo thơ ca, nghĩa là thiên nhiên chỉ là cái cớ, đổ vào họa sỹ cảm xúc. Họ nuôi dưỡng cảm xúc đó, càng ngày càng đầy thêm, cho tới khi hoàn chỉnh tác phẩm.
|
Tiết tháng 3. Sơn dầu của Bùi Anh Hùng. |
Nhưng cũng có người không nhất thiết phải trực họa. Họ có thể lưu lại khung cảnh thiên nhiên làm họ xúc động bằng các bức ký họa, ảnh chụp... Vào một thời gian khác, nhìn lại ‘’nơi mình từng qua’’, cảm xúc lại dâng lên, và lúc ấy mới bắt đầu vẽ.
Đó cũng chỉ là khác biệt trong thói quen sáng tạo của riêng từng người, vì cuối cùng bức vẽ phong cảnh đó vẫn ngập tràn cảm xúc của người sáng tạo, là thành công.
Nhưng cũng có những người họa sỹ có cá tính sáng tạo mạnh mẽ và độc đáo riêng. Họa sỹ nhận ra, hiện thực thiên nhiên luôn trôi qua họ như những giòng ảo giác đầy màu sắc. Trôi liên tục và hết sức mạnh mẽ.
|
Phố. Sơn dầu của Nguyễn Minh. |
Trong giòng ảo giác đó, họa sỹ như thấy chính thiên nhiên có một câu chuyện, một số phận. Con người có thể có, hoặc rất ít xuất hiện trong thiên nhiên của họa sỹ này, con người như một chiếc lá đang bay đâu đó trong bức tranh…
Và trong khoảng thời gian vẽ, họ có cảm giác, khi thì lắng nghe câu chuyện của thiên nhiên, khi thì chế ngự thiên nhiên một cách dã cuồng qua màu sắc, nét bút, lúc lại thủ thỉ trò chuyện… Và họ nói thiên nhiên như một người tình.
|
Ao quê. Sơn dầu của Nguyễn Mai Long. |
Những người khác lại nhận thấy những dòng ảo giác từ hiện thực trôi qua họ, và gây ấn tượng quá mạnh, chế ngự họ như một ‘’tên nô lệ’’. Lúc này, họ vẽ trong sự thể hiện cảm xúc một cách vô vọng đến bất lực. Và dường như với những người này, bức tranh không bao giờ xong, cũng bất lực như cảm xúc của tác giả.
Nhưng với công chúng, tác phẩm đã rất đẹp rồi.
Dù là ‘’người tình’’ hay ‘’nô lệ’’ của thiên nhiên, thì thiên nhiên vẫn bao bọc tất cả. Cả người thưởng ngoạn thiên nhiên ngoài đời và trong hội họa, cả người họa sỹ suốt đời mải miết đi tìm, hoặc trò chuyện như một tình nhân, hoặc bị lôi đi như ‘’một nô lệ’’ của những ấn tượng.
Theo: baodatviet.vn