Có
một làng nghề ở Thạch Thất (Hà Nội) chuyên làm nhà, tạc tượng từ đá
ong. Ngôi nhà, vòm cổng, những tác phẩm điêu khắc làm từ đá ong của
người dân Xứ Đoài nổi tiếng khắp miền Bắc,... đang được hồi sinh.
Mốt xây nhà bằng đá ong
Từ
lâu, chất liệu xây dựng bằng đá ong đã trở nên quen thuộc với người dân
Thạch Thất, Hà Nội. Từ cổng, tường vây cho đến những ngôi nhà,... đều
được làm bằng đá ong. Theo người dân ở đây, nhà làm bằng đá ong tạo cảm
giác ấm cúng, giá thành rẻ hơn nhiều so với xây bằng gạch.
Hơn 5
năm trở lại đây, mốt xây nhà đá ong ở Thạch Thất là theo phong cách
mộc, không chát, khiến ngôi nhà toát lên một màu vàng đặc trưng.
Những
viên đá ong được đẽo nhẵn, sắc cạnh, khi xây, mạch ghép nhỏ như sợi
chỉ. Nhìn từ xa cảm giác như ngôi nhà được xây bằng đá ong liền khối,
người trong nghề gọi là kỹ thuật xây “mạch chỉ”.
|
Gạch làm từ đá ong giờ được mài vuông thành sắc cạnh
|
|
Hoặc được thợ đục đẽo cho phù hợp với việc xây nhà, xây cổng hay làm tường bao
|
|
Một ngôi nhà được làm hoàn toàn bằng đá ong
|
Trước
đây, đá ong được khai thác từ mỏ rồi mang đi xây trực tiếp, không trải
qua nhiều công đoạn chế tác như bây giờ. Kỹ thuật xây cũng không quá
phức tạp.
Ngày nay, đá ong được đẽo vuông thành sắc cạnh. Người
thợ khoét lõm một mặt của viên đá rồi lát lớp mỏng xi măng tinh, sau đó
đặt viên đá khác lên. Người không phải trong nghề tưởng ngôi nhà được
lắp ghép bởi các viên đá, chứ không phải xây bằng vữa thông thường.
Nhờ đó, dân làm nghề đá ong xã Bình Yên - Thạch Thất có thêm nhiều việc làm, như đẽo đá, để tăng thêm thu nhập.
Anh
Song, một người dân ở đây, cho hay, công việc tưởng đơn giản nhưng rất
vất vả. Mỗi ngày, anh đẽo được 60 viên, mỗi viên ông chủ trả 5.000 đồng.
Ban đầu việc không quen, hai cánh tay rất mỏi, nhiều hôm nhấc con dao
lên bằng hai tay mới đẽo được.
Nói đến xây dựng bằng đá ong kỹ
thuật cao, anh Hùng - một thợ xây đá ong, nói rằng đòi hỏi thợ phải có
kinh nghiệm, mắt quan sát tốt, tính kiên nhẫn cao. Gặp những vị trí phức
tạp, người thợ cần nhờ nghệ nhân khắc trạm đá ong tư vấn. Do vậy, khối
lượng công việc có thể gấp đôi so với xây gạch thông thường.
Ngoài
ra, hiện người dân còn thích làm những chiếc cổng bằng đá ong rực rỡ,
giá trị hàng trăm triệu. Chỉ riêng uốn tạo vòm cho chiếc cổng đòi hỏi
thợ phải làm dựa trên thiết kế. Viên đá được đẽo theo đúng góc độ, họa
tiết tương ứng với vị trí trong bản vẽ rồi mới lắp ghép lại.
“Nhiều đại gia chơi ngông, ngoài xây cổng, tường bao cũng được xây bằng đá ong với kỹ thuật mạch chỉ”, anh Hùng nói.
Theo
người dân Thạch Thất, hiện tại, mỏ đá ong nằm trong quy hoạch đã bị
dừng lại, không được khai thác nữa. Thế nên, nguồn đá cung cấp ra thị
trường trông chờ vào các hộ dân. Nhiều gia đình sở hữu hàng héc ta đất
đồi. Họ chủ động đào sâu 1m đã có thể khai thác đá ong để bán cho các
cửa hàng kinh doanh trên địa bàn.
Thú chơi tượng đá ong nghệ thuật
Không
chỉ dừng ở việc xây nhà và xây cổng, đá ong còn tạo cảm hứng nghệ thuật
cho các nghệ nhân sáng tác, điêu khắc nên những tác phẩm độc đáo.
Nói
đến nghệ nhân chế tác đá ong, dân trong nghề ai cũng khẳng định ông
Chắt (Bình Yên) là số một. Ông theo nghề đá ong này đã ngót 20 năm. Một
bên chân bị tật nên việc đi lại khó khăn, thêm vào đó sức khoẻ không
được tốt, nhưng với lòng yêu nghề, ông vẫn say mê làm việc.
|
Đường nét chạm khắc tinh xảo trên đá ong |
Hầu
hết các tác phẩm nổi tiếng làm từ đá ong ở Thạch Thất đều được làm ra
từ đôi bàn tay điêu luyện của ông. Chúng được trưng bày tại xưởng đá ong
lớn nhất huyện có tên Dũng Đá Ong. Tác phẩm ông ưng ý nhất có lẽ là bộ
tượng 4 thầy trò Đường Tăng.
“Để làm ra những bức tượng điêu khắc
từ đá ong, trước tiên, phải có những tảng đá rất lớn, chất đá phải mịn,
có độ dẻo dai hơn rất nhiều so với đá xây nhà”, ông Chắt tiết lộ.
Hiện
thú chơi đá ong nghệ thuật ngày càng được yêu thích. Nhiều công trình
như đình chùa, cổng làng, biệt thự,... đều muốn đặt thêm những bức tượng
này.
“Những tác phẩm đá ong có tính nghệ thuật cao như vậy của
nghệ nhân Chắt - không nơi nào khác có được. Có thể nói chúng tôi độc
quyền tượng đá ong nghệ thuật của cả miền Bắc”, anh Dũng - chủ nhân
xưởng Dũng Đá Ong, cho hay.
“Tôi đã thử mời nhiều thợ khác đến làm
việc ở xưởng, nhưng chỉ thời gian ngắn là cho nghỉ vì không đáp ứng
được. Họ mà làm tiếp thì hỏng hết đá ong nguyên khối, mà đá đó giờ rất
hiếm”, anh Dũng chia sẻ.
Do chỉ có nghệ nhân Chắt làm việc nên
nhiều đại gia đã phải xếp hàng chờ đến lượt mua. Giá mỗi tác phẩm tại
xưởng, anh Dũng cho biết, được tính theo sở thích cũng như độ chịu chơi
của đại gia. Vì đá ong nguyên khối hiếm nên đại gia nào nôn nóng, muốn
sở hữu ngay thì phải xuống tiền với giá cao.
|
Một trong 4 pho tượng Đường Tăng được nghệ nhân Chắt tâm đắc
|
Theo: vietnamnet.vn