Trong lịch sử của ngành kiến trúc, hiếm
có công trình nghệ thuật nào mà chính sự sai lầm trong quá trình xây
dựng lại biến nó thành một tuyệt tác của nhân loại. Vậy mà ở Italy lại
tồn tại một công trình như vậy, đó là ngọn tháp nghiêng Pisa nổi tiếng.
Tuy nhiên, sau hơn 800 năm tồn tại, độ nghiêng của tháp đã tăng lên
nhanh chóng và có nguy cơ bị đổ nên ngày 7-1-1990, tháp nghiêng Pisa đã
phải chính thức đóng cửa để tiến hành trùng tu.
Tọa lạc
tại Piazza dei Miracoli (tạm dịch là: Cánh đồng của những điều kỳ diệu),
miền Trung Pisa, phía Tây Bắc nước Ý, tháp nghiêng Pisa là một trong
bốn công trình quan trọng của khu phức hợp gồm nhà thờ, nhà nguyện và
nghĩa trang được UNESCO công nhận là di sản thế giới.
Tháp gồm 8
tầng, cao 54,8 m, có trọng lượng khoảng 14.500 tấn, được xây theo hình
dạng một hình trụ rỗng với các dãy cột chung quanh. Mặt trong và ngoài
tháp được ốp bằng cẩm thạch và điều đặc biệt nhất là tháp không đứng
thẳng mà nghiêng 5 độ về phía Nam.
Đây cũng chính là một trong
những yếu tố quan trọng tạo nên sự hấp dẫn của tòa tháp. Và có lẽ không
ít người trong chúng ta cũng đã từng đặt câu hỏi về nguồn gốc, nguyên
nhân khiến cho công trình này có được hình dáng độc đáo như vậy.
Tháp
nghiêng Pisa được xây dựng vào năm 1173 với mục đích để chứng minh cho
thế giới biết sự giàu có, thịnh vượng của thành phố Pisa.
Ban đầu
tháp được xây thẳng đứng trên nền đá thô, với phần chân tháp âm xuống
dưới đất 3m. Tuy nhiên vì sau đó xảy ra cuộc chiến với Florence nên việc
thi công bị đình trệ.
Mãi đến năm 1180, mọi việc bắt đầu lại và
khi 3 tầng tháp đã được hoàn thành thì nền đất bị lún và tháp bắt đầu
nghiêng. Để hạn chế độ nghiêng, những nhà thiết kế đã phải xây dựng các
cột và mái vòm phía bắc cao hơn. Nhưng chiến tranh với Florence một lần
nữa lại xảy ra, do đó việc xây tháp tạm dừng để ưu tiên cho cuộc chiến.
Tháp nghiêng Pisa ngày nay. Nguồn: Internet. |
Sau
gần 100 năm, tòa tháp vẫn trong tình trạng dở dang và đất dưới móng
tiếp tục sụt dần. Năm 1272, công trình được xây dựng tiếp, người ta cố
gắng điều chỉnh độ nghiêng nhưng không đạt kết quả như mong đợi.
Mặc
dù tháp bị lún dần và nhiều lúc ở mức báo động nhưng điều này cũng
không ngăn các nhà chức trách và công nhân tiếp tục quá trình xây dựng
của họ. Cuối cùng tháp nghiêng Pisa cũng được hoàn tất vào khoảng giữa
những năm 1360-1370. Và để giữ cho tòa tháp cân bằng họ đã đặt tháp
chuông trên tầng 8 nghiêng nhiều về hướng Bắc.
Theo thời gian, độ
nghiêng của tháp ngày càng tăng lên, người ta lo sợ đến một lúc công
trình vĩ đại này sẽ sụp đổ. Và đã có lúc các nhà chức trách phải đóng
cửa tham quan để bảo dưỡng.
* Những nỗ lực để cứu tháp nghiêng Pisa
Để
tránh nguy cơ có thể bị sụp đổ bất cứ lúc nào, hiện tại tháp Pisa đang
được bảo tồn một cách tổng thể. 830 tấn chì đã được sử dụng để đỡ mặt
phía bắc của tòa tháp, đó là chưa kể đến các dây chằng bằng thép bao
quanh thân tháp, trong đó có một mạng lưới dây thép dài hơn 100m. Thế
nhưng cũng chưa đủ để xóa đi cảm giác một thảm họa đang lơ lửng trên đầu
người dân thành phố, và đã có một nhóm các chuyên gia quốc tế đã tìm
kiếm giải pháp duy trì sự tồn tại vĩnh viễn của tháp nghiêng Pisa.
Kỹ
sư địa chất Michele Jarniolkowski cho rằng: “Đây là công việc không hề
đơn giản. Không chỉ riêng với tôi mà mọi thành viên khác trong nhóm đều
cảm thấy áp lực công việc là rất nặng nề và cảm nhận được mức độ rủi ro
là rất lớn”.
Mục tiêu của nhóm chuyên gia là giảm độ nghiêng của
tháp đi khoảng 40 cm. Như vậy ngọn tháp sẽ thoát đi tình trạng nguy hiểm
mà vẫn giữ nguyên được dáng vẻ của nó, bởi vì dù sao cũng không có ai
muốn tháp Pisa đứng thẳng cả.
Cho tới năm 1990, tháp Pisa đã
nghiêng đến 5,5 độ, tương đương với 5,1cm so với góc vuông. Sự tồn tại
của tháp là sự thách đố đối với quy tắc vật lý.
Kiến trúc sư
John Burland đã nói: “Tôi nghĩ đó là một điều kỳ diệu. Năm 1990 khi
chúng tôi đến đây, chúng tôi đã không thể dựng được ngọn tháp này bằng
máy tính. Độ nghiêng của tháp là 5,5 độ và máy tính của chúng tôi chỉ
dựng được tháp nghiêng đến 5,44 độ là đổ. Tháp Pisa đúng là một kỳ
tích”.
Sau khi khảo sát công trình, kiến trúc sư John Burland đã
nêu ý kiến: Nếu giảm lượng đất ở nền phía Bắc của tháp thì rất có thể
sẽ đưa được tháp trở lại chiều dọc.
Và nhờ có kế hoạch này mà
đến năm 2001, tòa tháp đã giảm được 4,4 cm độ nghiêng, đủ để các nhà
chức trách mở cửa tòa tháp trở lại để công chúng vào tham quan. Đến tận
tháng 5 năm 2008, máy cảm biến vẫn không đo thêm được bất kỳ chuyển động
nào của tháp Pisa. Và cho đến nay, sau nhiều nỗ lực của các nhà nghiên
cứu tháp nghiêng đã được dựng thẳng hơn, chỉ còn nghiêng 3,9 độ và có
thể tồn tại trong ít nhất 200 năm nữa.
Mặc dù phải đối mặt với
khá nhiều nguy cơ tiềm tàng nhưng với công nghệ kỹ thuật đang ngày càng
phát triển, người dân Italy hy vọng rằng, đến hàng trăm năm sau thì tòa
tháp nghiêng Pisa này vẫn sừng sững giữa trời với vẻ đẹp nguy nga và kỳ
lạ như hiện nay.
Theo: baotintuc.vn