Xử lý ô nhiễm nguồn nước các khu vực làng nghề.

Tỷ lệ thuận với việc phát triển làng nghề là tình trạng ô nhiễm, vi phạm Luật Môi trường ngày càng gia tăng. Hậu quả không chỉ ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất mà còn gây tổn hại đến sức khỏe người dân.

90% làng nghề vi phạm 

Kết quả khảo sát mới đây của Viện Khoa học và Công nghệ môi trường (Đại học Bách khoa Hà Nội) - cho thấy: Hiện nay, có tới 90% làng nghề vi phạm Luật Môi trường; 100% mẫu nước thải ở các làng nghề có thông số vượt quá tiêu chuẩn cho phép. Đơn cử, làng nghề sản xuất bún Phú Đô (xã Mễ Trì, huyện Từ Liêm, Hà Nội), hàm lượng BOD trong nước thải vượt tiêu chuẩn cho phép từ 3 - 4 lần, cặn lơ lửng, chất hữu cơ, nitơ, phốt pho trong nước thải rất cao.

Ông Nguyễn Văn Ngoan- Chủ tịch Hội Làng nghề chạm bạc Đồng Xâm (Thái Bình) - cho biết: Mỗi tháng, làng nghề chạm bạc hóa mạ trung bình 5 tấn thau, 2 tạ bạc, 30kg vàng. Nguồn nước thải không qua xử lý mà thải thẳng xuống ao, hồ, cho nên có rất nhiều thành phần độc hại, vượt tiêu chuẩn cho phép từ 1,5 - 2 lần…

Theo Hiệp hội Làng nghề Việt Nam, đây chỉ là hai trong số hàng nghìn làng nghề đang vướng phải nghịch lý giữa phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường. Ở rất nhiều làng nghề, các chỉ số về ô nhiễm môi trường đã vượt quá mức tiêu chuẩn cho phép hàng chục lần. Tình trạng làng nghề ô nhiễm không chỉ ảnh hưởng tới môi trường sinh thái nói chung, đến sức khỏe và cộng đồng dân cư mà còn đe dọa đến sự tồn tại và phát triển của chính các làng nghề.

Báo cáo của đoàn giám sát Quốc hội cho thấy: Các làng nghề ở nước ta vẫn phát triển theo kiểu “trăm hoa đua nở”, với tư duy “mỗi làng một nghề”, nên thiếu ổn định về quy mô sản xuất, loại hình sản phẩm và nguyên liệu sử dụng. Mặc dù Bộ Tài nguyên và Môi trường đã ban hành hoặc trình Chính phủ ban hành tới 136 văn bản liên quan đến môi trường, song tình trạng ô nhiễm ở các làng nghề vẫn gia tăng chóng mặt. Việc xử lý ô nhiễm như “muối bỏ bể”, bởi nếu như làng nghề nộp được 1 đồng vào ngân sách, thì nhà nước phải đầu tư từ 3-5 đồng để khắc phục hậu quả ô nhiễm do làng nghề gây ra.

Tái cơ cấu làng nghề

Tình trạng ô nhiễm môi trường tại các làng nghề ở Việt Nam đang ở mức báo động đỏ. Để xử lý triệt để vấn đề này không đơn giản. Theo Phòng Quản lý tiểu thủ công nghiệp làng nghề (Sở Công Thương Hà Nội), việc khắc phục tình trạng ô nhiễm ở các làng nghề không đơn giản, vì rất khó cân bằng giữa phát triển kinh tế và chi phí xử lý ô nhiễm. Bởi lẽ, để xây dựng được khu xử lý nước thải phải tốn hàng tỷ đồng, trong khi các hộ kinh doanh đều manh mún, nhỏ, lẻ, vốn đầu tư ít, ngân sách hỗ trợ phát triển làng nghề hàng năm của địa phương nhỏ giọt.

Để khắc phục tình trạng này, ông Lưu Duy Dần - Chủ tịch Hiệp hội Làng nghề  Việt Nam - cho rằng: Cùng với việc tăng cường công tác tuyên truyền, thi hành Luật Môi trường và những văn bản dưới luật, cần sớm tiến hành tái cơ cấu làng nghề và từng doanh nghiệp trong làng nghề. Theo đó, phải có chính sách, tổ chức thực hiện, lực lượng thi hành tái cơ cấu... Trước khi tiến hành tái cơ cấu làng nghề, phải tổng điều tra, đánh giá thực trạng làng nghề trên phạm vi toàn quốc. Qua đó phân loại, đánh giá từng làng nghề theo tiêu chí rõ ràng, làng nghề nào gây ô nhiễm nghiêm trọng thì phải kiên quyết xóa bỏ, còn đối với những làng nghề gây ô nhiễm ít phải có lộ trình khắc phục cụ thể.

Đặc biệt, UBND các cấp và cộng đồng dân cư, các tổ chức chính trị-xã hội phải cùng “nhập cuộc” trong việc xử lý và giám sát các cơ sở làng nghề gây ô nhiễm. Xử lý nghiêm các vi phạm gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng ở làng nghề để răn đe, nhắc nhở, góp phần tạo chuyển biến trong nhận thức của các tầng lớp nhân dân về phát triển kinh tế theo hướng bền vững, thân thiện với môi trường.

Theo báo công thương