Vấn đề phát triển du lịch làng nghề nhận được sự quan tâm rộng rãi
trong thời gian gần đây. Khó khăn, giải pháp tháo gỡ nhằm phát triển du
lịch làng nghề là điều được nhắc đi nhắc lại nhiều lần trong các hội
nghị, hội thảo liên quan đến vấn đề này ở đất Hà Nội trăm nghề, trong
đó, vướng mắc chính là thiếu sự gắn kết cần thiết giữa nghệ nhân, làng
nghề và doanh nghiệp du lịch.
|
Nghệ nhân Nguyễn Khắc Tiến, xã Chàng Sơn, huyện Thạch Thất (áo trắng) truyền dạy nghề cho thế hệ trẻ. Ảnh: Sơn Hà |
Nghệ nhân là hạt nhân
Vừa qua, 42 người đã được phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân Hà Nội” - một
tín hiệu tốt cho câu chuyện tôn vinh, đãi ngộ nghệ nhân. Là một trong
những người trẻ nhất được vinh danh trong đợt phong tặng danh hiệu này,
nghệ nhân sơn mài sinh năm 1983 Nguyễn Tấn Phát (Ái Mỗ, Trung Hưng, Sơn
Tây) không giấu niềm vui mừng trước “sinh lộ” mở ra trước
mắt.
Nguyễn Tấn Phát có đôi tay khéo léo cùng đam mê tìm hiểu nghệ thuật
truyền thống. Ngay từ khi còn học tại Trường Đại học Mỹ thuật công
nghiệp Hà Nội, chuyên ngành sơn mài, anh đã làm việc cho các cửa hàng
trang sức, đồ thủ công mỹ nghệ ở khu phố cổ Hà Nội. Thời gian rảnh, anh
về làng sơn mài Hạ Thái (Duyên Thái, Thường Tín), xin học nghề từ các
nghệ nhân kỳ cựu.
Tốt nghiệp đại học, Nguyễn Tấn Phát mở doanh nghiệp tư nhân ở thị xã Sơn
Tây, chuyên làm tranh, đồ gia dụng, đồ trang sức khảm trai, sơn mài. Từ
năm 2010 đến nay, Nguyễn Tấn Phát liên tục được trao giải thưởng thiết
kế sản phẩm thủ công mỹ nghệ, quà tặng của Hà Nội và nhiều địa phương
khác. Tiêu biểu là giải thưởng “Sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu
cấp TP Hà Nội” năm 2011 dành cho bộ trang sức sơn mài, giải Nhất cuộc
thi thiết kế mẫu sản phẩm thủ công mỹ nghệ Hà Nội năm 2014 cho bộ đĩa cá
biển sơn mài…
Nguyễn Tấn Phát cho rằng, do được tiếp xúc với nhiều khách du lịch từ
khi còn làm thợ ở khu phố cổ nên anh hướng vào thiết kế các sản phẩm lưu
niệm, trang sức nhỏ gọn. Chính vì vậy, việc phát triển mô hình phục vụ
khách du lịch tại Sơn Tây, liên kết với các điểm đến nổi tiếng của vùng
đất này như Làng cổ Đường Lâm, chùa Mía… là điều anh đã nghĩ tới. Về
danh hiệu “Nghệ nhân Hà Nội” vừa được trao, anh chia sẻ, đó là một động
lực giúp mình thực hiện hoài bão phát triển nghề khảm trai, sơn mài
thông qua con đường du lịch.
Bát Tràng (huyện Gia Lâm) là nơi có nghề làm gốm sứ nổi tiếng Hà thành.
Làng gốm Bát Tràng có 5 thôn với 3.800 nhân khẩu thì hơn một nửa làm
nghề và dịch vụ thương mại liên quan tới gốm sứ. Ông Hà Văn Lâm, Phó Ban
đại diện làng gốm cổ truyền Bát Tràng nói: “Với người Bát Tràng, làm
gốm sứ vừa là nghề vừa là nghiệp. Thế hệ này truyền cho thế hệ kia
bí quyết làm nghề”.
Nhiều năm qua, Bát Tràng là điểm đến lý tưởng của du khách - những người
tìm về đây để tham quan cơ sở làm gốm truyền thống, trải nghiệm cách
làm gốm và mua sắm đồ lưu niệm… Cùng với làng lụa Vạn Phúc (Hà
Đông), Bát Tràng nằm trong dự án đầu tư bảo tồn, phát triển làng nghề
truyền thống kết hợp du lịch của TP Hà Nội đến năm 2020.
Ông Hà Văn Lâm cho biết, từ khi có chủ trương của thành phố, Bát Tràng
có nhiều khởi sắc, sôi động hơn trước. Đường làng sạch sẽ, thoáng mát,
đúng chuẩn xây dựng nông thôn mới; tất cả các gia đình đã chuyển từ lò
đốt than củi sang đốt bằng gas nhằm giải quyết vấn đề môi trường. Hàng
hóa tiêu thụ tốt, lượng khách du lịch ngày một tăng, nhất là vào dịp
cuối tuần…
Hiện Hà Nội có 1.350 làng nghề và làng có nghề. Các làng thủ công mỹ
nghệ nức tiếng như lụa Vạn Phúc, mây tre đan Phú Vinh, sơn
mài Hạ Thái, mỹ nghệ Sơn Đồng… có hàng nghìn người theo đuổi nghề truyền
thống. Theo bà Trịnh Thị Mỹ Nghệ, Phó Chủ tịch Thường trực Hiệp hội Du
lịch Hà Nội, đó chính là tiềm năng rất lớn để phát triển du lịch.
Khắc phục tình trạng hoạt động tự phát
|
Truyền nghề mây tre đan tại làng Phú Vinh (huyện Chương Mỹ). Ảnh: Thái Hiền |
Bà Trịnh Thị Mỹ Nghệ nhận định, du lịch làng nghề tại Hà Nội chưa có sự
gắn kết giữa các lực lượng tham gia để cùng tạo lực đẩy cho sự phát
triển chung. Hầu hết các làng nghề hoạt động tự phát, chưa biết cách làm
du lịch.
“Điều hấp dẫn du khách ở làng nghề trước tiên là sản phẩm tinh xảo, nhỏ
gọn, đặc sắc mang hồn Việt, tiếp theo đó là không gian truyền thống.
Chẳng hạn, nếu đến làng lụa mà không có khung cửi, cuộn tơ thì khó
thuyết phục du khách. Hay ở làng gốm, làng chạm khắc mà bày những lọ lục
bình lớn, những bộ bàn ghế cầu kỳ thì không phù hợp để khách mua về”,
bà Trịnh Thị Mỹ Nghệ cho biết.
Theo bà, nhân tố quan trọng để giữ gìn và phát triển làng nghề gắn với
du lịch chính là nghệ nhân, nhưng vẫn cần giúp họ có thêm hiểu biết về
du lịch, về sản phẩm phù hợp với du khách. Bên cạnh đó, sự liên kết tổng
thể từ cơ quan quản lý nhà nước, chính quyền địa phương, doanh
nghiệp, làng nghề và người làm nghề để xây dựng quy hoạch đường sá, dịch
vụ trải nghiệm, vui chơi giải trí, ăn uống, nghỉ ngơi… thuận tiện, an
toàn cho khách du lịch cũng cần được chú trọng.
Ông Hà Văn Lâm thừa nhận, hoạt động du lịch ở Bát Tràng chủ yếu do các
hộ gia đình tự tổ chức, chưa chuyên nghiệp. Dự án bảo tồn và phát triển
làng nghề gắn với du lịch vẫn đang trong giai đoạn khởi động, chưa có
chương trình hành động, tiêu chí cụ thể về cơ sở vật chất, dịch vụ,
khiến người dân vẫn phải loay hoay. Về phía các nghệ nhân, đặc biệt là
các nghệ nhân đã được phong danh hiệu, theo ông Hà Văn Lâm, họ cần phát
huy hơn nữa sức sáng tạo, nhiệt huyết để chế tác những sản phẩm phù hợp
với khách du lịch.
Nghệ nhân Nguyễn Tấn Phát cũng bày tỏ mong muốn được sự giúp sức của
chính quyền, cơ quan quản lý trong việc liên kết với các công ty du lịch
để cùng xây dựng điểm đến, hình thành tour du lịch làng nghề tại Sơn
Tây. Theo anh, việc phát triển du lịch đồng nghĩa với thúc đẩy kinh tế,
tạo thêm công ăn việc làm cho người dân địa phương và hỗ trợ đào tạo
nghề. “Biết đâu sau này Sơn Tây cũng nổi danh với làng nghề khảm trai,
sơn mài”, nghệ nhân Nguyễn Tấn Phát bày tỏ ước mơ.
Sau thời gian khảo sát, Sở Du lịch Hà Nội đã lập Đề án “Đào tạo, nâng
cao chất lượng nguồn nhân lực thực hiện bảo tồn, phát triển làng nghề
truyền thống kết hợp du lịch tại làng gốm sứ Bát Tràng và làng dệt lụa
Vạn Phúc” trong tổng thể dự án đầu tư bảo tồn, phát triển hai làng nghề
này của thành phố. Tiếp theo, TP Hà Nội sẽ triển khai xây dựng nhiều dự
án phát triển du lịch tại các làng nghề khác, nhằm đưa mô hình làng nghề
gắn bó mật thiết hơn với hoạt động du lịch của Thủ đô nói riêng và Việt
Nam nói chung.
Theo: hanoimoi.com.vn