langnghevietnam.vn - Đến đầu làng Bát Tràng hỏi thăm nghệ nhân ưu tú Vũ Đức Thắng thì ai ai cũng biết. Ông nổi tiếng trong làng gốm với tài đắp nổi, khắc hoa văn trên gốm (còn gọi là Ám hoạ) - các kỹ thuật mà hiện chỉ còn rất ít người làm gốm ở Bát Tràng làm được. Nghệ nhân ưu tú Vũ Đức Thắng sinh năm 1955, hiện đang sinh sống và làm nghề tại xóm 2, xã Bát Tràng, huyện Gia Lâm, thành phố Hà Nội.Nghệ nhân ưu tú Vũ Đức Thắng rất nổi tiếng trong giới làm gốm vì đã đạt được nhiều giải thưởng trong và ngoài nước. Có một điều đặc biệt, ngôi nhà, cửa hàng giới thiệu sản phẩm và cơ sở sản xuất của nghệ nhân ưu tú Vũ Đức Thắng luôn là điểm dừng chân khá yêu thích của du khách trong và ngoài nước khi đến với Bát Tràng. Mới đây, nghệ nhân Vũ Đức Thắng đã hoàn thiện xong Bảo tàng tư nhân với hơn 300 sản phẩm cổ có niên đại lâu năm phục vụ cho du khách khi đến thăm làng gốm Bát Tràng. Với hơn 40 năm theo nghề gia truyền, nghệ nhân tâm sự, thời gian đó chẳng đáng là bao so với tuổi đời hơn 600 năm của làng nghề. Nhưng bí quyết của kỹ thuật làm nghề truyền thống và những kiến thức được học trong những năm tháng ngồi ở trường Cao đẳng Mỹ thuật Công nghiệp Hà Nội đã giúp cho tay nghề của người nghệ nhân này ngày một vững vàng hơn và hun đúc lên những ý tưởng độc đáo, mới lạ.

Nghệ nhân Vũ Đức Thắng ( Phải ) và GS NileStanley ĐH North florida Hoa kỳ (2/10/2016)

Hiện nay tại làng gốm Bát Tràng những người vuốt được bình lớn bằng tay cũng không còn nhiều. Còn làm hoa văn đắp nổi thì chỉ có duy nhất có nghệ nhân ưu tú Vũ Đức Thắng. Kỹ thuật thế nào thì không ai biết rõ lắm nhưng chỉ thấy nghệ nhân luôn cặm cụi vất vả tối ngày. Mỗi sản phẩm của ông chỉ làm rất thủ công vuốt bằng tay, làm cả ngày cũng chỉ được 10- 15cm sản phẩm, chưa kể tất cả các hoa văn, hoạ tiết đắp nổi cũng đều làm bằng tay, không máy móc, không khuôn đúc nào hỗ trợ, mỗi một góc trang trí ấy có khi thấy ông ấy làm cả tháng trời”. Nhưng đó chưa phải là khó khăn, khắc nghiệt duy nhất của nghề gốm. Để làm được một sản phẩm mộc đầy tinh xảo như thế đã khó, công đoạn nung sản phẩm cũng không kém phần quan trọng. Bởi vì, nếu công đoạn nung không được thực hiện đúng yêu cầu kỹ thuật khắt khe thì dù tạo hình đẹp đến mấy, sau khi ra lò, sản phẩm ấy cũng chỉ là đồ thứ phẩm. Một sản phẩm đạt được chất lượng là khi ra lò, không có một vết rạn nứt, giữ nguyên các đường nét như trước khi vào lò.Là một trong số ít những nghệ nhân nổi tiếng với tay nghề vững vàng, nghệ nhân ưu tú Vũ Đức Thắng còn là người tiên phong trong việc đưa những ý tưởng mới mẻ vào làm hiện đại hoá các sản phẩm truyền thống. Ông chia sẻ: “Người thợ muốn hoàn thiện bản thân và nâng tầm sản phẩm phải không ngừng sáng tạo. Đó là kinh nghiệm của bản thân tôi”. Những sản phẩm độc đáo của ông đã nói lên điều đó. Được hỏi vì sao có ý tưởng làm những sản phẩm độc đáo hiếm có này ông tâm sự: “Tôi làm các hoạ tiết, hoa văn đắp nổi từ lâu. Những hoa văn trang trí ấy mềm hóa sản phẩm và làm những cốt đất trở nên có hồn”. Những ý tưởng đó đã được thể hiện qua hai chiếc bình đắp nổi. Mỗi chiếc bình cao gần 1m, một chiếc có những hoạ tiết đắp nổi là những hình ảnh về một giai đoạn lịch sử nổi bật của dân tộc: từ thời đại của Vua Hùng đến các triều Lý, Trần, Lê, rồi chiến thắng Điện Biên và Đại thắng mùa xuân 1975…Một chiếc lại lấy những phong cảnh đã trở thành “hồn” của đất nước, của Hà Nội làm chi tiết trang trí: Từ Đền Ngọc Sơn, Cầu Thê Húc đến Chùa Một Cột, Lăng Bác Hồ…rồi thác Bản Giốc, Vịnh Hạ Long đến dòng sông Hương… đều được thể hiện một cách tinh xảo dưới đôi tay của người nghệ nhân tài hoa. Nghệ nhân ưu tú Vũ Đức Thắng đã hoàn thành bộ sản phẩm 100 chiếc tham dự vào ngày hội kỷ niệm 1.000 năm Thăng Long- Hà Nội. Chiêm ngưỡng các sản phẩm này hồi lâu mới thấy rõ được sự tinh xảo, cầu kỳ đến từng chi tiết để rồi thán phục đôi bàn tay tài hoa khéo léo, ý tưởng độc đáo của người nghệ nhân làm gốm. Sự tinh tế của người nghệ nhân toát lên trên sản phẩm không chỉ ở hình thức mà nét độc đáo hơn là sản phẩm chính là bức tranh nghệ thuật đầy trí tuệ... Nghệ nhân ưu tú Vũ Đức Thắng không làm vì danh, không làm vì lợi, đó là những điều mà chúng tôi cảm nhận được từ người nghệ nhân ấy. Với nghệ nhân ưu tú Vũ Đức Thắng, những việc ông đã đang và sẽ làm là giữ gìn nét đẹp và tinh hoa của làng nghề không chỉ là niềm đam mê mà còn là bổn phận và trách nhiệm của người thợ, người con của làng nghề Bát Tràng.

* Sản phẩm Đôi bình gốm nâu nghệ thuật hoa văn đắp nổi