Triển lãm “Những người giữ hồn Trung thu” của nhiếp ảnh gia Lê Bích
trưng bày tại đình Kim Ngân (42-44 Hàng Bạc, Hà Nội), đang là tâm điểm
thu hút trong Lễ hội Trung thu phố cổ 2016 (từ ngày 9 đến 15-9). Tác giả
đã giới thiệu không chỉ những bức ảnh mà cả những nghệ nhân làm nghề
thủ công truyền thống hiếm hoi còn lại, làm nên một trung thu đậm đầy
hồn xưa.
|
| Bà Vũ Thị Thanh Tâm, nghệ nhân làm thiên nga bông. Ảnh: Lê Bích |
Nhiếp ảnh gia Lê Bích, người chọn cho mình lối đi vào làng xã, văn hóa
truyền thống của người Việt bằng nghệ thuật để góp phần đưa những giá
trị đã dần quên lãng trở về. Từ năm 2009, anh đi khắp các vùng quê, tìm
về với làng nghề truyền thống, gặp nghệ nhân để ghi lại hình ảnh họ.
“Những người giữ hồn Trung thu” là một phần đậm nét về nghề truyền thống
ở Bắc Bộ trong kho ảnh ấy. Anh nói: “Mỗi lần tìm được người thợ cần mẫn
lưu giữ những món đồ chơi truyền thống phục vụ trung thu ấy, mừng lắm.
Đồ chơi truyền thống thật tinh xảo, không độc hại mà lại mang giá trị
giáo dục cao”.
Triển lãm này, Lê Bích giống như người kể chuyện, vừa bằng ảnh, vừa bằng
lời. 10 câu chuyện nghề là 10 nét đẹp vô cùng đặc biệt của trung thu
dân gian. Nhiều người lớn tuổi đến xem không khỏi bần thần, cảm giác như
mình được trở về với thời thơ ấu. Này chiếc đèn ông sao ở Báo Đáp (Hồng
Quang, Ninh Trực, Nam Định), đầu lân làng Gạo (Thành Lợi, Vụ Bản, Nam
Định), kia là những chiếc khuôn bánh trung thu bằng gỗ của nhà ông Quang
ở Hàng Quạt (Hà Nội), chiếc tàu thủy sắt tây Khương Hạ (Thanh Xuân, Hà
Nội), đèn kéo quân (Cao Viên, Thanh Oai, Hà Nội), tiến sĩ giấy (Vân
Canh, Hoài Đức, Hà Nội), mặt nạ giấy bồi ở Hàng Than (Hà Nội), thiên nga
bông của bà Vũ Thị Thanh Tâm (Hàng Lược, Hà Nội)…
Mỗi nghề được sắp xếp thành một bộ ảnh, với nhân vật trung tâm là các
nghệ nhân. Lê Bích cho biết, vì là đồ chơi cho trung thu nên mỗi năm các
nghệ nhân chỉ làm một lần, trước trung thu một tháng. Với mỗi bộ ảnh,
anh phải đi lại nhiều năm, nhiều lần để ghi được hết từ đầu đến cuối các
công đoạn, từ chuẩn bị nguyên liệu, thực hiện sản phẩm đến khi đưa
chúng hòa vào cuộc sống. Những bức ảnh chân thực, sống động và mang tính
nghệ thuật cao khiến người xem cứ muốn nán lại thật lâu. Dưới mỗi bộ
ảnh còn có những lời chia sẻ của chính tác giả bằng tiếng Việt và tiếng
Anh, về những nhân vật, họ sống với nghề như thế nào và thực trạng nghề
ra sao... Trong đó, thoảng nhiều lời tiếc nuối: “Hiện ở phố Hàng Mã, Hà
Nội chỉ còn duy nhất một gia đình làm đầu lân, sư tử, rồng”, “Trung thu
2012 chỉ còn duy nhất gia đình ông Hùng làm những chiếc tàu thủy sắt
tây”, “Những con thiên nga hôm nay tôi thấy có phải là cuối cùng ở chợ
trung thu Hàng Mã?”, “Chừng nào còn sức khỏe thì ông còn làm mặt nạ
giấy, nhưng các con ông không ai theo nghề và cũng chưa ai học nghề”, “Ở
phố cổ Hà Nội còn duy nhất ông Quang làm khuôn bánh trung thu bằng gỗ”…
May thay, vẫn còn đây những người giữ hồn Trung thu, nhưng mai này…
Nhiều bộ ảnh của Lê Bích trong triển lãm như về ông Hùng làm đầu lân
làng Gạo, đã trở thành lịch sử, vì hiện ông đã lớn tuổi và không còn làm
nghề, con cái ông cũng chẳng nối nghiệp. Có những nghề giờ không thể
tìm đâu người còn làm, chẳng hạn như nghề thổi hươu bằng thủy tinh…
Lê Bích thực hiện triển lãm này là muốn gieo một hạt mầm, đánh thức tình
yêu với giá trị truyền thống trong mỗi người hôm nay. Trong thời gian
triển lãm, anh còn mời các nghệ nhân đến làm và hướng dẫn khách tham
quan tự làm đồ chơi trung thu cho mình. “Tôi mong đây sẽ là kỷ niệm
không thể quên đối với mỗi người”, Lê Bích nói.
Ngoài triển lãm này, Ban Quản lý phố cổ Hà Nội cũng tổ chức nhiều hoạt
động văn hóa vui Tết Trung thu như: Trưng bày ảnh giới thiệu về Tết
Trung thu của Hà Nội đầu thế kỷ XX (Ngôi nhà Di sản 87 Mã Mây), giới
thiệu hình ảnh nghệ thuật rối Tế Tiêu, Mỹ Đức, Hà Nội (đền Quan Đế, 28
Hàng Buồm), múa rối cạn Tế Tiêu (Trung tâm Giao lưu văn hóa phố cổ, 50
Đào Duy Từ).
Theo: hanoimoi.com.vn