Đến Thọ Quang hỏi đan thuyền thúng (thúng chai) truyền thống, ai cũng
giới thiệu lão ngư Phan Liêm, năm nay đã ngoài 70 tuổi. Rót nước mời
khách, ông trầm ngâm kể rằng, cách đây hơn chục năm, rẻo cát chạy dài
dưới chân bán đảo Sơn Trà là nơi tập trung của nhiều ngư dân làm nghề
đánh bắt hải sản trên biển. Đời người làm nghề biển, lênh đênh trên biển
không thể tách rời chiếc thuyền thúng. Nhưng nay, nghề đan thúng chai
đã dần bị mai một bởi nhiều lý do...
Qua quá trình mở mang đô thị Đà Nẵng, rẻo cát dưới chân bán đảo Sơn
Trà nay phố xá đã mọc lên sầm uất. Bãi biển Thọ Quảng một thuở heo hút
giờ đã có con đường thảm nhựa thênh thang, mang tên vị tướng tài ba của
dân tộc - Đại tướng Võ Nguyên Giáp.
Ngày ngày, biển Thọ Quang tấp nập khách du lịch đến tắm, tham quan.
Và, ở khu neo đậu tàu thuyền, tàu thuyền có công suất lớn đã thay thế
cho thuyền nan để đánh bắt hiệu quả hơn. Mặc dù vậy, thúng chai vẫn rất
cần thiết cho bà con ngư dân khi ra biển. Nhưng, thực tế những năm gần
đây, thúng chai bán ra khá rẻ nên vì thế nhiều người phải bỏ nghề để
tiếp cận với những nghề khác có thu nhập cao hơn. Nhân lực nghề đan
thúng chai theo đó vơi dần. Hiện nay, ngoài cụ Phan Liêm, cả quận Sơn
Trà chỉ còn hai người khác theo nghề…
Ở tuổi ngoài 70, cụ Liêm vẫn miệt mài đan lát, cố giữ lại nghề truyền thống.
Nhắc đến nghề đan thuyền thúng, đôi mắt cụ Liêm cứ nhìn xa xăm về
phía biển. Nơi những người vợ ngồi bệt trên bãi cát đợi chồng đi tàu
khơi xa trở về, và khi cách bờ một khoảng cách nào đấy tùy theo mực
nước, những chiếc thúng chai trở thành phương tiện phụ trợ chuyển ngư
lưới cụ và những mớ mực, cá tươi nguyên lên bờ để đưa ra chợ.
“Nghề biển, dù tàu, thuyền có công suất lớn hay bé vì thế đều cần đến
thúng chai trong quá trình đánh bắt. Nhưng để đan được một chiếc thúng
phải mất ít nhất 5 ngày, trong khi mỗi chiếc thuyền thúng thường chỉ bán
được 2 đến 2,5 triệu đồng. Trừ chi phí mua nguyên vật liệu, tiền công
mỗi ngày thu về chỉ khoảng 120 nghìn đồng. Vì thế, ngày xưa các làng
chài ven biển ở Sơn Trà hầu như nhà nào cũng đan, còn bây giờ nhu cầu
cuộc sống thay đổi, việc kiếm ra đồng tiền có phần dễ hơn, nên không mấy
ai còn mặn mà với nghề đau lưng, chai sần bàn tay này nữa”. Với chất
giọng khàn đục, cụ Liêm buồn buồn nói.
“Phố xá mọc lên thay làng mạc và muốn có tre nguyên liệu để đan lát
cũng phải đi xa đến huyện Hòa Vang, hoặc xa hơn nữa là vào các làng xã
của tỉnh Quảng Nam. Đó là chưa kể các phụ liệu quan trọng khác như phân
bò để quét ngoài lớp thúng chống thấm nước cũng trở nên rất khó tìm…”.
Sợ nghề đan thúng chai truyền thống bị mai một, cụ Liêm động viên và
dạy nghề lại cho hai con trai của mình. Bấm đốt ngón tay, dọc theo các
làng biển Đà Nẵng bây giờ chỉ vỏn vẹn còn có 3 người theo nghề đan “cha
truyền con nối”, xem như là bằng chứng sống của một cái nghề còn sót
lại.
Tôi hỏi cụ Liêm, ở tuổi này ông vẫn chưa nghỉ ngơi với nghề? Cụ khẽ
trả lời: “Cuộc sống bây giờ không còn chật vật như xưa nhưng từ đời cha
ông mình, nghề luôn song hành để hỗ trợ gia đình. Nghề có từ đời cha
ông, đã hàng trăm năm rồi. Chừ bỏ nghề không đành”...
Chia tay cụ Liêm, trên đường về tôi thấy nơi nào ở làng biển Thọ
Quang cũng phố xá, nhà tầng khang trang. Cả những con đường rải nhựa
phẳng lì, chạy ngang dọc trong khu dân cư như bàn cờ. Duy chỉ có cái thế
ngồi chẻ tre đan thúng của lão ngư Phan Liêm là không thay đổi…
Theo cand.com.vn