Dồn
hết tâm sức, tình cảm tôn kính của mình gửi vào tranh đá để kể cho muôn
đời sau một câu chuyện súc tích, cô đọng, cảm động về cuộc đời và sự
nghiệp chủ tịch Hồ Chí Minh là một việc hiếm có mà nhà điêu khắc Triệu Hoàng Giang (Lâm Thao, Phú Thọ) đã làm được.
Bất
cứ ai, nếu tận mắt xem tranh đá của ông dù chỉ một lần cũng sẽ "như
được gặp lại, nghe lại, học lại những gì Bác đã căn dặn con cháu", Phó
chủ tịch nước Nguyễn Thị Doan đã gửi thư khen ngợi tài năng của nghệ
nhân Triệu Hoàng Giang như thế.
|
Nghệ nhân Triệu Hoàng Giang bên tác phẩm đá yêu thích của mình
|
|
Vịtướng khóc vì "gặp" Bác trong tranh
Người
con Đất Tổ chậm rãi bắt đầu câu chuyện với tôi bằng ký ức thời thơ bé
gắn liền với đam mê hội họa. Cậu bé Triệu Hoàng Giang đã từng được hợp
tác xã Sơn Vi chấm công điểm, miễn lao động vì thành tích vẽ tranh sinh
vật để phục vụ bài giảng của các thầy cô giáo trong trường. Học hết lớp
12, với nhiều thành tích, ông được chọn đi học ở Bungari và rồi bén
duyên với nghệ thuật điêu khắc. Nhiều lần, ông nghe thầy giáo lấy hình
ảnh Hồ Chí Minh ở Việt Nam làm tư liệu cho bài giảng thì rất thích thú.
"ở một nước thuộc Đông âu xa xôi mà người ta biết đến Hồ Chủ Tịch, tôn
vinh Người thì tôi xúc động và hãnh diện lắm. Tôi đã bắt đầu ấp ủ những
tác phẩm điêu khắc cho riêng mình".
Hình
ảnh đáng kính về Bác đã có rất nhiều nhưng chủ yếu xuất hiện trên tranh
ảnh giấy hoặc những chất liệu gia công. "Tôi muốn lưu giữ hình ảnh của
Người trường tồn tới muôn đời sau. Bởi vậy, tôi đã chọn chất liệu đá tự
nhiên để thể hiện ý tưởng của mình", ông Giang chia sẻ.
Những
ngày đầu bắt tay vào thực hiện ý tưởng, ông đã phải rất khó khăn và vất
vả ngay từ việc tìm và chọn đá. Loại đá xanh, không một vết xước, mặt
đá phẳng như gan gà vô cùng hiếm. ông đã cất công đi qua nhiều tỉnh như
Thái Nguyên, Ninh Bình, Nghệ An... mà vẫn không ưng ý với bất cứ loại đá
nào tìm được. Nhiều lần, ông phải ăn ngủ lại rừng núi nhiều ngày liền
để chờ lấy một vài khối đá. Nhưng lấy được rồi thì đá lại không đạt chất
lượng. Rất may, đang nản lòng thì ông nghe một kỹ sư địa chất giới
thiệu đến vùng Đông Sơn, Thanh Hóa, xung quanh khu núi Nhồi có loại đá
xanh mà ông cần.
Tìm được đá ưng ý đã
khó, vận chuyển đá về nhà lại khó hơn. Tiền mua một khối đá với kích
thước tầm 30x40cm không phải là lớn, nhưng công sức để vận chuyển được
đá về nhà lại không gì đong đếm được. Tảng đá thử nghiệm ông mang về từ
xứ Thanh đã lên được hai mảng màu đen trắng như ý. ông vui lắm. Màu
tranh hoàn toàn là màu tự nhiên của đá mà không cần dùng bất cứ chất
liệu phụ nào. Màu đen được nghệ nhân khéo léo tạo ra bằng cách dùng giấy
ráp và nước đánh thật kỹ, còn nếu để nguyên đá thì có màu xanh trắng
rất đẹp. Tranh đá khắc xong, nếu không tận mắt nhìn tranh nổi trên mặt
đá, người ta dễ bị nhầm tưởng với tranh thủy mạc vẽ bằng chì.
|
Tác phẩm tranh đá bút tích bản di chúc cuối cùng của Bác Hồ được nghệ nhân khắc nổi trên đá
|
Chọn
hình ảnh lãnh tụ đưa vào tranh đá là vô cùng khó, đòi hỏi nghệ nhân
điêu khắc phải rất kiên trì. Sau gần hai mươi năm mải miết với nghề, đến
nay, ông đã có một bộ 30 bức tranh tái hiện cuộc đời và sự nghiệp vị
lãnh tụ vĩ đại Hồ Chí Minh. Từ những bức tranh đầu tiên tạc ngôi nhà ở
làng Hoàng Trù và làng Sen (Nam Đàn, Nghệ An), rồi việc Bác ra đi tìm
đường cứu nước và về nước thành lập Mặt trận Việt Minh, chỉ huy trên các
mặt trận chống Pháp, hình ảnh Bác ở chiến khu, Bác ở Đền Hùng... và kết
thúc bộ sưu tập bằng bản thảo di chúc cuối cùng của Người... Tất cả đều
được khắc họa tinh xảo, chân thực.
Ông
chia sẻ: "Sau những bức tranh ban đầu, tôi đã nhận được sự gợi ý của
Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Ý Bác cũng là lòng dân, tôi đã làm tranh theo
trình tự và có bước trưởng thành của lịch sử trong đó". Năm 2004, Trung
tướng Phạm Hồng Cư có đến thăm tranh của ông qua lời giới thiệu của một
cựu chiến binh. Vị tướng ấy vô cùng xúc động và đã khóc ngay sau giây
phút đầu tiên "gặp" lại Bác trong bức tranh đá ông treo trang trọng giữa
nhà. Tất cả những điều đó là động lực tinh thần lớn lao để nghệ nhân
Triệu Hoàng Giang tiếp tục gửi tình cảm và nhiệt huyết của mình vào mỗi
tác phẩm. Bởi có những thời điểm, ông vẫn nhớ: "Vợ tôi đã phải đi gặt
lúa thuê với mức tiền công chỉ 50.000 đồng/một ngày để trang trải chi
phí sinh hoạt gia đình vì tôi đã dồn hết tâm sức và thời gian cho lao
động nghệ thuật".
Những con chữ của lòng kính yêu
Trong
quá trình làm tranh, nghệ nhân Triệu Hoàng Giang đã phải sử dụng nhiều
kỹ thuật đặc biệt. Có những dụng cụ thủ công đặc thù cho công việc mà
không ở đâu bán, ông phải tự chế tạo. Nhìn những bức tranh đá của ông,
từng sợi tóc của Bác Hồ được khắc vào tranh có hồn như đời thực mới thấy
được hết trình độ chế tác cao siêu đến nhường nào.
Tác
phẩm bản thảo Di chúc cuối cùng của chủ tịch Hồ Chí Minh được khắc họa
không sai sót hay thiếu hụt dù chỉ một nét gạch xóa là một tuyệt tác
trong những sáng tác nghệ thuật của ông từ trước đến nay.
Để
đưa được hồn chữ của Bác lên đá, nghệ nhân Triệu Hoàng Giang đã phải
rất tỉ mẩn đến từng tiểu tiết, dùng kính hiển vi trong suốt quá trình
lao động nghệ thuật để không bị mất từ một dấu chấm, dấu phảy. Chữ được
đục nổi lên trên mặt đá với kích cỡ đúng bằng nét bút mà Bác soạn thảo
Di chúc trên giấy. "Nuôi" được nét chữ nào là phải đục ngay xung quanh
chữ để hạ nét xuống. Nếu không cẩn thận, chỉ sứt một nét chữ nhỏ thôi là
coi như phải bỏ đi cả bản thảo.
Cứ
tỉ mỉ như thế, mỗi ngày, ông làm được 1 - 2 chữ cái. Tác phẩm hoàn thành
sau 19 tháng, vừa kịp kỷ niệm 40 năm thực hiện Di chúc của Bác vào năm
2009. Điều đặc biệt, ông làm tuyệt tác này hoàn toàn vào ban đêm. Có
những ngày thấy hàng xóm rủ nhau đi chợ, ông mới tranh thủ chợp mắt, lấy
sức để làm tiếp.
Hình ảnh lãnh tụ chưa từng có trên thế giới
Đó là hình ảnh Bác Hồ quan sát trận địa Đông Khê (Cao Bằng) trên núi Báo
Đông trong chiến dịch Biên Giới năm 1950 được ông đặc tả ba lần trong
tranh đá của mình. Nhà điêu khắc cho biết: "Hình ảnh một vị lãnh tụ xắn
quần chỉ huy mặt trận rất gần gũi và chưa từng có trên thế giới. Bởi
vậy, tôi đã lấy hình ảnh này để tạc bức tranh đá đầu tay của mình. Bên
cạnh đó, tôi tái hiện trong bức tranh đá lớn nhất bộ sưu tập nặng 5 tạ
được làm trong thời gian lâu nhất là ba năm", ông nói. Ngoài ra, một bức
tranh đá về hình ảnh này được nghệ nhân tặng lại cho bảo tàng Hồ Chí
Minh.
Khó nhất là đôi mắt
Theo
ông Giang, điều khó nhất khi tạc tranh đá về Bác Hồ là khắc họa đôi
mắt. Thông thường, một bức tranh tạc trong ba tháng thì ông phải dành
riêng một tháng thể hiện đôi mắt. Triệu Hoàng Giang cũng là một trong
rất ít nghệ nhân có thể tạc tranh tượng khóc như đời thực. Trong các bức
tranh của mình, có những nụ cười của Bác Hồ được ông sáng tác từ những
phút xuất thần mà không thể làm lại lần thứ hai.
Tâm
sự với PV, ông Giang nói: "Mỗi tác phẩm tôi làm đều có sự thăng hoa
nhất định. Nhưng riêng với bản thảo Di chúc cuối cùng của Bác, tôi hoàn
toàn làm trong trạng thái thiền tâm". Có lẽ vì thế, nhiều lãnh đạo Đảng,
Nhà nước khi xem tác phẩm của ông đều phải thốt lên rằng: "Tranh như có
bàn tay Bác Hồ chỉ dẫn".
Tranh đá
của nghệ nhân Triệu Hoàng Giang đã được trưng bày nhiều nơi, được lãnh
đạo Đảng, Nhà nước biết tới và khen ngợi. Đặc biệt, bộ tranh đã được Đại Tướng Võ Nguyên Giáp trân trọng trưng bày tại nhà riêng số 30 Hoàng Diệu, Ba Đình, Hà Nội nhân kỷ niệm lần thứ 96 ngày sinh của mình.
Được
biết, tâm nguyện của ông Giang là có thể làm hết cả bảy bản thảo di
chúc của Bác trên bảy khối đá lớn có trọng lượng từ 1-2 tấn. Hy vọng,
ông sẽ sớm thực hiện được ý nguyện của cố Đại tướng Võ Nguyên Giáp: "Để
tranh đá về Hồ Chủ Tịch vươn xa ra tầm thế giới".
Theo : doisongphapluat.com