|
Ở xã Đèo Gia, huyện Lục Ngạn (Bắc Giang), ông Đàm Quang
Lộc (ảnh), thôn Cống Luộc là người thuộc nhiều sình ca nhất. Vì vậy,
đồng bào Cao Lan nơi đây gọi ông là "nghệ nhân sình ca”. Giọng ca ấy
không chỉ vang giữa núi ngàn mà còn là "linh hồn” trong việc truyền dạy
cho thế hệ sau gìn giữ di sản văn hóa dân tộc.
|
Vượt qua những con đường ngoằn ngoèo, chúng tôi về
xã Đèo Gia với mong muốn được nghe những câu hát sình ca làm mê đắm lòng
người mà ông Lộc thể hiện. Ở tuổi 87, giọng hát của ông vẫn còn khỏe và
da diết lắm, không chỉ hát những làn điệu dân ca cổ mà còn sáng tác bài
hát mới, phù hợp với thời đại. Ông Lộc kể: "Sình ca của người Cao Lan
gồm nhiều thể loại nhưng có hai loại chính gồm: Sình ca ban ngày và sình
ca ban đêm. Đa phần các làn điệu thuộc lối hát giao duyên, không có
nhạc đệm và chủ yếu dựa vào tài ứng khẩu của người hát, qua đó thể hiện
trí tuệ của đồng bào.
Người Cao Lan thường lấy cảnh đẹp của quê hương
làng bản, những cảnh trong sinh hoạt, trong cuộc sống hằng ngày, hay
những câu chuyện cổ tích, thần thoại để làm nguồn cảm hứng sáng tác và
hát". Hiện ông Lộc đã sưu tầm và sáng tác được hơn 400 bài sình ca.
Khi còn trẻ, ông Lộc từng tham dự nhiều cuộc hát trong vùng, giọng hát
ấy đã làm xao xuyến biết bao sơn nữ xinh đẹp. Người đàn ông này có thể
hát những làn điệu theo lối đối đáp bằng cả tiếng dân tộc và dịch nghĩa
ra tiếng phổ thông. Ví như bên nữ hát: "Chuối còn bé lắm chưa ăn
được/Nàng còn bé chưa đến tuổi kết duyên/Chuối trồng năm nay sang năm
được ăn/Muốn kết duyên với nàng phải chờ 3 năm". Bên nam hát đối lại rằng: "Chuối còn non lại đang tốt ăn/Nàng còn bé đang tốt giao duyên/Chuối trồng năm nay sang năm ăn/Bao giờ chàng đợi được 3 năm”…
Những làn điệu sình ca bay bổng, sâu lắng mang đậm giá trị nhân văn
được viết chủ yếu bằng chữ Hán. Vì thế ông Lộc đã chép lại bài hát và
dịch nghĩa sang tiếng Việt để mọi người hiểu và học hát. Là người cao
tuổi nhất ở thôn Cống Luộc, ông đang dìu dắt, truyền dạy nhiều làn điệu
cho 30 thành viên Câu lạc bộ hát sình ca xã Đèo Gia nhằm bảo tồn và phát
huy truyền thống văn hoá của dân tộc Cao Lan.
Theo: baobacgiang