Trước kia, rượu làng Vân là lễ vật để dâng lên vua chúa và thường xuyên được sử dụng trong những buổi yến tiệc chốn cung đình. Cổng đầu làng Vân Xá có 2 câu đối:

"Vân hương mỹ tửu lừng biển Bắc

Chiến công Như Nguyệt rạng trời Nam".

Trong đó "Vân hương mỹ tửu" là 4 mỹ tự do vua Lê Hy Tông sắc phong cho sản vật lừng danh này vào năm Chính Hòa thứ 24.

Kết hôn “nội bất xuất, ngoại nhập”

Nhiều người qua sông Cầu để thưởng thức rượu làng Vân, nhưng ít ai biết rằng rượu làng Vân phải nấu bằng nước sông Cầu mới thơm ngon và phải được ủ từ những người làng Vân “dòng” được truyền nghề từ những cao niên mới chuẩn. Nhâm rượu làng Vân bên chiếu quan họ mới cảm được hết cái thanh tao của miền quê quan họ.

Để giữ được vị “độc nhất vô nhị” của rượu, người làng Vân không truyền bí quyết nấu rượu ra bên ngoài. Vì vậy từ xưa người làng Vân đã có tục kết hôn trong làng, con cái lớn lên phải hạn chế giao du với bên ngoài, không truyền nghề cho con gái để không bị lộ bí quyết nấu rượu thánh truyền.

Chùa Dộc là nơi lưu giữ lời thề thiêng của làng không để bí quyết nấu rượu lọt ra ngoài. Hàng năm, các vị cao niên sẽ chọn một ngày xấu nhất để đọc lời thề, vì theo quan niệm ngày xấu lời thề sẽ độc nhất. Vì vậy nhiều người mang quy trình nấu rượu đi nơi khác nấu nhưng không thể có được vị như rượu chính làng Vân.

Vẫn phải qua sông Cầu để thưởng rượu làng Vân

Trải qua thời gian, rượu làng Vân giờ đã nức tiếng trên thị trường. Thời bao cấp, dù bị cấm, rượu làng Vân vẫn phát triển, việc bán rượu không được công khai nên còn gọi là “quốc lủi”.

Ngày nay, có nhiều sản phẩm rượu mang thương hiệu rượu làng Vân: nếp cái hoa vàng, rượu nếp thổ hạ, rượu sắn... để người tiêu dùng có nhiều lựa chọn hơn. Nhưng muốn cảm được hết vị ngon của rượu làng Vân, nhiều người vẫn kỳ công qua sông Cầu, tìm đến nguồn ủ rượu truyền thống, và nhâm nhi trong làn điệu quan họ mới thú.

                                                                                                                Theo: baoxaydung.com.vn