Có thể nói, thế mạnh của làng nghề là tạo ra những sản phẩm thủ công độc đáo. Một số làng nghề đã tồn tại hàng chục năm. Tuy nhiên, thời đại công nghệ phát triển đã làm cho một số sản phẩm của làng nghề truyền thống đang mất dần vị thế trên thị trường. Điển hình là làng nghề lồng đèn Phú Bình ở TP.HCM.

Hơn 60 năm tồn tại

Hình thành từ giữa thập niên 1950, làng nghề lồng đèn Phú Bình tọa lạc tại P.5, Q.11 và P.Phú Tân, Q.Tân Phú được những người dân Bác Cổ, Nam Định, Hà Nam đưa vào TP.HCM gìn giữ và tồn tại đến ngày nay.

Đến cư xá Phú Bình, bạn sẽ dễ dàng nhìn thấy nhiều hộ gia đình làm nghề gia công lồng đèn. Gia đình ông Nguyễn Văn Bình có truyền thống 3 đời làm nghề lồng đèn, cho biết: “Tôi học làm lồng đèn từ lúc 7-8 tuổi, nay cũng đã gần 40 năm theo nghề, lồng đèn Phú Bình còn có tên gọi khác “lồng đèn Báo Đáp”.

Theo ông Bình, làng có nguồn gốc từ thuở xưa và cả làng Báo Đáp di dân vào Nam đem theo nghề làm lồng đèn. Báo Đáp chính là tên làng cũng có nghĩa là chúng tôi duy trì nghề của cha ông nhằm báo đáp công ơn tổ tiên gầy dựng.

Theo tìm hiểu của chúng tôi, khu cư xá Phú Bình, nhiều hộ gia đình đã làm nghề được hơn 3-4 đời. Bé Nhi (9 tuổi) con anh chị Lâm Phương vui vẻ kể: "Con mới được ba mẹ chỉ cho vẽ đèn trước thôi, vài bữa con lớn rồi con sẽ học làm hết các công đoạn để làm thành 1 chiếc lồng đèn. Vẽ lồng đèn thích lắm cô ơi!".

Buồn cho một làng nghề sắp bị mai một

Tuy nhiên, khung cảnh người người và nhà nhà làm lồng đèn đã không còn. Vài năm trở lại đây, làng nghề đang dần suy yếu và có nguy cơ dẹp bỏ vì không có nguồn tiêu thụ. Một trong những nguyên nhân là do tình trạng lồng đèn Trung Quốc làm mưa làm gió trên thị trường với nhiều kiểu dáng, mẫu mã đẹp mà giá lại rẻ nên được người tiêu dùng ưa chuộng.

Theo một người thợ địa phương, lồng đèn xuất xứ Trung Quốc giá chỉ có 8.000-18.000 đồng/chiếc. Trong khi đó, hàng thủ công của làng này có giá từ 28.000-30.000 đồng/chiếc (loại trung bình).

Người thợ này cho biết: “Một chiếc đèn nhỏ thành phẩm, bán cho các đại lý với giá từ 20.000-25.000 đồng, nếu trừ đi chi phí mua nguyên vật liệu, tiền công mỗi chiếc đèn chỉ lời được vài ba ngàn đồng thì lấy gì mà sống. Cụ thể, một cây tre lồ ô giá tầm 60.000 đồng làm được 40-50 khung lồng đèn, cộng với tiền giấy kiếng 3.000 đồng/tờ (dán được 2-3 khung đèn), rồi tiền công vẽ, công dán, chưa kể công làm khung một chiếc đèn... và trung bình một người thợ chỉ làm được khoảng 15 chiếc lồng đèn/ngày”.

Việc sản xuất đã không có lời cộng thêm sản phẩm làm ra không được tiêu thụ thì những người làm nghề thủ công tại Phú Bình buộc phải tìm công việc khác để mưu sinh.

“Sợ rằng không biết còn ai có thể bám lấy nghề! Trước đây, khu cư xá Phú Bình có trên 25 hộ dân làm đèn, tới giờ chỉ còn chừng vài hộ”, ông Bình tâm sự.

Tham quan những ngôi nhà đang gia công lồng đèn, chúng tôi chạnh lòng khi nhìn thấy vô số sản phẩm còn chất đống vì không ai đặt mua như những năm trước đây khi vào mùa Lễ Trung thu.

Gia đình bà Lan năm nay làm được 1.500 chiếc, nhưng hiện tại vẫn còn tồn gần 1.200 chiếc. Hộ nhà anh Chí làm 800 đèn lớn, giờ vẫn còn hơn 400 chiếc. Tình hình ế ẩm diễn ra khắp làng nghề bởi đại lý bán hàng tồn năm trước, nhiều đơn vị, công ty thì tính chuyện chi tiêu kỹ hơn khi kinh tế đang gặp khó khăn.

Bà Lan chua chát: “Thời buổi khó khăn này, người ta chỉ tính tới chuyện số lượng chứ mấy ai để ý tới chất lượng hay hình thức đâu cô ơi!”.

Trước đây, làm lồng đèn là công việc chính để sinh sống của người dân nơi đây nhưng hiện nay họ duy trì nghề truyền thống này chỉ vì tiếc công sức gìn giữ và phát triển của ông cha.

                                                                                                                    Theo: nguoitieudung.com.vn