LÀNG NGHỀ -PHỐ NGHỀ- GIA ĐÌNH TRUYỀN THỐNG
ĐẤT NGHỀ ĐAN (HÀ NỘI)
(Ngày đăng: 05/07/2012   Lượt xem: 483)
Không ở đâu nghề đan lát lại thăng hoa như Hà Nội (đặc biệt là ở Hà Tây cũ) khi tên tuổi của biết bao làng nghề đã đi vào lịch sử, ca dao, tục ngữvà đời sống của người Việt Nam . Thật khó kể hết tên của hàng trăm làng nghề đan lát trên mảnh đất này, nhưng có lẽ không ai không biết đến những cái tên đã trở nên quá quen thuộc như Phú Nghĩa, Ninh Sở hay Phú Túc... đã làm rạng danh nghề đan lát Việt Nam trên thị trường thế giới.

Đẹp quá mây xiên


Là một làng quê thanh bình, Phú Nghĩa đã từ bao đời nay nổi tiếng với nghề đan lát. Cái tên địa danh mà ông cha để lại đã chứa đựng biết bao ý nghĩa. Phú Nghĩa, theo Hán Việt, có nghĩa là sẽ giàu lên nhờ những mặt hàng có tình, đạt nghĩa. Không ai nhớ rõ nghề đan lát ở đây đã có từ bao giờ, nhưng từ đầu thế kỷ XVII những người thợ Phú Nghĩa đã mày mò sáng tác để làm ra những chiếc rổ, chiếc rá cũng như các vật dụng đan lát khác trong gia đình. Từ các nguyên liệu ban đầu là cây tre, cây nứa... người thợ đan lát đã sớm phát hiện ra giá trị sử dụng của cây mây, một loại cây thường được trồng rất nhiều làm hàng rào, có độ dẻo và tính thẩm mỹ cao.


Để có được những bình hoa, những lẵng hoa hay những đĩa hoa nhẹ nhàng duyên dáng, người ta không chỉ tìm thấy ở Phú Nghĩa mà còn có ở nhiều làng nghề khác như Trường Yên, Đông Phương Yên, Bình Phú... Nhưng để tìm những sản phẩm đan lát đẹp từ mây, đặc biệt là hàng mây xâu xiên thì không đâu có thể sánh được với Phú Nghĩa, nơi luôn được mệnh danh là đỉnh cao của nghệ thuật đan mây Việt Nam.


Cây mây thật giản dị, thoạt nhìn thật khó tìm ra cái chất ”mỹ nghệ” của nó, nhưng với đôi bàn tay tài khéo, người Phú Nghĩa đã biến những cây mây bình thường ấy trở thành vô giá qua những sáng tạo nghệ thuật. Người Phú Nghĩa ai cũng biết đan và ai đan cũng đẹp . Qua năm tháng thời gian, không ai có thể đếm hết các loại hàng mây mỹ nghệ do bao lớp nghệ nhân và người thợ Phú Nghĩa đã làm ra, từ những lẵng mây, làn mây, túi mây, đĩa mây, bát mây, lọ hoa... Mỗi sản phẩm lại có nhiều kiểu dáng khác nhau: đĩa gồm có đĩa tròn, đĩa bát giác, đĩa bán nguyệt..., làn thì có làn xách tay, làn đơn, làn kép... Nhưng có một điều ai cũng dễ nhận ra là nghệ thuật đan mây ở đây luôn thăng hoa cùng chiều dày năm tháng với bao lớp nghệ nhân và người thợ luôn mang trong mình lời nhắn nhủ của ông cha ”một thời nghề giỏi, muôn thời vinh quang”./.

Làng đan lát bên sông


Về Ninh Sở, một xã nằm bên dòng sông Hồng lộng gió, bạn sẽ bắt gặp khung cảnh đông vui nhộn nhịp hiếm thấy ở một làng quê vì luôn có những đoàn khách nước ngoài đến thăm quan, đặt hàng và không ngớt lời trầm trồ khen ngợi trước bàn tay khéo léo, tài hoa của những người dân nơi khởi thủy của nghề tre đan nổi tiếng.


Theo như lời kể của các cụ cao tuổi, những người dân ở đây vốn thuộc đất Thăng Long xưa. Vì không có đất và do cuộc sống khó khăn, họ đã phải tạo ra các công cụ sản xuất để có thể đơm đó, đánh lờ, đan giỏ mò cua, bắt ốc… Chính do nhu cầu sản xuất đó mà nghề đan lát được phát triển, không những sản xuất đủ dùng mà còn mang bán sang các vùng lân cận. Những ngày ấy cách đây cũng đã trên ba trăm năm.Gọi là hàng tre đan nhưng người Ninh Sở lại sử dụng các nguyên liệu chủ yếu là nứa, giang hay lùng..., là những loại cây thuộc họ tre nhưng rất dẻo và có đốt thưa. Người thợ ở đây từ xưa đã rất khéo léo và tài tình trong việc phối hợp các loại vật liệu để tạo ra không chỉ sự đa dạng của sản phẩm mà còn tạo cho sản phẩm những nét tự nhiên hết sức quyến rũ… như mây để làm quai, cuốn cạp; cây guột, cây tế tạo nét hoang dã của núi rừng.


Sử dụng nguyên liệu là cây giang, cây nứa tưởng như đơn giản nhưng thực ra cũng khó. Nứa già làm cạp, nứa vừa làm nan, nứa non phải chuốt nan rất mỏng để tết hoa, tết các hoạ tiết trang trí . Đây là một nghề đòi hỏi người thợ phải có đôi tay khéo léo thực sự. Kỹ thuật chẻ nan yêu cầu phải biết lách con dao sao cho độ dày mỏng thật đều, thật phẳng thì sau đan mới đẹp, phải biết chọn từng cái cật, dẻo cùng dẻo, cứng cùng cứng. Đã thế, nguyên liệu cũng phải được bảo quản cẩn thận ở chỗ cao ráo, tránh mục mọt. Nứa, giang cạo tinh gặp nắng rất trắng, gặp mưa là mốc, có khi nan phải đem sấy khô, thậm chí phải ngâm chống mọt … Kỹ thuật nhuộm nan cũng là cả một kỳ công để sao cho nan không bị phai, tạo nên một thế giới màu sắc phong phú trên những giỏ hoa, bình hoa, rổ đựng hoa quả, hộp đựng quần áo, giỏ trồng cây, khay đựng đồ…

Nghề tre đan Ninh Sở phát triển tinh vi đến mức người nghệ nhân có thể nhìn vào ảnh, nghĩ ra cách đan để tạo thành những bức tranh chân dung hoặc tranh phong cảnh. Đây không còn là hàng tre đan với nghĩa bình thường nữa mà là những tác phẩm nghệ thuật. Có lẽ cũng chính vì vậy, khách nước ngoài rất chuộng hàng tre đan ở đây và nghề đan lát Ninh Sở đang hứa hẹn một tương lai vô cùng tươi sáng ./.


Cỏ quý tặng người


Với người dân làng Lưu Thượng, xã Phú Túc, huyện Phú Xuyên, thì một loại cỏ rừng có tên là cỏ Tế (còn gọi là Guột) quí như vàng bạc. Chuyện kể rằng: những năm đầu thế kỷ XVII, làng có tên là Gầu Tế, dân cư thưa thớt, đất đai hoang hóa mọc đầy cỏ dại. Có người đàn bà họ Nguyễn đến an cư lập nghiệp đã phát hiện loại cỏ có thể đan lát thành đồ dùng và đánh bắt cá cua. Dân làng đã học, làm theo rồi đời này truyền đời khác. Cỏ Tế được dùng làm nhiều đồ dân dụng cho dân trong làng và bán đi khắp nơi. Ghi ơn người có công phát hiện ra cỏ Tế, dân trong làng coi bà là tổ nghề với cái tên là Nguyễn Thảo Lâm và thờ phụng bà tại đình làng Lưu Thượng.


Kế thừa truyền thống xưa, nghề đan lát cỏ Tế đã ngày một phát triển và trở thành độc quyền của người dân làng Lưu Thượng bởi cỏ Tế có những ưu điểm mà sợi mây, nan tre không có . Màu nguyên thủy của cỏ Tế là màu đỏ nên những sản phẩm như lẵng hoa, hộp đựng, làn xách, con hươu, con vịt, con gà... không cần ngâm tẩy hóa chất, chỉ cần một nước dầu bóng là sản phẩm rực rỡ, tươi tắn và bền màu nên được khách hàng quốc tế rất ưa chuộng.

Những năm gần đây, nghề đan lát cỏ tế ở Lưu Thượng phát triển rất mạnh và lan sang các làng còn lại trong xã, đồng thời cũng phát triển sang các xã lân cận. Không chỉ được ưa chuộng ở thị trường trong nước, hàng guột tế Lưu Thượng đã xuất khẩu tới hơn 20 quốc gia trên thế giới như thị trường Đông Âu, Nhật, Đức, Hàn Quốc, Đài Loan... với tên tuổi của nhiều doanh nghiệp như Hồng Kỳ, Hiền Lương … đem lại doanh thu xuất khẩu hàng năm đạt gần 30 tỷ đồng.

Theo con đường nhựa với hai hàng cây trải dài chạy dọc con sông dẫn vào làng Lưu Thượng hôm nay, ai cũng dễ nhận thấy sự thay da đổi thịt so với các vùng làng quê vùng đồng bằng Bắc Bộ khác. Những ngôi nhà ngói san sát, những tiếng cười, tiếng hát đó đây…, tất cả đều được dựng nên từ cỏ quý mà thiên nhiên ban tặng ./.

Theo hrpc
Ý kiến bạn đọc 0 bình luận
 
Gửi bình luận của bạn
(Bấm vào đây để nhận mã)
Gửi thông tin Nhập lại
 
 
                                

Bản quyền thuộc về:  Công ty cp Giáo dục và Đào tạo Hoàng Gia Quốc Tế
S
Ince 31-08-2010

Ban truyền thông quan hệ quốc tế - Hiệp hội làng nghề Việt Nam     

Phụ trách biên tập : Nhà báo Lê Kim Hoa       

Địa chỉ: T 16 Hàn Việt Tower- 348 Kim Ngưu, Q Hai Bà Trưng, Hà Nội

Văn phòng 1: Tầng 2 số nhà 5 ngách 82/3 Phố Yên Lãng - Quận Đống Đa - TP Hà Nội

Văn phòng 2: 489 Hoàng Quốc Việt tầng 03                                             

International royal education & training.,jsc                                                

Tel: 034.8560486  Hot line; 0929805137 Viber - zalo :0929805137 

Email: irecvietnam@gmail.com   : facebook: irecvietnam,  


 

27
Đang xem:
74.247.291
Tổng truy cập: