Sinh năm 1981, tại cái nôi của làng gốm sứ truyền thống Phù Lãng, anh Nguyễn Minh Ngọc đang ngày đêm cống hiến sức trẻ, tài năng của mình làm tỏa sáng thương hiệu gốm quê hương. Gốm Ngọc là cái tên mà nhiều khách hàng ưu tiên lựa chọn khi muốn trang trí nội thất cho căn nhà, khu vườn hay văn phòng của mình.

Sức trẻ tỏa sáng

Nếu ai đó đã từng có dịp ghé thăm làng gốm Phù Lãng nằm bên con sông Cầu thơ mộng tại tỉnh Bắc Ninh sẽ thấy yêu lắm cái không khí thanh bình nơi đây. Mặc cho Bắc Ninh đang phát triển với những cụm khu công nghiệp, làng Gốm Phù Lãng vẫn nằm yên bình trong những tán lá xanh, những đống củi khô được chất cao như núi và những bức tường được xây bằng tiểu gốm.

Bước vào không gian của Gốm Ngọc, người xem sẽ bị hút hồn bởi những chiếc bình gốm nghệ thuật với ba màu đặc trưng: màu da lươn, màu đỏ và màu đen. Từng mẻ gốm đang chuẩn bị được đưa vào lò nằm phơi mình giữa một chiếc sân rộng như muốn hấp thu những tinh hoa của trời, hòa quện vào với tinh hoa của đất để tạo nên những tác phẩm gốm mang đậm hồn Việt.

Anh Ngọc có tuổi đời khá trẻ, nhưng đã có nhiều năm gắn bó với nghề làm gốm. Sinh ra và lớn lên ngay tại làng gốm Phù Lãng, từ nhỏ anh đã phụ giúp ông bà, cha mẹ làm gốm. Đến khi vào đại học, anh cũng chọn chuyên ngành Gốm của trường đại học Mỹ thuật Công nghiệp. Đây là một ngành học mang tính ứng dụng, rất ít người theo, năm đó khóa anh chỉ có 5 người nhưng niềm đam mê gốm đã thôi thúc anh, kiên trì với sự lựa chọn của mình. Dưới sự dìu dắt của những người thầy và sự giúp đỡ của các bạn, anh Ngọc sau khi ra trường, với những kiến thức học được trong trường đã quyết định quay trở lại quê hương, lựa chọn cho mình một con đường riêng.

Thương hiệu Gốm Ngọc được anh nung nấu xây dựng khi còn là một cậu sinh viên năm thứ ba của trường đại học. Lúc đầu, anh Ngọc đến với nghề gốm là do yêu thích, làm một hoặc hai cái để chơi nhưng sau đó thì với những mẫu mã sáng tạo, độc đáo, mang tính hình khối của mỹ thuật tạo hình thích hợp dùng để trang trí nhà, vườn và dùng trong phong thủy, tiếng tăm về tay nghề làm gốm của anh ngày càng được vang xa. Những chiếc bình đắp nổi với những kích cỡ khác nhau từ những chiếc cao hơn 2m đến những chiếc chỉ cao mấy cm đều mang đậm chất làng quê Việt Nam, đó là những ngôi nhà mái rạ cổ kính, con sông quê hương nằm uốn mình thơ mộng, con đò quê hương, cá chép hóa rồng hay những chiếc đèn bằng gốm xinh. Với sức trẻ và tài năng của mình, Nguyễn Minh Ngọc đang ngày thỏa sức sáng tạo với những viên đất quê hương.

Gốm đắp nổi độc đáo

Anh Ngọc cho biết làm gồm đắp nổi gồm bốn khâu chính là làm cốt, đắp họa tiết, phủ men và nung sản phẩm. Đầu tiên, người thợ phải làm cốt bình trước, kích thước to hay nhỏ là tùy thuộc vào ý đồ sáng tạo và mục đích của người làm gốm. Sau đó, người thợ dùng những mẩu đất nặn những họa tiết và dán lên thân bình. Muốn những họa tiết trên bình không bị nứt, người thợ trong quá trình gắn họa tiết phải khoét mỏng miếng đắp và khoét lỗ trên thân bình để thoát hơi phần diện tích đắp khi nung ở nhiệt độ cao bình sẽ không bị nứt. Cộng tác cùng  Anh có các hoạ sĩ lớn tuổi nên tác phẩm và sản phẩm của Anh lớn hơn tuổi Anh rất nhiều.

Sau khi đã hoàn thành thao tác tạo hình, người thợ phủ men lên trên. Men Phù Lãng được làm từ tro lá cây rừng, đất và vôi. Tùy theo tỉ lệ pha trộn mà có các màu men khác nhau. Muốn có màu da đen thì tỉ lệ tro ít và tỉ lệ bùn nhiều, màu xanh thì ngược lại. Chiếc bình sau khi phủ men sẽ được đem đi phơi nắng một thời gian và cho vào lò nung. Tùy từng màu men mà nhiệt độ nung trong lò có sự khác nhau, thông thường dao động từ 1000 – 1200 độ C và có thể hơn. Những sản phẩm có màu men đỏ thì phải bọc bên ngoài một lớp vỏ rồi mới mang đi nung để tránh không cho lửa táp trực tiếp vào sản phẩm. Do đặc trưng của những lò đốt ở Phù Lãng là được đốt bằng củi nên nhiệt độ trong lò khác nhau. Nhiều khi cùng một sản phẩm nhưng khi đưa vào vào lò nằm ở những vị trí khác nhau nên cách lên màu men cũng khác nhau, không cái nào giống với cái nào.

Nhìn những chiếc bình đắp nổi cỡ đại trong phòng triển lãm của anh mới thấy hết được sự kỳ công, mày mò sáng tạo của nghệ nhân trẻ này. Hi vọng trong tương lại không xa thương hiệu Gốm Ngọc sẽ phát triển hơn nữa và có một chỗ đứng vững chắc trong dòng gốm trang trí không chỉ ở Việt Nam mà cả ở nước ngoài. Chúng tôi đã đề nghị anh liên hệ Lãnh đạo Huyện và Xã để gặp gỡ trao đổi với  Lãnh đạo HHLN Việt Nam nhằmi xúc tiến thương mại hàng hóa sản phẩm và phát triển du lịch làng nghề truyền thống, để làm sao giữ vững được thưong hiệu Gốm Phù lãng.

Mai Hà