Trước sự phát triển mạnh mẽ về công
nghiệp và dịch vụ, những làng nghề truyền thống (LNTT) ở Bình Dương dần
mai một theo thời gian.
Gốm sứ Bình Dương đang dần mai một
Nghề làm nhang ở Dĩ An (Bình Dương), một thời rất hưng thịnh - ảnh: Tuệ Phương
|
Theo thống kê của Sở VH-TT-DL Bình Dương, trên địa bàn tỉnh có nhiều
LNTT như sơn mài, điêu khắc gỗ, nghề gốm, làm nhang, bánh tráng, làm
thớt…
Ký ức thời vang son
Cách đây khoảng hơn 20 năm, làng nghề điêu khắc gỗ ở P. Phú Thọ (TP.
Thủ Dầu Một) từng một thời vang danh của đất Bình Dương. Nhờ nghề này mà
mà người dân Phú Thọ có cuộc sống sung túc, đủ đầy. Ông Trần Văn Rực
(nghệ nhân với hơn 40 năm theo nghề chạm gỗ) nhớ lại: “Giai đoạn năm
1990-1996, nghề chạm khắc gỗ ở đây phát triển mạnh nhất. Thời đó, mà mức
lương bình quân của thợ làm gỗ đã đạt từ 3 - 4 triệu đồng/tháng, nên
người người theo nghề, nhà nhà theo nghề. Người già, trẻ con cũng tham
gia chạm khắc gỗ, ham lắm!”.
Bên cạnh những LNTT nổi tiếng, nghề làm nhang tại Bình Dương cũng
được biết đến như một nét văn hóa tâm linh. Bà Tô Thị Kỷ (82 tuổi, ngụ
tại KP Bình Minh II, P. Dĩ An, TX. Dĩ An), gia đình 4 đời theo nghề chẻ
tăm nhang, tâm sự: “Tôi không biết nghề làm nhang có từ bao giờ, chỉ
biết từ nhỏ chị em tôi đã được ba mẹ, ông bà chỉ dẫn làm nhang để kiếm
thêm thu nhập. Nhưng khoảng 10 năm trở lại đây, người làm nhang bớt dần
lại, còn rất ít hộ theo đuổi nghề này”. Theo anh Nguyễn Minh Trí-Chủ cơ
sở sản xuất nhang Đài Loan (TX.Dĩ An) nói: “Nhang ở Dĩ An chẳng những
tiêu thụ ở các tỉnh, thành khác như Đồng Nai, TP.HCM, Long An... mà còn
đưa ra các tỉnh phía Bắc, xuất khẩu qua Ấn Độ, Trung Quốc, Malaysia,
Singapore...”.
Cùng “xuất ngoại” cùng với nhang, nhiều sản phẩm LNTT như tranh sơn
mài, gốm sứ, điêu khắc từ gỗ, bánh tráng Phú An, thớt, heo đất... cũng
đã được sang các nước: Mỹ, Nhật Bản, Lào, Thái Lan, Đài Loan…
Mai một làng nghề
|
|
“Giai đoạn năm 1990-1996, nghề chạm khắc gỗ ở
đây phát triển mạnh nhất. Thời đó, mà mức lương bình quân của thợ làm
gỗ đã đạt từ 3 - 4 triệu đồng/tháng, nên người người theo nghề, nhà nhà
theo nghề. Người già, trẻ con cũng tham gia chạm khắc gỗ, ham lắm!”,
ông Trần Văn Rực (nghệ nhân với hơn 40 năm theo nghề chạm gỗ) nhớ lại.
|
|
|
Khoảng 10 năm trở lại đây, những LNTT Bình Dương bắt đầu bớt dần,
nguyên nhân do bởi thiếu vốn, thiếu nguyên liệu sản xuất, thị trường
xuất khẩu cũng dần bị thu hẹp lại, ô nhiễm môi trường…nên nhiều hộ sản
xuất nhỏ lẻ đã phải bỏ nghề.
Đề cập nguyên nhân làm cho làng nghề điêu khắc mai một, ông Nguyễn
Minh Tâm, hội viên Hiệp hội Sơn mài - Điêu khắc Bình Dương, nói: “Trước
đây, các sản phẩm điêu khắc gỗ truyền thống thể hiện sự uyển chuyển,
toát lên được cái hồn của sản phẩm. Còn hiện nay, nhiều người thợ tay
nghề kém, lại chạy theo lợi nhuận nên làm cẩu thả, sản phẩm không còn
cái hồn, khiến khách hàng ngày càng quay lưng, nhất là khi thị trường có
sự cạnh tranh gay gắt như hiện nay. Người làm nghề mà không đáp ứng
được yêu cầu về thẩm mỹ theo thị hiếu khách hàng thì sớm muộn cũng mất
dần thị trường”.
Trong khi đó, nghề gốm, toàn tỉnh hiện có khoảng hơn 80 mỏ nguyên
liệu cho ngành gốm sứ với trữ lượng hơn 150 triệu tấn tập trung ở
TX.Thuận An, H.Tân Uyên và TP.Thủ Dầu Một. Mặc dù, hiện nay Bình Dương
vẫn được xem là trung tâm sản xuất gốm sứ chiếm gần 70% tổng sản lượng
của cả nước. Tuy nhiên, trên thực tế chỉ có khoảng 1/3 trong tổng số 120
doanh nghiệp và cơ sở sản xuất gốm của tỉnh làm ăn có lãi. Còn lại, 2/3
các cơ sở sản xuất đang làm ăn thua lỗ hoặc sản xuất cầm chừng. Bên
cạnh đó, tỉnh Bình Dương đã buộc di dời gần 200 cơ sở sản xuất gốm sứ
truyền thống do ô nhiễm môi trường và để lấy đất xây dựng các khu công
nghiệp, khu dân cư. Bà Lý Ngọc Châu, Giám đốc Công ty TNHH Tân Toàn Phát
cho biết: “Gốm của nước ta đang phải cạnh tranh gay gắt với những thị
trường khác như Trung Quốc, Thái Lan, Malaysia, Indonesia. Công nghệ và
máy móc của họ được sử dụng nhiều hơn thay vì làm thủ công như mình. Nếu
được các ngành chức năng quan tâm nhiều hơn để phát triển được tay nghề
kết hợp với máy móc thì sẽ tốt hơn và nâng cao tính cạnh tranh của gốm
sứ nước ta”.
Theo: thanhnien.com.vn