Nói đến các làng nghề nổi tiếng xứ Huế từ xưa đến nay, không thể không nhắc đến nghề đúc đồng ở Phường Đúc, bởi sự hình thành của làng nghề truyền thống này, gắn liền với quá trình hình thành và phát triển của kinh thành Huế.

Cửu Đỉnh đặt trước Thế Miếu

Rất nhiều sản phẩm của người thợ đúc đồng nơi đây đã trở thành những kiệt tác di sản trong kho tàng văn hóa vật thể Huế như: Cửu Đỉnh (chín đỉnh đồng lớn đặt trước Thế Miếu), Cửu Vị Thần Công (chín khẩu đại bác lớn đặt trước Ngọ Môn), Vạc đồng, chuông chùa Thiên Mụ và các vật dụng thờ cúng bằng đồng từ “trong cung ra ngoài nội” ở Huế. Trải qua gần 300 năm hình thành và phát triển, thăng trầm cùng với lịch sử kinh thành Huế, những người thợ đúc đồng Huế vẫn truyền đời giữ lửa nghề cho đến hôm nay.

Nghề đúc ở Huế hiện còn được duy trì với 2 HTX và hơn 60 hộ gia đình, thu hút hơn 300 lao động thường xuyên. Doanh thu từ sản phẩm nghề đúc đạt từ 7 - 10 tỷ đồng/năm. Ngoài các sản phẩm truyền thống đặc trưng như: lư đồng, bát hương, tam sự, ngũ sự, chuông, cồng, chiêng... các sản phẩm lưu niệm tinh xảo bằng đồng cũng được sản xuất phục vụ khách du lịch tại chỗ như: tượng danh nhân, trống đồng, bình hoa, các biểu tượng văn hóa tiêu biểu của Huế và đất nước.

Các nghệ nhân hiện nay của Phường Đúc cũng tài hoa khéo léo không kém gì ông cha xưa. Những tác phẩm tinh xảo của lớp hậu duệ sau này cũng nổi tiếng trong Nam, ngoài Bắc như Nghệ dân nhân gian Nguyễn Văn Sinh với kiệt tác chuông chùa nặng hơn 3 tấn, đặt ở Tịnh Xá (Vũng Tàu); Nghệ nhân Nguyễn Văn Đệ với tác phẩm trống đồng đặt tại Bảo tàng Quang Trung (Bình Định); Hay như tác phẩm tập thể của người thợ Phường Đúc là tượng danh nhân Phan Bội Châu đặt ở khu lưu niệm Phan Bội Châu (Huế). Đặc biệt mới đây, nghệ nhân Nguyễn Văn Sinh đã lập kỷ lục trong nghề đúc đồng từ xưa đến nay ở Việt Nam, khi thực hiện đúc thành công quả chuông chùa có kích thước khổng lồ cao 5m, đường kính vành chuông 3,1m, nặng hơn 20 tấn, được coi là quả chuông lớn nhất Đông Nam Á từ trước đến nay.

Chính từ những nét tinh hoa văn hóa đặc sắc của nghề đúc hội tụ nơi bàn tay tài hoa của người thợ đúc đồng Huế mà từ lâu, Phường Đúc đã trở thành một địa chỉ tham quan du lịch hấp dẫn đối với du khách trong và ngoài nước mỗi khi đến Huế. Nhiều du khách nước ngoài khi thăm thú Hoàng cung, tận mắt nhìn, tận tay sờ lên những hình đúc nổi tinh xảo ở Cửu Đỉnh, Cửu Vị Thần công… đều không tin đó là sản phẩm của người thợ đúc đồng Huế. Nhưng đến khi được tham quan, chứng kiến thực tế những lò đúc ở Phường Đúc, họ mới thực sự tâm phục, khẩu phục tài nghệ của người thợ đúc đồng Huế.

Cửu Vị Thần Công đặt trước Ngọ Môn

Đến với Phường Đúc, du khách không chỉ được ngắm nhìn, mua sắm những sản phẩm đúc đồng tinh xảo, mà còn được tận tay tham gia vào một vài công đoạn của nghề đúc đồng dưới sự hướng dẫn của những nghệ nhân bậc thầy. Sự phát triển này vô hình chung đã đưa Phường Đúc từ một làng nghề truyền thống đặc sắc của Huế, trở thành một làng nghề du lịch hấp dẫn của Cố Đô.

Vừa qua, UBND Thành phố Huế đã phê duyệt dự án xây dựng cơ sở hạ tầng cho nghề đúc bao gồm: Hỗ trợ phát triển hạ tầng, xử lý môi trường, chuyển giao công nghệ, đa dạng hóa sản phẩm và xúc tiến đầu ra cho sản phẩm đúc đồng. Đồng thời xúc tiến hỗ trợ mặt bằng, kinh phí để hình thành các điểm tham quan du lịch cho du khách ở các thôn Trường Đồng, Trường Súng, Bản Bộ... trong đó bao gồm cả giới thiệu sản phẩm và thực hành thao tác các công đoạn của nghề đúc. Đây cũng là làng nghề đầu tiên ở Huế được đầu tư một cách bài bản để hướng đến du lịch cộng đồng theo hướng bền vững.

Hy vọng với sự quan tâm đầu tư thỏa đáng này, nghề đúc đồng Huế sẽ có những bước tiến mới, từ làng nghề truyền thống đến làng nghề du lịch đặc sắc hấp dẫn.