Tà
áo dài thướt tha, duyên dáng đã trở thành nét đẹp mang đậm bản sắc văn
hóa Việt Nam. Văn hóa kinh đô nghìn năm văn hiến đã tạo ra nếp sống
hào hoa thanh lịch, luôn luôn vươn tới cái đẹp, cái sang trọng. Điều này
được thể hiện thông qua những người thợ thủ công, qua bàn tay của
những người thợ khéo. Đã khéo tay hay nghề thì hàng hóa càng đẹp càng
trở nên tinh xảo để từ đó những sản phẩm của họ đã trở thành thương hiệu
"made in Việt Nam" nổi tiếng không những chỉ trên đất nước Việt Nam mà
cả với bạn bè quốc tế và được nhiều người tiêu dùng trong nước tín nhiệm
và sử dụng.
Ảnh: Hạnh Phương
Thành
Thăng Long vốn được gọi là dân tứ chiếng, dân Kẻ Chợ. Bởi, người bốn
phương đổ về đông đúc, người buôn kẻ bán tấp nập. Thăng Long trở thành
nơi hội tụ và lan tỏa văn hóa. Xưa, các làng nghề đua nhau chở hàng về
kinh thành theo các chợ phiên nhất là các làng nghề ở quanh kinh đô. Có
lẽ không nơi nào ở nước ta thời ấy có nhiều làng nghề và khéo tay như ở
đất Sơn Nam thượng tức tỉnh Hà Đông cũ. Và Kẻ Chợ dĩ nhiên là thị trường
lớn nhất màu mỡ nhất. Thế là họ rủ nhau mang hàng ra Kẻ Chợ bán, chào
hàng. Họ tập hợp nhau lại trở thành phường hội. Ban đầu chỉ là bán theo
phiên chợ, sau buôn bán phát tài nếu cứ đi đi, về về thì rất bất tiện,
họ bèn mua đất làm kho chứa, rồi làm cửa hàng. Họ là những người đầu
tiên, những thành phần chính lập nên những phố nghề, làng nghề chuyên
bán các mặt hàng của mình. Trải qua năm tháng các phố ấy trở thành phố
cổ và họ là phần tích cực, chủ chốt lập nên các phố ấy ở Hà Nội. Phố
Lương Văn Can và nghề may áo dài ở Trạch Xá, huyện Ứng Hòa là một trong
những trường hợp như thế.
Con
phố dài 300m mang tên một nhà nho yêu nước Lương Văn Can - người sáng
lập ra trường Đông Kinh Nghĩa Thục quê xã Nhị Khê, huyện Thường Tín, Hà
Nội thuộc phường Hàng Đào, quận Hòa Kiếm. Những cửa hàng may áo dài ở
đây san sát. Phần đa các hiệu may đều có nguồn gốc từ nghề may làng
Trạch Xá, Ứng Hòa, Hà Nội. Người dân Trạch Xá kể lại rằng bà Tổ nghề may
của làng là bà Nguyễn Thị Sen- người con gái xinh đẹp, đảm đang của
làng là tứ phi của Vua. Bà đã học nghề may ở trong cung và đã truyền dạy
cho nhân dân trong làng. Hiện nay người dân Trạch Xá vẫn truyền tụng
những giai thoại về những nghệ nhân của làng như có người đã vinh dự
được may áo dài cho vua quan trong triều định nhà Nguyễn, hay ông Tạ Văn
Khuất mới 30 tuổi đã may được áo cho vua Bảo Đại và Nam Phương Hoàng
Hậu cho dù chỉ được đứng từ xa để ước lượng. Trải hàng trăm năm, nghề
may đã gắn bó với nhân dân làng Trạch Xá. Nhiều thế hệ người thợ của
Trạch Xá tay nghề cao đã vượt ra khỏi lũy tre làng đi mở cửa hàng, cửa
hiệu khắp trong Nam ngoài Bắc và đặc biệt là có mặt ở khắp nơi ở Hà Nội.
Để nhớ về nguồn gốc của nghề, các hiệu may ở đây đã lấy tên cửa hiệu
như Mỹ Trạch, Vạn Trạch, Phương Trạch, Đức Trạch, An Trạch… làm nên
thương hiệu của phố nghề.
Một
ngày đầu thu, chúng tôi đã tìm đến những hiệu may trên phố để được thỏa
mắt ngắm những mẫu áo dài thướt tha duyên dáng. Mùa thu cũng là đầu mùa
cưới nên các hiệu may ở đây đều rất đông. Các cô gái thì ngắm nghía,
chọn vải, chọn mẫu còn các ông chủ lại tất bật với việc may đo và tư vấn
cho khách hàng. Một vài tốp khách nước ngoài cũng ghé hiệu may để ngắm
vải, may áo mang về nước làm kỷ niệm.
Hiệu
áo dài Vinh Trạch của ông bà Lê Thị Luyến, Lê Thành Vinh ở số 23 phố
Lương Văn Can đã làm nghề ngót 50 năm và đã truyền nghề qua 4 đời. Bà
Luyến đã làm nghề may áo dài từ khi là cô gái 12 tuổi. Hồi đó, cha của
bà là người may áo dài có tiếng được nhiều gia đình giàu có mời đến để
may đo nên bà cũng thường được đi cùng cha đến các gia đình ở đó cả tuần
để may áo dài cho gia chủ. Sự khéo tay hay làm của cô gái trẻ đã được
khách hàng rất hài lòng, bà được rất nhiều người biết đến bởi tính cẩn
thận, may đẹp có tiếng ở đất Hà thành. Ông Vinh- chồng bà cũng là người
trong nghề. Sau này 7 người con của ông bà, mặc dù có công việc riêng
nhưng vẫn nối nghiệp bố mẹ như một nghề tay trái. Hiệu áo dài cùng mang
tên Vinh Trạch số 8 Lương Văn Can là cửa hiệu của con gái ông bà.
Anh
Hiến - chủ hiệu may Đức Trạch (số 6 Lương Văn Can), lập nghiệp ở Hà Nội
trước Cách mạng Tháng Tám năm 1945 đến nay gia đình anh đã có 3 đời
sinh sống và làm nghề tại phố này, hơn ai hết anh Hiến rất tự hào với
nghề truyền thống của quê hương. Sự bề thế và tay nghề nổi tiếng của
hiệu may áo dài Đức Trạch đã chứng tỏ "đẳng cấp trong nghề" và đã được
các hãng thời trang của Trung Quốc đến đặt hàng, nhiều người mẫu và ca
sỹ nổi tiếng cũng tìm với Đức Trạch. Ngày nay cho dù có sự “Trăm hoa đua
nở” của các hiệu may áo dài nhưng với uy tín trong nghề, những người Hà
Nội vẫn tự tìm đến với những hiệu may của người Trạch Xá.
Tuy
mỗi hiệu may đều có một bí quyết nghề nghiệp, nhưng khi cần thiết vẫn
hỗ trợ nhau về mặt chuyên môn. Người Trạch Xá có đường may, cách dựng áo
dài riêng không lẫn vào đâu được. Mặc dù vậy nghề may áo dài vẫn phải
là người có tính cẩn thận, tỉ mẩn trong từng đường kim mũi chỉ. May áo
dài thì không khó nhưng để đẹp và trở thành thương hiệu thì không dễ
chút nào.
Hiện
nay áo dài của các hiệu may phố Lương Văn Can đã cách tân nhiều, kết
hợp phong cách vừa truyền thống vừa hiện đại cho phù hợp với từng lứa
tuổi và từng phong cách của mỗi người. Mặc dù kiểu dáng có thay đổi,
kiểu cổ truyền thống được cách tân như cổ thuyền, cổ tròn, cổ vuông…hoặc
tay lỡ, tay ngắn nhưng áo dài vẫn mang một vẻ đẹp tinh tế và uyển
chuyển. Số lượng vải cũng rất phong phú với nhiều chất vải mới được ưa
chuộng. Các cô, các chị thường chọn chất vải voan kính, voan mỏng để may
áo dài. Còn các bà, các mẹ lại thích chất liệu như nhung, lụa tơ tằm…
Xu hướng năm nay khách hàng lại chọn kiểu quay về với chất liệu truyền
thống với gam mầu trầm pha. Song, dù kiểu dáng truyền thống hay hiện đại
thì họ vẫn hướng đến nét nền nã, sang trọng, một vẻ đẹp tinh tế và uyển
chuyển của tà áo dài Việt Nam.
Mặc
dù đã may không biết bao nhiêu chiếc áo dài với đủ các kiểu truyền
thống và hiện đại theo yêu cầu của khách nhưng chủ hiệu may An Trạch –
ông Nguyễn Anh Dũng vẫn thích may kiểu áo dài truyền thống, mặc vào sẽ
có thân, có tà, eo phẳng phiu, ôm sát người. Cho dù thời gian có trôi
qua, cuộc sống có thay đổi, áo dài có cách tân nhiều thì trong trang
phục của người Hà Nội trên các sân trường hay các ngày lễ hội thì áo dài
truyền thống vẫn là trang phục không thể thay thế. Từ xưa đến nay và
mãi mãi về sau, tà áo dài Việt Nam sẽ vẫn trường tồn, và trong đó không
thể không có sự góp mặt của áo dài mang thương hiệu "made in Việt Nam"
truyền thống phố Lương Văn Can.
Theo: thanglonghanoi