Sản phẩm làm ra ít có nhà nào phải mang đi bán xa vì khách
hàng thường phải dặn trước. “Nhưng đó là cảnh của chục năm
về trước, chứ hiện nay, cả làng chỉ còn hơn 20 hộ coi nghề
này như một nghề mưu sinh cuối năm. Nghề này cực lắm, nhiều
công đoạn, phải chuẩn bị nguyên liệu từ chiều hôm trước. Hôm sau
phải thức từ ba bốn giờ sáng, nhóm bếp cho đủ nóng để năm
giờ là bắt đầu tráng. Tráng miết tới chiều, tới tắt nắng
thì ngưng. Một lò tráng phải có 2 người, người tráng, người
phơi, quần quật từ khuya đến chiều tối” - ông Đặng Công Bê với
hơn 30 năm làm nghề chia sẻ.
|
Bà Giỏi ngồi lò tráng bánh từ 3 giờ sáng đến chiều tối. |
Gạo đúc bánh tráng Túy Loan phải là gạo xiệc 13/2, gạo này
nấu cơm tuy cứng, nhưng đúc bánh tráng rất ngon. Bà con nông dân
ở đây, tranh thủ gieo sạ trong vụ đông xuân, mỗi hộ vài sào,
gần Tết mang ra làm bánh tráng, làm mì khô ăn Tết. Cứ 1 ang
gạo là 12 lon mè trắng đã được bóc vỏ, phụ gia với các thứ
như gừng, tỏi, đường, nước mắm hoặc muối. Mỗi cái bánh phải
tráng làm 2 lớp và muốn bánh ngon, tuyệt đối không được phơi
nắng mà phải sấy trên bếp than hồng... Bàn tay khéo léo của
các mẹ, các chị trong khâu tráng bánh, cộng với bí quyết pha
bột đã làm nên chiếc bánh mịn màng, tròn trịa, đều tăm tắp
nên khách hàng rất ưa thích.
Theo bà Hồ Thị Giỏi, sở dĩ bánh tráng Túy Loan nổi tiếng,
là nhờ kinh nghiệm ông bà truyền lại, con cháu nối nghiệp phát
huy. Muốn cho bánh thơm ngon, nhai giòn tan lại để được lâu,
người làm phải chọn đúng giống lúa, đặc biệt là không được
chọn lúa mới gặt, cũng không nên chọn lúa quá cũ. Quá trình
phơi và gỡ bánh cũng là một nghệ thuật. Muốn chiếc bánh
nguyên vẹn, không cong vênh, người phơi phải biết canh bếp sấy để
gỡ cho đúng lúc. Sau đó xếp lại thành chục, rồi dằn cho
phẳng mặt, trước khi giao hàng.
|
Sấy bánh tráng trên bếp than hồng là sản phẩm đặc trưng của làng Túy Loan. |
Trước đây, cả khu vực nhà nào cũng có lò làm bánh tráng
nhưng bây giờ chỉ những gia đình sinh sống bằng nghề này mới
tiếp tục duy trì. Nghề làm bánh tráng ở Túy Loan vì vậy cũng
mai một dần. Không ai nhớ chính xác làng nghề này có từ bao
giờ nhưng theo lời bà Đặng Thị Túy Phong với hơn 50 năm tráng
bánh, hồi bà còn nhỏ đã thấy ông bà, cha mẹ mình làm nghề
này. Lớn hơn một chút thì đã biết phụ phơi bánh. Nhà nào
cũng có lò tráng bánh, nhà đông có khi có đến hai, ba lò. Bà
Phong cũng là người hiếm hoi trong gia đình còn giữ được nghề,
nhưng vẫn không giấu được nỗi lo: “Nghề này nếu thời tiết
thuận lợi, bỏ công làm lời cũng đủ sống. Mấy đời ông bà, cha
mẹ mình cũng sống bằng nghề này. Bây giờ thì khác rồi, mấy
đứa nhỏ đều xin đi làm công nhân để có thu nhập ổn định hơn”.
Vùng đất Túy Loan từ lâu đã được biết đến với món mì
Quảng và bánh tráng nổi tiếng. Trong khi mì Quảng vẫn được
đông đảo người dân và du khách thưởng thức thì bánh tráng Túy
Loan đang có nguy cơ bị thất truyền. Nguyên nhân chính là do khó
khăn trong việc tìm kiếm đầu ra nên người dân chỉ làm để phục
vụ nhu cầu vào các dịp lễ, Tết. “Ở làng nghề này, dù thu
nhập mỗi lao động không đến 100 ngàn đồng/ngày, không ai giàu
lên nhờ tráng bánh, nhưng lớp người già cũng không ai muốn bỏ
nghề, bởi chúng tôi muốn giữ lửa, giữ nghề, giữ thương hiệu
của cha ông đã gầy dựng”- bà Phong cho biết thêm.
Theo: congandanang