Theo khảo sát của Tổng cục Dạy nghề, Bộ LĐ, TB và XH, cả nước hiện có  hơn 1 triệu thợ thủ công chuyên nghiệp và khoảng 3 triệu thợ bán chuyên nghiệp, nhưng trong số đó chỉ có khoảng 3% thợ thủ công được đào tạo từ các trường nghề, số còn lại học nghề theo cách truyền nghề.

Theo ý kiến các chuyên gia tại các hội nghị về đào tạo nghề được Bộ LĐ, TB và XH tổ chức vừa qua, công tác dạy nghề vẫn còn khoảng trống về đào tạo thợ thủ công. Đặc biệt công tác đào tạo nhân lực cho lĩnh vực phát triển các nghề thủ công truyền thống và làng nghề hiện nay còn nhiều bất cập, chưa được đầu tư đúng mức và đúng cách. Các cơ sở dạy nghề thủ công hầu hết chưa đảm bảo cơ sở vật chất, đội ngũ giáo viên và giáo trình chuẩn để dạy các nghề thủ công. Công tác đào tạo nghề vẫn còn theo cơ chế “xin - cho”, việc đào tạo thợ thủ công tại những trường nghề chỉ là những “lớp nhô, lớp ghép” phân tán, manh mún và không hướng về hỗ trợ cho các làng nghề. Giữa nhà trường với các làng nghề không có sự phối hợp đào tạo nên hệ quả là cả hai hình thức đào tạo bị tách biệt mạnh ai nấy làm, hiệu quả không cao.

Bên cạnh đó, sự phát triển nhanh của công nghiệp cơ khí, chế tác và điều kiện kinh tế thị trường đang làm thay đổi căn bản công nghệ và cách tổ chức sản xuất của các nghề thủ công. Công nghiệp tạo ra nguồn hàng hóa dồi dào, giá rẻ sẽ là đối tượng cạnh tranh của hàng hóa thủ công truyền thống. Nhưng công nghiệp cũng tạo ra cho các nghề thủ công những phương tiện hoạt động mới như máy móc, thiết bị tiên tiến, nguyên liệu nhân tạo, giải pháp kỹ thuật mới, tổ chức sản xuất theo công xưởng… nếu biết kết hợp những lợi thế trên thì nghề thủ công, các làng nghề sẽ có hướng phát triển mạnh. Sự thay đổi phương thức tổ chức sản xuất đã đặt ra vấn đề phải thay đổi phương thức đào tạo thợ để có được một đội ngũ thợ thủ công mới có trình độ lao động phù hợp. Nhưng cho đến nay vấn đề đó vẫn chưa được quan tâm, hình thức đào tạo truyền nghề trong các làng nghề vẫn không thay đổi. Tuy có thừa kinh nghiệm truyền thống nhưng lại thiếu hụt kiến thức về xã hội, ứng dụng kỹ thuật và hiểu biết thị trường... Kết quả đào tạo theo lối truyền nghề lệ thuộc quá nhiều vào thói quen làm nghề theo kinh nghiệm riêng, rất khó ứng dụng công nghệ sản xuất lớn tăng năng suất, giảm chi phí để tăng tính cạnh tranh trên thị trường. Khắc phục những điểm yếu này nếu không có sự giúp đỡ của các chuyên gia, không có sự hỗ trợ của các trường dạy nghề chính quy thì các nghệ nhân làng nghề không thể nào khắc phục được.

Để giúp cho các nghề thủ công phát triển kết hợp được những giá trị truyền thống với tiến bộ kỹ thuật, điều quan trọng là phải quan tâm đến công tác đào tạo thợ thủ công để dần hình thành đội ngũ thợ thủ công mới có đầy đủ phẩm chất kỹ thuật, thẩm mỹ và tay nghề giỏi. Điều quan trọng là đầu tư cho đào tạo thợ thủ công phải đúng mức và đúng cách. Với đặc thù của nghề thủ công, việc duy trì hình thức đào tạo truyền nghề trong các làng nghề là cần thiết nhưng các nhà quản lý nên chăng hướng hoạt động của các trường dạy nghề gắn chặt với các làng nghề nhằm khai thác ưu thế của hình thức truyền nghề, đồng thời khắc phục những khiếm khuyết của nó tạo thành sự phối hợp chặt chẽ trong công tác đào tạo. Nhà nước cần có sự hỗ trợ và đầu tư cho các làng nghề mở trường, lớp dạy nghề; đồng thời có chính sách cụ thể khuyến khích các nghệ nhân trực tiếp đào tạo nghề truyền thống, các chuyên gia đào tạo kỹ thuật mới và đào tạo những kiến thức trình độ như thiết kế mẫu, công nghệ sản xuất...

Phát triển các nghề thủ công không chỉ góp phần phát triển kinh tế đất nước mà còn là công cụ hữu hiệu để xóa đói giảm nghèo, góp phần phát huy bản sắc văn hóa dân tộc. Sự phát triển các nghề thủ công hoàn toàn phụ thuộc vào chất lượng đội ngũ thợ thủ công, trong đó chất lượng đào tạo thợ thủ công là khâu quan trọng nhất...