Làng gốm Kim Lan được coi là quê
hương của các sản phẩm đồ gốm gia dụng của kinh thành Thăng Long xưa. Từ nguyên
liệu đất làng, qua bàn tay tài hoa và khéo léo của các nghệ nhân đã tạo ra những
sản phẩm đẹp và hữu ích cho đời sống hàng ngày.
Làng gốm Kim Lan thuộc huyện Gia Lâm, phía Đông Nam
Hà Nội, phía Bắc giáp với làng cổ Bát Tràng, phía Tây giáp với quận Hoàng Mai
có lịch sử hình thành lâu đời và cũng là một trong những trung tâm gốm nổi tiếng
của cả nước.
Điểm đặc biệt của gốm Kim Lan là các sản phẩm không
quá cầu kì về chi tiết mà tạo được sự tiện dụng, thoải mái cho người sử dụng.
Các sản phẩm của làng gốm rất phong phú và đa dạng, từ những sản phẩm nhỏ như
chiếc ống đựng tăm, chân nến đến những sản phẩm lớn như chậu trồng cây cảnh,
bình đựng rượu, vại muối dưa… Ngoài ra làng gốm cổ Kim Lan còn chú trọng phát
triển các sản phẩm đồ gốm phục vụ cho xây dựng như ngói trang trí, con tiện lan
can…
Sử dụng đèn soi là phương
pháp sấy gốm hiệu quả nhất khi thời tiết có độ ẩm cao
Năm 2001, nhà khảo cổ Nhật Bản Nishimura Masanari và
các sinh viên Đại học Quốc gia Hà Nội đã tiến hành khai quật di tích Kim Lan. Tại
3 hố đào thám sát đã tìm thấy nhiều mảnh gốm sứ cao cấp, trong đó có gốm sứ
Long Tuyền, Việt Châu của Trung Hoa. Đặc biệt, tại đây còn tìm thấy nhĩ bôi
(chén uống rượu có tai) từ thế kỷ 11; một mảnh vỡ của đĩa men lam, đường kính
45cm, lòng đĩa vẽ phượng, lần đầu tiên tìm thấy ở Việt Nam; ngoài ra còn thấy dấu
tích một lò nấu đường và nền một công trình kiến trúc kích thước 20 x 10m.
Đầu năm 2003, di vật tìm được gồm vật liệu kiến trúc,
vật liệu trang trí, đồ gốm sứ cổ. Đặc biệt người ta còn tìm thấy các con kê, mảnh
bao nung, đồ gốm sống men, đồ phế phẩm... dấu tích của lò gốm thời Trần còn khá
nguyên vẹn. Dựa trên kết quả ba lần khai quật, các nhà khảo cổ đi đến kết luận:
Kim Lan từng là trung tâm sản xuất gốm sứ cổ vào thế kỷ 13-15. Gốm Kim Lan có
khả năng xuất khẩu do những mảnh gốm thời Trần có hoa văn gần giống những mảnh
gốm tìm thấy ở Philippines
và Indonesia.
Đến nay người dân và các nhà khảo cổ đã tìm được hàng vạn di vật trên đất Kim
Lan. Nhờ đó, khu vực Hàm Rồng, xã Kim Lan chính thức được công nhận là Di chỉ
khảo cổ học.
Người Kim Lan vẫn còn giữ được kỹ thuật sản xuất
ngói theo phương pháp cổ
Làng gốm Kim Lan ngày nay đã cho ra
nhiều chủng loại sản phẩm và chất lượng cũng được nâng cao, không chỉ phục vụ
cho nhu cầu trong nước mà đã vươn ra thị trường quốc tế như Nhật Bản, Hàn Quốc…
Cùng với các làng gốm khác như gốm Phù Lãng (Bắc Ninh), gốm Bát Tràng (Hà Nội)...
làng gốm cổ Kim Lan vẫn miệt mài lục tìm quá khứ để sàng lọc những tinh hoa cho
cuộc sống hôm nay.
hanoitv.vn