Tranh sơn mài "Vườn xuân Trung Nam Bắc” của Nguyễn Gia Trí
Trong quá trình hơn 80 năm hình thành và phát triển, tranh sơn mài
đã đi từ hình thức trang trí rồi lớn mạnh thành một chất liệu tạo hình
độc lập, độc đáo, không hề thua kém các chất liệu đã có từ trước như:
sơn dầu, thuốc nước…, góp phần làm phong phú thêm nền mỹ thuật đương đại
Việt Nam và kho tàng mỹ thuật thế giới.
Những năm gần đây, tranh sơn mài đã được các họa sỹ phát triển về
kích thước, số lượng nhưng chất lượng chưa thật sự song hành. Đáng báo
động, đội ngũ sáng tác tranh sơn mài ngày càng sụt giảm nghiêm trọng
trong khi các họa sỹ trẻ không mấy mặn mà với chất liệu tạo hình độc
đáo, đậm bản sắc văn hóa nhưng đầy khó khăn, thử thách này.
Là một trong số ít các họa sỹ chuyên về tranh sơn mài, họa sỹ
Trịnh Tuân nhìn nhận: Để sáng tạo với chất liệu sơn mài, người họa sỹ
phải đầu tư khá nhiều cho chất liệu, ý tưởng sáng tạo, thời gian, công
sức, thế nhưng khi tác phẩm hoàn thành cũng không phải dễ dàng bán được
tranh hay bán được với giá cao. Vì vậy, việc các họa sỹ trẻ thường chọn
chất liệu vừa dễ dàng thể hiện ý tưởng, vừa nhanh, hợp thị hiếu, thị
trường cũng là điều dễ hiểu.
Tranh sơn mài "Thánh Gióng” của Nguyễn Tư Nghiêm
Trong khi đó, sinh viên nhiều nước trên thế giới ở cả châu Âu và
châu Á (Đức, Trung Quốc, Nhật Bản…) đều mong muốn tìm hiểu và thực hành
sáng tạo về chất liệu tạo hình mới mà nước ta đã có thành công nhất
định. Việc các họa sỹ nước ngoài quan tâm, học hỏi nghệ thuật tranh sơn
mài là niềm tự hào, khẳng định chất liệu tranh sơn mài được mỹ thuật thế
giới trân trọng, ngưỡng mộ.
Họa sỹ Chu Anh Phương cho rằng: để gìn giữ, phát huy nghệ thuật
tranh sơn mài cần phải có những nghiên cứu về chương trình đào tạo, quá
trình phát triển và hình thành tư duy của người sáng tác, đặc biệt là
trong các trung tâm đào tạo họa sỹ vẽ tranh sơn mài tại các trường mỹ
thuật, các khoa chuyên về sơn mài; xây dựng, khôi phục các làng nghề
trồng sơn, dát quỳ… Quan trọng hơn, các cấp, ngành quản lý cần sớm có kế
hoạch đầu tư, nghiên cứu, xây dựng đề án bảo tồn, phát triển nghệ thuật
tranh sơn mài, tạo mô hình khép kín trong mối tương quan chặt chẽ giữa
làng nghề sản xuất chất liệu sơn mài với họa sỹ sáng tác và thị trường.
Và, nếu không thực hiện sớm những giải pháp đồng bộ, thì e rằng chỉ vài
ba chục năm nữa, tranh sơn mài sẽ không còn là nghệ thuật độc đáo và thế
mạnh tạo hình của riêng Việt Nam.
Theo: daidoanket