Trẻ nhỏ cũng mê chơi diều.
Đến xã Song Vân, Tân Yên, Bắc Giang một trưa hè oi ả, từ xa tôi
đã thấy những cánh diều no gió với nhiều sắc màu, kích cỡ, cùng những âm
thanh vui nhộncủa sáo diều. Cảnh tượng đó đã gợi nhớ trong tôi về một
tuổi thơ đầy kỷ niệm giữa làng quê yên ả…
Trông trời, ngó mây
Tháng 7, khi đồng đất Song Vân lúa đang mướt xanh cũng là lúc gió đông
nam thổi về, đây là thời điểm thích hợp nhất để thả sáo diều. Đương buổi
trưa hè gay gắt, vậy mà ông Nguyễn Văn Thịnh (55 tuổi), thôn Hồng Phúc
và anh con trai thứ hai Nguyễn Văn Chính chân tay lấm lem bùn đất vẫn
phơi nắng giữa đồng để thu dây diều, ông bảo: “Buổi trưa thường non gió
nên diều bị võng dây, tôi phải thu bớt dây về, nếu không diều sẽ cắm đầu
xuống đất hoặc mắc phải ngọn cây cao, nhiều lúc phải đi gần 2 cây số
mới tìm thấy diều tận bên cánh đồng xã Lam Cốt”.
Đó cũng là lý do mà người chơi diều sáo ở Song Vân cứ độ 15 giờ đến 16
giờ chiều trở ra, mới thả hàng trăm chiếc diều đua sắc, khoe âm trên bầu
trời. Riêng với ông Thịnh, chơi diều từ khi 10 tuổi, đến nay thú vui ấy
của ông Thịnh không hề vơi, hiện cả 3 người con trai của ông đều mê
diều sáo như bố. Hễ rảnh rỗi là 3 bố con cùng đi thả diều, hoặc không
thì cũng mang đồ nghề ra đục đẽo, khoan, cắt để làm con diều mới.
Với nhiều người dân ở Song Vân nói chung và ông Thịnh nói riêng, sáo
diều là một thú chơi thanh cao nhưng cũng cầu kỳ, phức tạp, thậm chí mất
khá nhiều thời gian, công sức. Dù đang làm ruộng nhưng nếu thấy có gió
về thì bận đến mấy họ cũng gác lại công việc chừng 20 phút để thả diều.
Trước khi mang diều ra đồng, người chơi phải nghe ngóng thời tiết, phán
đoán hướng gió.
Theo kinh nghiệm “mưa không qua Ngọ, gió không qua Mùi” từ đó mà nhiều
người ở Song Vân đã vận dụng để đón các đợt “gió đẹp” và tránh chơi diều
khi thời tiết xấu. Nếu thấy trời quang mây tạnh và trong xanh thì chắc
chắn là “gió không đẹp” mà phải đợi khi những đám mây “đùn” từ phía Nam
lên phía Bắc thì y như rằng gió đông nam sắp về, lúc bấy giờ mấy ông
trong xóm lại í ới gọi nhau vác diều ra đồng. Nói về sự cực nhọc của thú
chơi diều, ông Thịnh cho biết: Nếu thời tiết thuận lợi, mỗi lần thả
diều hết chừng 20 phút rồi đóng cọc cột dây diều vào đó cho nó tự bay lơ
lửng, đến tối sẽ thu diều về, còn khi gió yếu phải ngồi chờ cả tiếng
đồng hồ mới đưa được diều lên cao. Vất vả nhất là mỗi khi trời dông bão,
chỉ cần thấy dấu hiệu cơn dông thì nhà nào nhà ấy mau gọi nhau thu diều
về cho kịp, để qua cơn dông thì con diều sẽ… tan xác. “Cũng có nhiều
lần tôi thu được diều xuống đất rồi mà không thể mang nổi về nhà, đành
phải để ngoài đồng hôm sau ra lấy, bởi có con diều kích thước lớn như
một con thuyền, nếu mang về, gió lớn ập đến sẽ quật ngã cả người lẫn
diều…”, ông Thịnh bảo.
Quên hết muộn phiền
Với nhiều người dân Song Vân, chơi diều không chỉ để thư giãn những lúc
nông nhàn, mà đó còn là thú vui không thể thiếu. Đã là trai Song Vân
chẳng mấy người không chơi diều sáo, cả 13 thôn trong xã đều có rất đông
người chơi. Bởi thế, từ ông lão tóc bạc cho đến em nhỏ trong vùng đều
biết và yêu thích diều sáo. Trẻ nhỏ thì chơi diều nhỏ, người lớn chơi
diều to, cứ như vậy phong trào chơi diều sáo ở Song Vân được duy trì từ
đời này qua đời khác và ngày càng sôi nổi. Ông Ngô Văn Bội, Chủ nhiệm
câu lạc bộ (CLB) diều sáo của xã cho biết, sáo diều làm bằng ống cây mai
được lấy từ các tỉnh Tây Bắc về, mặt sáo thường làm bằng gỗ mít, với
đặc tính nhẹ và bền được khoét khe ở giữa. Tùy theo kích thước của diều
mà gắn sáo cho phù hợp. Ông Bội đã sáng chế ra một loại sáo diều độc đáo
mà chưa ai có, đó là loại sáo 2 lỗ những có thể phát ra âm thanh ở 4
chỗ.
Những người am hiểu diều sáo thường đánh giá chất lượng qua màu sắc của
cánh điều, âm thanh của tiếng sáo và mức độ “đứng” lâu trên không trung.
Vào những khi “gió đẹp”, người chơi diều để diều tự “đứng” tới vài ngày
đêm trên bầu trời mà chưa đổ. “Muốn biết sáo hay thì phải thả lên trời
mới đánh giá được, đó là loại sáo có âm vang dồn dập như thôi thúc người
nghe, còn những sáo mà “nửa đêm một tiếng, gà gáy một hơi” thì chỉ có
bỏ đi và đã chơi sáo diều vui nhất là tự tay mình làm sáo, chứ đi mua
thì không còn gì thú vị nữa”, ông Bội bảo. Hiện CLB diều có gần 20 thành
viên tham gia gồm cả thanh niên và người già. Nhiều lần CLB được mời
tham gia trình diễn và thi diều sáo ở các tỉnh, thành phố lớn như Hải
Phòng, Hà Nội, Nam Định, Nha Trang…
Theo: Lao Động