Hát ống - hát ví là một hình thức sinh hoạt cộng đồng độc đáo ở
thôn Hậu - xã Liên Chung - huyện Tân Yên - Bắc Giang. Lối hát giao duyên
này tưởng chừng bị lãng quên từ lâu giờ đây đang ngân vang trở lại.
|
|
Ảnh: Dulichvietnam.com.vn
|
Quê hương Bắc Giang từ lâu
đã được biết đến là cái nôi của những giá trị văn hóa truyền thống đặc
sắc. Nơi đây ngày càng có nhiều thêm những di sản vật thể và phi vật thể
được tìm hiểu để bảo tồn và phát huy. Hát ống - hát ví là một hình thức
sinh hoạt cộng đồng độc đáo ở thôn Hậu - xã Liên Chung - huyện Tân Yên -
Bắc Giang. Lối hát giao duyên này tưởng chừng bị lãng quên từ lâu giờ
đây đang ngân vang trở lại.
Những câu hát gần gũi mà giản đơn
dường như khiến cho bao vất vả, nhọc nhằn của người dân lao động dần tan
biến. Đời sống sản xuất và sinh hoạt thường nhật của người dân Liên
Chung xưa gắn liền với hát ví - hát ống như một lẽ tự nhiên, không thể
tách rời.
Hình thức diễn xướng dân gian này là
một loại hình hát đối đáp, ví von, so sánh. Điểm độc đáo, khác biệt của
hát ví - hát ống là nhịp điệu có thể thay đổi một cách linh hoạt với nội
dung phong phú, có thể ngẫu hứng, sáng tác lời hát ngay trong lúc lao
động, nghỉ ngơi.
Hát ống chính là hát ví nhưng
đặc trưng của loại hình này là lối hát giao duyên, có thêm đôi ống tre
ngà được nối với nhau bằng một sợi chỉ tơ để tạo một khoảng cách giữa
nam và nữ theo quan niệm truyền thống “Nam nữ thụ thụ bất thân”. Cấu tạo
ống hát gồm có da ếch bịt ở một đầu, bên trong mỗi ống có cây kim đặt
chính giữa để cố định dây.
Thông qua hát ống, các chàng trai cô
gái có cơ hội trò chuyện tỏ bày tình cảm, tâm tình cùng nhau, thể hiện
cả những điều mà bình thường khi gặp mặt nhau rất khó diễn tả. Và sợi
chỉ tơ cùng đôi ống tre mộc mạc ấy đã se duyên kết lứa cho không biết
bao đôi bạn trẻ thành vợ thành chồng.
Ông Nguyễn Vân Đài (72 tuổi) Thôn Hậu -
Xã Liên Chung - Bắc Giang chia sẻ bắt đầu bằng một câu hát: “Rằng ai đi
vội về đâu, dừng chân cho hỏi đôi câu đã nào”.
Ông phân tích: “Khi người nghe nhìn
chung quanh không gian không còn ai thì biết là người đối đáp đang muốn
hỏi mình. Cho nên dù vội đến đâu cũng phải dừng lại, như vậy hát ví rất
có sức lôi cuốn người nghe, bắt người nghe phải vào cuộc”.
Sau một thời gian vắng bóng, giờ đây
hát ống đang được khôi phục bởi những người cao niên trong làng say mê
lối hát cổ này và muốn truyền lại cho thế hệ kế cận. Từ đầu tháng 4 năm
nay, CLB hát ống hát ví của người dân thôn Hậu - xã Liên Chung đã được
thành lập.
Ông Dương Minh Hiểu - Phó chủ tịch
UBND xã, phụ trách văn hóa cho biết: “Chúng tôi sẽ thu thập những lời ca
lời hát cổ và biên soạn những lời hát mới để đóng thành quyển thành
tập, sau đó cho ban hành và đưa vào trường THCS để cho các em hoạt động
ngoại khóa, tiếp cận với vốn văn hoá mang bản sắc dân tộc vùng miền này.
Bên cạnh đó, chúng tôi sẽ cử những hạt nhân tiêu biểu trong CLB để giới
thiệu lời ca hát ví - hát ống này tới các cháu học sinh”.
Khắp xóm làng Liên Chung giờ ngân vang
những làn điệu hát ví hát ống. Đó không chỉ là những buổi sinh hoạt của
các câu lạc bộ, hay hoạt động tập dượt cho các tiết mục văn nghệ, mà
loại hình diễn xướng độc đáo này đang hồi sinh và có sức lan tỏa mạnh mẽ
trong chính cuộc sống của người dân nơi đây.
Theo: VTV.vn -
Diệu Linh - Hồng Hạnh