Một góc làng Viềng
Làng Viềng (tên nôm của làng Vĩnh Kiều) xưa nằm bên dòng sông Tiêu
Tương gắn với huyền tích Trương Chi nổi tiếng. Dấu tích xưa vẫn còn đó
với cầu ván Tam Lư, Vĩnh Cầu, đầm Sậy, chợ Viềng. Theo các gia phả,
những câu chuyện dân gian còn lưu truyền, ký tự "Ngõa” là cách đọc chệch
của từ "Ngói”- một vật liệu gắn bó mật thiết với thợ xây trong làng.
Ngay từ xa xưa, người làng Viềng không chỉ gắn bó với nghề thợ xây mà
còn có biệt tài lợp mái ngói nổi tiếng khắp vùng. Thợ Ngoã làng Viềng có
mặt hầu khắp chốn kinh kỳ đô hội, khéo léo dựng lên những mái đền đài,
lăng tẩm, đình chùa với độ tinh xảo khó bề phường thợ nào sánh kịp. Trên
bước đường dựng nghiệp, người làng Viềng không chỉ học hỏi, nắm bắt
được nhiều kinh nghiệm của các phường thợ mà còn tiếp thu những tinh hoa
văn hóa của nền giáo dục Nho học đương thời, đóng góp cho nước Đại Việt
nhiều danh nhân, khoa bảng. Người khai mở con đường khoa cử làng Viềng
là Tiến sỹ Nguyễn Văn Huy. Ông đỗ thứ 2 khoa Kỷ Sửu 1529, giữ chức Lễ bộ
Thượng thư kiêm Đông các Đại học sỹ. Nguyễn Văn Huy được xem là ông tổ
của 12 tiến sỹ cùng gần 100 cử nhân và tú tài của họ Nguyễn làng Viềng
trong vòng hơn 300 năm, từ giữa thế kỷ thứ 16 đến cuối thế kỷ 19.
Sách Đăng khoa lục Kinh Bắc ghi "Nguyễn Văn Huy có 3 con trai là Nguyễn
Trọng Quýnh, Nguyễn Đạt Thiện và Nguyễn Hiển Tích đều đỗ tiến sỹ. Con
trai của Trọng Quýnh là Giáo Phương đỗ Thám hoa năm 1586”. Những tiến sỹ
kế tiếp của làng Viềng là Nguyễn Minh Tâm đỗ năm 1585, Nguyễn Danh Nho
đỗ năm 1670, Nguyễn Công Vọng đỗ năm 1673, Nguyễn Hồng Vĩ đỗ năm 1678.
Đặc biệt, đời thứ bảy có Nguyễn Nhân Nguyên đỗ hương cống (cử nhân) năm
27 tuổi. Ông sinh được 7 con trai thì 3 người đỗ tiến sỹ, bốn người đỗ
hương cống. Cho đến ngày nay, cư dân làng Viềng còn truyền tụng bài ca
sự tích họ Nguyễn Vĩnh Kiều với câu "Có lúc bảy ông con một cụ. Bốn đỗ
hương cống, ba đại khoa. Người làm thượng thư, người tổng đốc. Tiếng
thơm lừng lẫy khắp gần xa”...
Từ nền tảng nghề thợ Ngoã, họ Nguyễn làng Viềng xưa từng được người
Kinh Bắc xếp cùng họ Nguyễn Đăng làng Bựu (Tiên Du), họ Nguyễn làng Kim
Đôi (thành phố Bắc Ninh) và họ Nguyễn làng Tam Sơn (thị xã Từ Sơn) vào
hàng "tứ gia vọng tộc” vì có nhiều người hiển đạt, làm vẻ vang cho dòng
họ, rạng rỡ quê hương đất nước. Tiếp nối truyền thống hiếu học khoa cử,
ngày nay cư dân Vĩnh Kiều tiếp tục có nhiều đóng góp cho công cuộc dựng
xây và bảo vệ quê hương đất nước. Thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, nhân dân
và cán bộ làng Vĩnh Kiều đã vinh dự được Chủ tịch nước tặng thưởng Huân
chương Kháng chiến và Huân chương Lao động hạng Ba. Năm 1995, Vĩnh Kiều
được công nhận danh hiệu Làng Văn hoá. Nghề thợ Ngoã ngày càng được
chấn hưng với 8 công ty xây dựng do người làng thành lập, tạo việc làm
cho hàng trăm lao động. Không những thế, một thế hệ "Tiến sỹ mới” làng
Viềng đã xuất hiện với 4 người có học vị Tiến sỹ cùng hàng trăm cử nhân,
kỹ sư, bác sỹ, giáo viên đang công tác tại nhiều ngành nghề, địa phương
khác nhau.
Ngày mùng 7 Tết Nhâm Thìn năm nay, người làng Viềng khắp mọi miền gần
xa lại tề tựu về đình làng cùng tham dự lễ giỗ Tổ nghề thợ Ngoã. Nghi
thức lễ trọng này từng bị mai một theo thời gian và chính thức được khôi
phục từ năm 1995. Trong ngày giỗ Tổ nghề, ngoài các sinh hoạt văn hoá
thể thao, anh em phường thợ có mặt đông đủ, cùng nhìn lại một năm hoạt
động với những điểm mạnh, yếu, từ đó cùng nhau hợp sức vì sự phát triển
chung của nghề truyền thống. Hơn ai hết, cư dân làng Viềng luôn tự hào
về những bàn tay tài hoa của người thợ Ngoã, về sự tiếp nối truyền thống
của cha ông, cùng nhau vun đắp, dựng xây cho đất nở hoa trên quê hương
ngày mới.
Theo báo đại đoàn kết
|