Từ quận Hà Đông chỉ mất hơn 20 phút
đi xe máy, chúng tôi đã có mặt ở làng nghề điêu khắc sơn mỹ nghệ Sơn
Đồng (xã Sơn Đồng, huyện Hoài Đức, Hà Nội) - nơi được coi là “thế giới”
của những tượng Phật, đồ thờ. Làng Sơn Đồng hôm nay sầm uất chẳng khác
những phố phường ở chốn kinh kỳ xưa...
Nghề gia truyền
Mặc dù không ai biết cái nghề tạc tượng gỗ, sơn tượng thờ của Sơn Đồng
có từ bao giờ, nhưng theo ông Nguyễn Chí Lợi - Chủ tịch UBND xã - nghề
có hàng chục thế kỷ nay. Hầu hết các gia đình, dòng họ trong làng đều đã
có người rất rành về lĩnh vực này và từ đời nọ qua đời kia, những bí
quyết trong nghề tạc tượng được truyền dạy lại cho nhau và duy trì cho
đến tận bây giờ.
|
Người thợ đang hoàn thiện các pho tượng thờ. |
Khoảng hơn chục năm lại đây, do đời sống
khấm khá, người dân quan tâm đến tín ngưỡng nên nghề tạc tượng Sơn Đồng
đã phát triển trở lại. Hiện cả xã có khoảng 200 tổ hợp làng nghề, mỗi
năm thu hút hơn 5000 lao động…
Ông Nguyễn Như Hải - Uỷ viên thường trực
Hiệp hội làng nghề - kể lại: Khi làng nghề hồi sinh, cả làng mừng lắm!
Nhiều người làm ăn khắp nơi đem theo tinh hoa học hỏi bốn phương trở về
làng. Người dân Sơn Đồng hiện chưa giầu nhưng đa phần đã có “bát ăn bát
để”. Bây giờ đi khắp trong Nam, ngoài Bắc, khắp các đình chùa miếu mạo,
đâu đâu cũng có tượng thờ mang dấu ấn Sơn Đồng...
Nghệ nhân Nguyễn Viết Thạnh- Chủ tịch
Hội nghệ nhân Hà Nội, Chủ tịch Hiệp Hội làng nghề mỹ nghệ Sơn Đồng nói:
“Trong hệ thống tượng thờ của tôn giáo Việt Nam có hàng nghìn pho tượng,
mỗi pho một kiểu dáng, tư thế, gương mặt, trang phục khác nhau. Song,
đã mang danh là thợ Sơn Đồng thì chí ít cũng phải hiểu và biết được về
vài trăm pho tượng.
Chính vì vậy, khi một ngôi chùa, ngôi
đình được tu bổ, xây dựng, việc đầu tiên là người ta nghĩ đến mời thợ
Sơn Đồng. Và nếu không có mẫu chỉ cần nói đó là tượng gì, Phật tổ, Quan
Âm, Thập bát La Hán hay Đức Ông, Bà Chúa…là thợ ở đây có thể hình dung
ra tạc được ngay.”
Góp phần làm giàu lịch sử - văn hoá nước nhà
Về Sơn Đồng hôm nay, du khách sẽ tận mắt chứng kiến quy trình chế tác
tượng và được hoà mình trong “bản nhạc” làng nghề với tiếng lách cách
của tràng, đục âm vang khắp ngõ xóm.
Xưởng gỗ của ông Nguyễn Chí Quảng, người được coi là thợ giỏi của một số
thợ trong làng, rộng khoảng 800m2, những người thợ đang tập trung cao
độ vào khúc gỗ hình thù một pho tượng lớn, tiếng đục lách cách vang lên
trong mái tôn rộn rã.
Ông Quảng đang chỉnh sửa phần thô bức
tượng A-di-đà để chuẩn bị đến công đoạn sơn. Sau chén trà đặc quánh, ông
dốc bầu tâm sự về cáí nghiệp mà ông đã trải qua không ít thăng trầm:
“Tôi vẫn nhớ như in kỷ niệm lần về Nam Định làm tượng cách đây hơn 20
năm, hồi đó người ta đã nhốt tôi vì hiểu lầm là mê tín dị đoan.
Nếu không quyết tâm thì tôi đã bỏ nghề
sau lần đó rồi…”. Hiện nay, những người thợ của nhà ông đều có kinh
nghiệm 15 năm trong nghề trở lên; ngoài 30 thợ làm ở xưởng, ông còn phải
thuê hàng chục thợ làm một số công đoạn tại nhà, khi nào xong thì đem
sản phẩm đến xưởng. Nhờ đó, ông có thể đáp ứng được mọi yêu cầu của
khách hàng, giao sản phẩm đúng hẹn.
Đã có không ít Việt kiều sau khi đến tham quan làng nghề Sơn Đồng đã đặt
hàng, thậm chí còn mời những người thợ ra nước ngoài để xây đình chùa,
phục vụ cộng đồng người Việt ở đó. Giờ đây, giá trị của những pho tượng
được nâng lên hơn trước rất nhiều, có một số pho tượng, khách hàng đặt
mua tới hơn 100 triệu đồng…
Nghề truyền thống của ông cha không chỉ
giúp người dân Sơn Đồng làm giàu mà quan trọng hơn, đã giải quyết việc
làm cho hàng nghìn lao động trong khi đồng đất đang bị thu hẹp bởi tốc
độ đô thị hoá. Các thế hệ làng nghề mỹ nghệ Sơn Đồng đã góp phần làm
giàu thêm lịch sử - văn hoá Việt Nam, lưu truyền không chỉ hôm nay mà
còn mãi về sau.
Theo báo pháp luật