Chiếc mặt nạ tinh xảo, tỉ mỉ đóng vai trò vô cùng quan trọng trong kịch Khon truyền thống.

Đối với người dân Thái Lan, những vở kịch dựa trên các điệu nhảy, múa đóng một vai trò rất quan trọng trong đời sống văn hóa, nghệ thuật, tinh thần. Loại hình sân khấu phổ biến nhất, thu hút nhiều khách du lịch nhất là kịch Khon, với yếu tố quan trọng nhất là chiếc mặt nạ.

Kịch mặt nạ có lịch sử rất lâu dài, là một phiên bản của trường ca Ấn Độ nổi tiếng Ramayana. Trong vở kịch này, múa và diễn là hai thành phần không thể tách rời, mỗi bước đi đều mang một ý nghĩa nhất định như thể hiện hành động chạy, nhảy, cười, diễu hành…được phụ họa bởi âm nhạc.

Trước thế kỷ 19, diễn viên kịch Khon chủ yếu là đàn ông. Sau đó, phụ nữ mới bắt đầu tham gia các vai diễn. Những diễn viên thường đeo mặt nạ và không nói năng gì. Câu chuyện cùng một số lời thoại, hát được một dàn hợp xướng sau cánh gà đảm nhận.

Mặc dù những chiếc mặt nạ đóng vai trò quan trọng số một trong kịch Khon nhưng nghề làm mặt nạ truyền thống này lại ngày càng mai một. Những thanh niên không còn đủ kiên nhẫn để dành cả năm trời học làm mặt nạ. Đó là lý do vì sao trên đất Thái chỉ còn rất ít xưởng sản xuất loại mặt nạ này.

Một trong những xưởng sản xuất mặt nạ Khon hiếm hoi còn sót lại ở Thái Lan là xưởng sản xuất ngoài trời ở tỉnh Angthong, cách Bangkok 100 km, thuộc quyền sở hữu của nghệ nhân Prateep Rodpai. Đến thăm khu xưởng này, du khách có thể chiêm ngưỡng những nguyên liệu giấy bồi cũng như ngắm nhìn các nghệ nhân đang sáng tác loại mặt nạ truyền thống.

Những chiếc mặt nạ Khon này được làm thủ công hầu hết các bước, từ bồi giấy tới vẽ nét, tô màu và đính các họa tiết cần thiết. Vì vậy, mỗi chiếc mặt nạ đều rất tinh xảo, tỉ mỉ và có cái giá lên tới 50 – 120 USD (từ hơn 1 triệu đồng đến hơn 2,5 triệu đồng). Phải mất 10 ngày, nghệ nhân Thái mới hoàn thành một chiếc mặt nạ.

Các mặt nạ chính trong kịch Khon có thể được phân biệt dựa trên màu sắc. Mặt nạ Phra Ram, người anh hùng có khuôn mặt xanh lá cây. Anh trai của Phra Ram là Phra Lak có khuôn mặt màu vàng, còn vua khỉ Hanuman, nhân vật nổi tiếng nhất trong nghệ thuật Thái Lan có khuôn mặt trắng.

Ngày nay, mặt nạ kịch Khon không chỉ được sử dụng cho các vở kịch mà còn trở thành quà lưu niệm, món đồ trang trí trong mọi nhà hàng, khách sạn Thái Lan.