Kho tàng
di sản văn hoá các dân tộc Lào Cai rất đa dạng, phong phú và nhiều chủng loại
có niên đại trải dài từ trước và sau công nguyên đến ngày nay. Hầu hết những
di sản ở Lào Cai đã trở thành những công trình văn hoá có giá trị lịch sử
như: Di tích lịch sử cách mạng, văn hoá tâm linh, danh thắng và kiến trúc
nghệ thuật... là niềm tự hào của nhân dân các dân tộc Lào Cai.
Với đặc điểm là tỉnh miền núi, Lào Cai có nhiều núi cao
vách đá dựng đứng và hệ thống sông, suối chằng chịt tạo nên độ ẩm lớn. Đây là
một trong những yếu tố tạo nên các loại hình di tích hang động. Hang động ở
Lào Cai rất đa dạng về chủng loại và phong phú về hình dáng như: Quần thể hang
động Hàm Rồng (Mường Khương), động Tả Phìn (Sa
Pa),
Tả Phời (TP Lào Cai) và động Mường Vi thuộc địa phận xã Mường Vi (Bát Xát).
Quần thể hang động Mường Vi gồm 1 hang chính Thuỷ Tiên nằm trong lòng ngọn
núi cao chừng 500m, được bao bọc bởi những dãy núi đá vôi. Đứng ở cửa động có
thể ngắm nhìn toàn bộ cánh đồng lúa bát ngát của thung lũng Mường Vi. Trong
hang có nhiều mảng thạch nhũ mang hình hoa quả, cây trái, công cụ sản xuất...
Cách động chính Thuỷ Tiên 150 - 200m về phía Đông Nam còn có 2 động nhỏ là
động Cẩm Rang (Hang Gió) và Cẩm Tẩm (Hang Thấp), tạo thành một quần thể hang
động huyền bí, tuyệt diệu. Nét độc đáo của động Mường Vi là xuyên suốt trong
lòng núi và có cửa ra riêng biệt. Hang động Tả Phời nằm dưới ngọn núi cao
khoảng 300m cách khu khai thác mỏ Apatít (Cam Đường) chừng 2km. Động có cấu
trúc 12 tầng, rộng trên 2.000m² với nhiều nhũ đá trắng long lanh mang hình
thù, như cây vàng, cây bạc, bầu sữa, các con vật thiêng và có cả tượng phật
rất sinh động và linh thiêng. Quần thể động Hàm Rồng (Mường Khương) gồm 4 hang
trong đó có 2 hang chính nối liên hoàn với nhau, cửa chính của động là nơi
bắt nguồn của dòng suối Tùng Lâu nước chảy quanh năm tạo thành một dòng thác
bọt tung trắng xoá. Đây là một thắng cảnh tuyệt diệu hấp dẫn nhiều du khách…
Hang động ở Lào Cai có kích thước to, nhỏ khác nhau, được phân bổ chủ yếu ở
khu vực núi có đá cao, chân núi thường là những dòng suối nhỏ. Mỗi hang động
mang một vẻ đẹp riêng, tăng sự hấp dẫn, hiếu kỳ như gợi lại sự tích của người
Việt cổ. Hầu hết các hang động kể trên đều đã được xếp hạng di tích thắng
cảnh Quốc gia. Đây là một trong những điểm tham quan du lịch thu hút đông đảo
du khách đến tham quan, chiêm ngưỡng.
Đối với di tích văn hoá tâm linh, Lào Cai mang đậm nét tôn
giáo tín ngưỡng bản địa của cộng đồng người Việt cổ hoà đồng với tín ngưỡng
văn hoá ngoại lai, như chùa thờ Phật, nhà thờ Thiên chúa giáo… Lào Cai có đền
Bảo Hà (Bảo Yên) thờ ông Hoàng Bảy có công dẹp giặc giữ nước, phò vua, an
dân. Đền Thượng, đền Mẫu, đền Cấm, đền Cô Đôi (thành phố Lào Cai)… là nơi thờ
linh thiêng những người có công dẹp giặc, tạo thiên, lập địa, mở mang bờ cõi,
cầu mong đất trời phù hộ, xã tắc thanh bình… Các đền thờ ở Lào Cai như một
biểu hiện tính nhân đạo của con người (vừa lo cho người sống, vừa lo cho
người đã khuất), như một hình mẫu về những người anh hùng văn hoá dân tộc,
nhằm giáo dục con người, hướng đến cái thiện. Hệ thống các di tích đền, chùa
ở Lào Cai hầu hết đều nằm ở các cửa rừng, cửa sông, khe suối rất thuận tiện
cho việc đi lại sinh hoạt văn hoá tín ngưỡng của nhân dân. Ngoài ra, Lào Cai
còn có đình thờ thành hoàng làng (Cam Đường), nhà thờ (Sa Pa)… Không chỉ
vậy, ở Lào Cai mỗi ngọn núi con sông đều ghi đậm dấu ấn lịch sử, những chiến
công vang dội của mảnh đất và con người nơi đây qua các cuộc kháng chiến
chống giặc như: Khu căn cứ cách mạng Cam Đường, thành luỹ Trung Đô (Bắc Hà);
thành cổ Nghị Lang (Bảo Yên); đồn Phố Lu… tất cả đều minh chứng cho giá trị
lịch sử của Lào Cai và làm nền tảng giáo dục truyền thống cách mạng cho thế
hệ mai sau. Mỗi dân tộc ở Lào Cai có nét văn hoá riêng biệt thông qua bộ
trang phục, đồ trang sức, công cụ sản xuất, lễ hội, nhà cửa, tôn giáo… phản ánh
tính sáng tạo, khéo léo, cần cù trong lao động sản xuất của mỗi tộc người.
Người Dao, Nùng, Mông có nghệ thuật trang trí tranh cắt trổ trên giấy; người
Giáy, Tày, La Chí… có nghệ thuật trang trí tranh vẽ trên giấy. Các đề tài vẽ
chủ yếu về tôn giáo phục vụ cho các nghi lễ cúng, lễ hội, tết cổ truyền dân
tộc như: Đạo Nho mang đậm hình tượng tôn thờ thần linh, bộ tranh Tam Thanh,
Thập Điện, Diêm Vương, Phúc Thần… hay hình tượng tranh thờ của người Giáy, bà
mẹ hoá thân thành nữ thần, chăm sóc trẻ thơ, dạy nhân dân trồng trọt, chăn
nuôi… Tranh dân gian của đồng bào các dân tộc thiểu số Lào Cai cũng là một di
sản văn hoá, một thành tố của văn hoá dân gian, cần được bảo lưu trong kho
tàng văn hóa dân tộc…
Nhằm bảo tồn và phát huy giá trị các di sản văn hoá, trong
những năm qua, ngành văn hoá - thể thao và du lịch tỉnh đã có nhiều cố gắng
trong khảo sát, sưu tầm, bảo lưu hàng nghìn hiện vật cổ có giá trị; khảo sát
lập hồ sơ trùng tu, tôn tạo nhiều di tích. Các di tích được trùng tu, tôn tạo
và được công nhận xếp hạng, ngoài việc tạo cảnh quan môi trường xanh, sạch,
đẹp và đáp ứng nhu cầu tìm hiểu lịch sử truyền thống của nhân dân các dân
tộc, còn là điểm tham quan hấp dẫn du khách trong nước, quốc tế và là niềm tự
hào của nhân dân các dân tộc Lào Cai với bè bạn muôn phương./.
Theo báo lào cai
|