Nhìn
mảnh vườn hơn 1.000 m2 do ông cha để lại bị bỏ hoang, cỏ dại mọc um
tùm, đã khiến tim ông Sơn đau nhói. Tình cờ một lần nghe đài phát thanh,
phát chương trình giới thiệu về mô hình trồng hoa đạt hiệu quả năng
suất cao, ý tưởng biến mảnh đất cha ông để lại thành vườn trồng hoa đã
lóe lên trong đầu người nông dân ấy. Nghĩ là làm, ông Sơn đã tìm đọc đủ
loại sách, báo dạy trồng và chăm sóc hoa, rồi lặn lội đi khắp nơi có mô
hình trồng hoa đạt năng suất cao để học hỏi kinh nghiệm. Khi kiến thức
đã có, bài toán về kinh tế lại trở thành một rào cản lớn trên con đường
thoát nghèo của ông.
“Có những thời điểm tôi thực sự cảm thấy bế tắc đến
cùng cực, đã từng có ý định buông xuôi tất cả, nhưng rồi vợ cùng những
người thân trong gia đình đã luôn đứng bên cạnh động viên tôi cố gắng
hơn”, ông Sơn trải lòng, đôi mắt bỗng đỏ hoe vì xúc động.
Với niềm tin rằng mình nhất định sẽ làm giàu được
trên chính mảnh đất quê hương, ông Sơn đã mạnh dạn vay vốn ngân hàng để
đầu tư mua các giống hoa quý. Với tư duy đi trước đón đầu, cùng những
kinh nghiệm quý báu mà ông đã học hỏi được từ sách báo, cùng kinh nghiệm
thực tế, những trái ngọt đầu tiên đã đến với lão nông này.
Ngay mùa hoa đầu tiên, đã bội thu. Với phương châm
“lấy ngắn nuôi dài” vợ chồng ông Sơn càng chăm chỉ làm ăn, quy mô trồng
hoa ngày càng được mở rộng, kinh tế cũng ngày càng khấm khá lên trong sự
thán phục của mọi người. Ngày đó, gia đình ông Sơn chính là đầu mối lớn
nhất của các lái buôn hoa, trước khi phân phối đi khắp các vùng.
Có thể nói, ông Sơn chính là một trong những người đi
tiên phong trong việc xây dựng mô hình trồng hoa ở mảnh đất Sơn Tây.
Sau những thành công bước đầu, ông Sơn đã truyền lại kinh nghiệm của
mình cho những người dân ở đây, nhiều gia đình đã học tập và tạo nên
những trang trại trồng hoa quy mô lớn. Đời sống của người dân dần được
nâng cao.
Trở thành tỷ phú
Theo đuổi nghề trồng hoa được 3 năm, tới năm 1992,
với tư duy của một người có óc kinh doanh nhạy bén, ông Sơn nghĩ rằng:
Hiện tại, các trang trại trồng hoa mọc lên ngày càng nhiều và ở khắp các
nơi, nên nếu vẫn đi theo nghề này thì mãi sẽ đi theo một lối mòn quen
thuộc. Thời điểm đó, qua tìm hiểu, ông Sơn được biết, trào lưu trồng cây
cảnh đang thịnh hành ở một số nơi và lợi nhuận kinh tế thu về từ hình
thức kinh doanh này cũng rất lớn và tiềm năng. Với nguồn vốn kha khá
tích cóp được từ việc kinh doanh hoa trước đó, ông Sơn đã mạnh dạn
chuyển hẳn sang đầu tư trồng và kinh doanh cây cảnh.
Thời điểm này, tại thị xã Sơn Tây cũng manh nha thành
lập Hội sinh vật cảnh, nắm bắt cơ hội đó ông Sơn đã tham gia để học hỏi
kinh nghiệm, với bản tính cần cù, ham học hỏi và có chút năng khiếu về
cây cỏ, nên tình yêu đối với cây cảnh bắt đầu ngấm vào máu thịt của lão
nông này. Càng học, niềm đam mê ấy càng lớn dần trong huyết quản ông
Sơn, thậm chí có những hôm do quá đam mê đọc và nghiên cứu những thế và
dáng cây cảnh, lão nông ấy đã quên ăn, quên ngủ.
Tâm sự về cái nghiệp trồng cây cảnh hơn 20 năm ròng
rã của mình, giọng ông Sơn bỗng trầm xuống. 20 năm, với biết bao thăng
trầm, biết bao lần thất bại, trắng tay, nhưng người đàn ông ấy vẫn kiên
trì với mục đích của mình. Nhìn về phía sân cây cảnh, do chính bàn tay
ông chăm sóc, nuôi dưỡng, ông Sơn tâm sự: Giai đoạn khó khăn nhất là
giai đoạn đầu, khi mới chập chững vào nghề, khi kinh nghiệm chưa có
nhiều, nguồn vốn cũng có hạn.
Có những thời điểm, do khủng hoảng kinh tế, thị
trường cây cảnh bị đóng băng, cây không thể bán, ông Sơn như ngồi trên
đống lửa. “Những thời điểm như vậy, thì tính kiên nhẫn là yếu tố quan
trọng nhất các chú à! Trồng cây cảnh cũng giống như chơi cờ, phải lúc
tiến lúc lui, không được nóng vội, hấp tấp, phải suy xét để có thể đưa
ra những nước đi đúng đắn và sáng suốt”, ông Sơn tâm sự.
Bật mí một số kinh nghiệm trong việc trồng và kinh
doanh cây cảnh, ông Sơn cho biết: Không phải chứ có nhiều vốn, mới mua
được những cây cảnh quý. Cái quan trọng là ở độ nhạy bén trong cách nhìn
cây của mình. Chỉ cần có cái nhìn nhạy bén, cùng sự tinh tế, chỉ với
một số vốn ít, người chơi cây cảnh có tầm có thể mua một cây cảnh ở dạng
thô, mà người bình thường nhìn cảm tưởng không có nhiều giá trị, nhưng
sau khi mua về, bằng bàn tay tài hoa và con mắt thẩm mỹ tinh tế của
người có nghề, họ sẽ biết cách tạo những cục thô ấy thành “thỏi vàng
mười”.
Cách đây khoảng vài năm, trong một lần đi thăm thú,
ông phát hiện một gia đình cũng trồng cây cảnh nghiệp dư để bán, trong
số đó có một cây đa trông bề ngoài rất bình thường, nhưng ông Sơn đã
nhìn thấy những tiềm năng bên trong đó nên đã thuyết phục gia đình kia
bán lại cho mình với giá 10 triệu đồng.
Sau khi mua về, bằng kinh nghiệm và con mắt của một
người lăn lộn với cây cảnh lâu năm, ông Sơn đã cẩn thận, tỉ mỉ, nghiên
cứu thật kĩ và tạo ra cho cây đa dáng quý đó là: Long đàn phượng vũ (có
nghĩa là chim phượng hoàng múa trên bụng rồng). Sau đó đã có người trả
giá chậu cây này tới 200 triệu đồng.
Hiện tại trong khuôn viên của gia đình ông Sơn có
trên dưới 100 cây cảnh với rất nhiều loại cây quý như: Xanh, Đa, Lộc
Vừng, Si…v.v. Ước tính giá trị của vườn cây cảnh này lên tới gần trăm tỷ
đồng. Trong số đó có cây Xanh cổ, vừa có người tới trả giá ông Sơn 5 tỷ
đồng, nhưng ông không bán, một phần vì tiếc và nặng lòng với cây này,
vì nó chính là minh chứng, chứng kiến biến bao thăng trầm trong cuộc đời
làm cây cảnh của ông.
Cây cảnh cũng có giá trị giáo dục…
Trong câu chuyện với chúng tôi, ông Sơn còn nhắc tới
một tác dụng của việc trồng và chơi cây cảnh nữa đó là ý nghĩa giáo dục
đạo đức con người. Thấy chúng tôi hơi thắc mắc, thì ông cười sảng khoái
rồi giải thích căn kẽ. Chức năng giáo dục của cây cảnh là nằm ở các thế
của nó ví dụ như thế: Phụ tử giao chi (nghĩa là: tựa như thế phụ tử,
phần nhánh của hai cha con có thêm phần quấn quýt ôm lấy nhau, mặc dù
cha con, nhưng yêu thương trìu mến như tình mẹ con); Thế song thụ (Hai
cây trồng chung một chậu tựa như hai huynh đệ); hay một thế khác đó là
thế phụ tử (nghĩa là: Thế này cũng y như thế mẫu tử, nhưng cây to tượng
trưng cho người cha phải to cao và đứng thẳng hơn cây mẫu, tạo vóc dáng
của người cha ít dịu dàng hơn, cứng rắn hơn, nhưng không phải là không
che chở cho con, thể hiện đúng tình cảm cha con, cây tử nhỏ hơn cây phụ
nhiều, cũng ba tán quất quýt lấy cây phụ, lúc nào cũng nhờ sự bao bọc
của người cha).
Tất nhiên chỉ những người đam mê cây cảnh mới có thể
hiểu hết ý nghĩa thông qua cách tạo các thế cây. Nghề cây cảnh tuy có
giá trị kinh tế cao, nhưng không phải ai cũng có thể theo được. Ông Sơn
lý giải, để có thể sống chết với nghề, người trồng và chơi cây trước hết
phải có cái tâm, yêu nghề và một yếu tố quan trọng nữa là có tài chính
ổn định. Những người chơi và trồng cây cảnh có tầm, thường có vốn kiến
thức khá sâu rộng, trên nhiều lĩnh vực: nghệ thuật, kiến trúc...