(Dân Việt) - Trung thu đang cận kề, các sản phẩm đồ chơi trẻ em được
trưng bày khắp phố phường... Nhưng tại làng nghề đồ chơi trẻ em Khương
Hạ (Thanh Xuân, Hà Nội), mùa trung thu này lại vắng bóng thợ.
Cố giữ lấy nghề
Làng
nghề đồ chơi trẻ em ở Khương Hạ đã có tuổi đời hàng trăm năm, nổi tiếng
với các loại đồ chơi làm bằng sắt như bướm, đèn cù, thỏ đánh trống, tàu
thủy… Thế nhưng, tới thời điểm này chỉ còn duy nhất anh Nguyễn Văn Mạnh
Hùng làm và giữ nghề. Anh Hùng chia sẻ: “Làng nghề có hơn 100 năm,
truyền qua 5 – 6 đời nay. Tôi học nghề này từ bố tôi. Trước, cả làng có
100 hộ làm nghề, nhưng đến năm 1975 chỉ còn 30 hộ giữ được nghề...”.
|
Anh Hùng với chiếc tàu thủy đồ chơi rất được ưa chuộng. |
Anh
Hùng cho biết thêm: “Làm các đồ chơi bằng kim loại thì nguyên vật liệu
rất đắt đỏ, hơn nữa không phải nhà nào cũng làm được mẫu mã đẹp và đảm
bảo chất lượng nên hàng bán không chạy. Hơn chục năm trước, đồ chơi từ
thị trường Trung Quốc nhập về với khối lượng lớn đã “bóp” chết làng
nghề. Đến nay, chỉ có tôi vẫn bám trụ lại, chuyên làm tàu thủy đồ chơi
cho trẻ”.
Chiếc tàu thủy đồ chơi do anh Hùng
làm khá đặc biệt vì có thể chạy được trên mặt nước, có tiếng nổ và khói
“như thật”. Theo anh Hùng, làm tàu thủy đồ chơi cho trẻ em chủ yếu làm
thủ công nên rất công phu, thông thường thợ làm 10 giờ mới hoàn thiện
được một sản phẩm. Thợ 30 năm làm nghề như anh bình quân chỉ làm được 1
tàu thủy/ngày, giá bán theo đơn đặt hàng 300.000 đồng/cái.
Chị
Nguyễn Thị Thuyết - vợ anh bộc bạch: “Thấy mọi người đều bỏ nghề để mưu
sinh, tôi cũng khuyên anh nên chuyển nghề nhưng anh ấy không nghe mà
còn đổ cả tâm huyết vào làm. Mãi rồi khách hàng cũng biết tiếng và ưa
chuộng sản phẩm”.
Chị Thuyết cho hay, mùa bán
hàng rộ nhất vào tháng 5, tháng 6 âm lịch: “Khi đó hàng làm không xuể,
thậm chí khách du lịch nước ngoài đặt hàng 20 – 30 cái với giá cao hơn
thị trường trong nước 100.000 đồng/cái. Hiện nay, các sản phẩm của gia
đình đã được trưng bày tại Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam, tham gia các
Festival Làng nghề truyền thống, được xuất khẩu sang tận Pháp, Mỹ”.
Mong mỏi truyền nghề
Cách
đây khoảng 10 năm, có một đoàn khách Trung Quốc qua thăm mô hình và học
tập cách làm tàu thủy của gia đình anh Hùng, anh tận tình chia sẻ bí
quyết làm nghề. Khi về nước, họ không thể theo nghề được bởi làm tàu
thủy chỉ làm được thủ công, trong khi đó nước bạn làm theo kiểu sản xuất
hàng hóa. “Máy móc chỉ làm được vỏ tàu, còn bên trong phải làm thủ
công, vì thế nếu đầu tư nhà máy để làm vỏ rồi thợ vẫn phải cặm cụi làm
chi tiết bên trong thì khó sản xuất nhanh, nhiều được”- anh Hùng nói.
“Sản
phẩm tàu thủy bán với giá 300.000 đồng/cái, nhưng có những sản phẩm giá
8 -9 triệu đồng, tùy đơn đặt hàng. Mỗi năm, từ nghề này, anh Hùng cũng
có thu nhập 200 – 250 triệu đồng”.
Gần đây,
anh nhận đào tạo và truyền nghề cho 7 – 8 học viên từ các tỉnh Nam
Định, Thái Nguyên nhưng họ chỉ học 1-2 tháng rồi nghỉ học giữa chừng.
Hỏi về nguyên nhân thì anh cho biết: “Để làm tàu thủy đồ chơi cũng phải
biết gò, hàn, hiểu biết về động cơ. Ít nhất phải mất 2 năm học nghề, nếu
học ngắn hạn chỉ làm được vỏ của tàu chứ không thể cho khởi động động
cơ. Thời gian học lâu nên họ nản”.
Anh Hùng
cho hay, hiện nay trên thị trường chỉ đáp ứng được ¼ nhu cầu sử dụng sản
phẩm tàu thủy, nhưng không ai thiết tha với nghề. Mong mỏi lớn nhất của
anh là có học trò nối nghiệp đã bao lâu nhưng vẫn chưa thực hiện được
vì không có điều kiện để mở xưởng, hỗ trợ kinh phí cho học viên.
Ngô Xuân