Giờ đây, có những truyền thống mới đang được gầy dựng bên cạnh việc phục hồi những truyền thống cũ của tết Việt.
Trung tâm văn hóa phố cổ Hà Nội phục dựng không gian đón tết của người Hà Nội xưa
ẢNH: LÊ BÍCH
Người phóng tác, người gìn giữ
Họa sĩ Nguyễn Xuân Lam đã mất 4 tháng để lên ý tưởng và thực hiện
phù điêu Tuần lễ thời trang phố cổ trên phố bích họa Phùng Hưng, Hà Nội.
Đó là một tác phẩm dựa trên bản tranh dân gian Múa rồng vào dịp tết với
nhiều nhận diện của các thương hiệu thời trang lớn. Chẳng hạn chiếc đèn
lồng đỏ dán logo Chanel. Các em bé mặc trang phục có kẻ chi tiết của
Burburry, họa tiết của Louis Vuitton, hay logo của Versace... Một sự pha
trộn của truyền thống tết và hiện đại. “Mới ngày nào các trang phục
giản dị đơn sắc còn ở khắp nơi thì bây giờ các thương hiệu thời trang
quốc tế đã không còn xa lạ nữa. Nghệ thuật đương đại nên tùy văn hóa của
từng người sẽ có cách hiểu tác phẩm khác nhau”, họa sĩ nói.
|
|
|
Tôi nghĩ truyền thống là điều có thể thay đổi. Cách đón tết cũng thế. Miễn là phù hợp với thời đại và vẫn giữ giá trị gốc
|
|
|
Bà Thu Hòa, Giám đốc Bảo tàng Gốm sứ Hà Nội
|
|
|
“Tôi nghĩ truyền thống là điều có thể thay đổi. Câu chuyện trên
tranh dân gian cũng đa dạng hơn. Cách đón tết cũng thế. Miễn là phù hợp
với thời đại và vẫn giữ giá trị gốc”, bà Thu Hòa, Giám đốc Bảo tàng Gốm
sứ Hà Nội, nói. Bà cũng đang phục dựng lại tranh Kim Hoàng. Tuy nhiên,
cũng có những tác phẩm mới theo phong cách Kim Hoàng được vẽ thêm. Chẳng
hạn, bà Hòa đang cho thiết kế những tranh 12 con giáp mới theo lối vẽ
đặc trưng của dòng tranh này.
Cũng có những người bỏ công giữ hoặc phục dựng lại truyền thống.
Chẳng hạn, Nghệ nhân nhân dân Ánh Tuyết đã nhiều năm giữ các công thức
nấu cỗ tết cổ truyền. Những món như cá kho, nem rán kiểu Hà Nội, canh
bóng thả, canh măng ninh chân giò, xào hạnh nhân... bà vẫn nấu như đã
từng được dạy làm hàng chục năm về trước. “Nấu đúng như ngày xưa thì rất
mất công. Nhưng ông bà mình để lại như vậy thì tại sao lại không giữ.
Những món ăn nấu đúng kiểu cổ truyền ngon rất lạ, và không bao giờ bị
lỗi mốt cả”, bà Tuyết nói. Dù vậy, bên cạnh những mâm cỗ cổ truyền, các
món mới cũng được phát sinh liên tục. Và bà Tuyết cũng bán thêm những
món như chân giò, gà ủ muối bên cạnh thực đơn truyền thống từ nhiều năm.
Nhóm Đình làng Việt lại có vài nghi lễ khác với truyền thống
khi tổ chức hoạt động Tết Việt ở đình So (Quốc Oai, Hà Nội). “Trước đây
chỉ có những lễ tế của các cụ cao niên ở đình. Nhưng chúng tôi làm lễ
dâng, tức là cúng dâng lễ vật phẩm quý lên thành hoàng làng So. Lễ đó là
lễ mới bên cạnh lễ tế của các cụ. Hoặc cây nêu trước thường dựng ở nhà,
bây giờ chúng tôi làm lễ dựng cây nêu ở sân đình để mọi người cùng trải
nghiệm”, nhà nghiên cứu Nguyễn Đức Bình, sáng lập viên của Đình làng
Việt, nói.
Việc sáng tác mẫu tranh Kim Hoàng mới của bà Hòa, làm mới đồ vật
xưa của ông Đạt, hay hoạt động Tết Việt được nhiều nhà nghiên cứu gọi là
xây dựng những truyền thống mới, giúp người trẻ thấy gần gũi với truyền
thống từ thời ông cha mình hơn. “Tôi làm lại cái tủ này cho một khách
hàng trẻ và rất thành công trong công việc. Đó là một thanh niên hiện
đại, xăm trổ kín người, mặc toàn hàng hiệu. Nhưng khi thấy anh ấy xuýt
xoa với màu sơn son thì tôi vô cùng yên tâm để gả cái tủ này về cho
người hiểu truyền thống. Đó là người hiểu được sự náo nức của tết cũng
như nâng niu giá trị cũ dù rất hiện đại”, ông Đạt chia sẻ.
Dâng lễ trong Tết Việt ở đình So, Quốc Oai, Hà Nội ẢNH: PHAN HUY
|
Về những truyền thống mới này, nhà nghiên cứu Nguyễn Đức Bình cho
rằng, điều quan trọng nhất là xây dựng được sự gắn kết cộng đồng và giữ
được những nét nghệ thuật dân gian xưa. Khi tổ chức Tết Việt ở đình làng
So, ông Bình cũng mời nhiều đại sứ các nước tới dự. Họ thực sự yêu
thích trải nghiệm tết qua việc nấu bánh chưng, vẽ tranh dân gian, dựng
cây nêu, những canh hát cửa đình. “Điều cốt yếu là phải chọn những hoạt
động đậm nét văn hóa, và không được thương mại hóa nó. Năm nay đã là Tết
Việt thứ 3 chúng tôi tổ chức. Nhiều địa phương đã mời chúng tôi về tổ
chức Tết Việt. Tuy nhiên, tiềm lực chúng tôi chưa thể đảm đương nhiều.
Vì thế, chúng tôi mời họ về dự ở đình So. Nếu thấy được, họ sẽ về tự
nhân lên ở địa phương mình”, ông Bình nói.
Theo: thanhnien.vn