Là
một di sản văn hóa thế giới, ngoài cảnh sắc thiên nhiên thơ mộng, lãng
mạn, thành phố Huế có rất nhiều di tích lịch sử như hoàng thành, lăng
tẩm, đền đài và rất nhiều ngôi chùa cổ nổi tiếng của Việt Nam.
Thiên
Mụ (còn gọi là Linh Mụ) là ngôi chùa cổ xưa nhất, gắn liền với sự hình
thành kinh đô Phú Xuân và sự nghiệp mở cõi của nhà Nguyễn, khởi đầu từ
thời chúa Nguyễn Hoàng.
Truyền
thuyết từ xưa kể rằng, khi chúa Nguyễn Hoàng vào làm Trấn thủ đất Thuận
Hóa, ông đích thân xem xét địa thế ở đây nhằm tính chuyện lâu dài.
Người dân địa phương cho biết, ban đêm thường có một bà lão mặc áo đỏ
quần lục xuất hiện trên đồi Hà Khê, nói với mọi người: "Rồi đây sẽ có
một vị chân chúa đến lập chùa để tụ linh khí, làm bền long mạch, cho
nước Nam hùng mạnh". Nguyễn Hoàng cả mừng, vào năm Tân Sửu (1601)cho
dựng chùa trên đồi, đặt tên là "Thiên Mụ". Năm 1862, vua Tự Đức cho đổi
tên chùa thành "Linh Mụ" (Người đàn bà linh thiêng).
Từ
trung tâm thành phố Huế, theo đường bộ dọc tả ngạn sông Hương đi về
phía tây khoảng 5 cây số thì đến chùa Thiên Mụ. Qua khỏi đầu cầu Bạch
Hổ, du khách theo đường Nguyễn Phúc Nguyên đi qua suốt làng Kim Long nổi
tiếng với nhiều di tích các dinh, phủ hình thành từ đầu thế kỷ XVII.
Nhưng sẽ rất thú vị nếu du khách dùng thuyền đi ngược sông Hương để có
cơ hội ngắm nhìn cảnh quan nên thơ dọc hai bên bờ và cập bến ngay trước
cổng chùa.
Từ
bến thuyền trước cổng chùa Thiên Mụ nhìn về hướng nam, bên kia sông là
những xóm làng phía hữu ngạn, có phường đúc Dương Xuân, làng nghề đúc
đồng hình thành từ cuối thế kỷ XVII. Xa xa trong ảnh là núi Ngự Bình.
Nhìn
chếch về phía tây, hướng lên thượng nguồn sông Hương sẽ thấy dãy Trường
Sơn trùng điệp, bên trái là đồi Vọng Cảnh và bên phải có điện Hòn Chén,
trong tuyến du lịch ngược dòng sông Hương kỳ thú.
Hai
công trình kiến trúc chính của chùa Thiên Mụ là tháp Phước Duyên và
điện Đại Hùng. Tháp Phước Duyên còn được xem là một biểu tượng của thành
phố Huế. Tháp cao 21 mét, gồm 7 tầng, được xây dựng ở phía trước tam
quan chùa vào năm 1844. Hai bên ngôi tháp có nhà chuông treo đại hồng
chung cao 2,5 m nặng 3.285 kg đúc vào năm 1710 (thời Nguyễn Phúc Chu) và
năm 1715, Chúa lại cho xây dựng tấm bia cao 2,58m đặt trên lưng con rùa
bằng cẩm thạch.
Trước
các điện, quanh chùa là các vườn hoa cây cảnh xanh tươi, rực rỡ. Chùa
bị hư hỏng nặng năm 1943. Từ năm 1945, hoà thượng Thích Ðôn Hậu đã tổ
chức công cuộc đại trùng tu kéo dài hơn 30 năm. Ngày nay, lượng khách du
lịch đến viếng chùa rất đông đảo và gần như quanh năm.
Điện
Đại Hùng là chánh điện của chùa Thiên Mụ. Điện gồm 5 gian, 2 chái, được
bài trí đơn giản nhưng rất tôn nghiêm. Ngoài những pho tượng Phật bằng
đồng, còn có bức hoành phi bằng gỗ sơn son thiếp vàng do tự tay chúa
Nguyễn Phúc Chu ngự đề vào năm 1714 và một chiếc khánh đồng lớn chạm
hình nhật nguyệt tinh tú.
Chùa
còn có nhiều hạng mục khác như hậu điện, nhà tăng, nhà khách… Phía sau
cùng là vườn thông xanh mát, tĩnh mịch, phong cảnh nên thơ. Cuối khu
vườn là khu mộ tháp của cố hòa thượng Thích Đôn Hậu (1905-1992).
Theo TBKTSG Online
Tác giả: Lam Dương - Hoàng Mai