Ở
độ tuổi bước đầu làm quen, tìm hiểu cuộc sống, những thông tin, hình
ảnh trong truyện tranh là yếu tố có tác động lớn đến sự hình thành nhận
thức và nhân cách của trẻ nhỏ. Bởi qua truyện tranh, trẻ không những
phát triển óc sáng tạo, trí tưởng tượng mà còn thu nhận được nhiều giá
trị lịch sử, văn hóa, bài học kinh nghiệm từ những câu chuyện có ý nghĩa
triết lý, giáo dục sâu sắc. Do vậy, sẽ đặc biệt hữu ích nếu trẻ được
tiếp cận những truyện tranh mang ý nghĩa nhân văn, nhân sinh lành mạnh.
Và ngược lại, hậu quả cũng nghiêm trọng không kém nếu trẻ tìm thấy những
"hạt sạn" thông tin độc hại trong các sản phẩm truyện tranh thiếu chuẩn
mực văn hóa. Nhưng đáng tiếc, thị trường truyện tranh nước ta lại đang
đặt ra cho trẻ nhiều khó khăn, nhầm lẫn trong việc lựa chọn trước tính
song hành, đan cài phức tạp của những giá trị tốt-xấu. Dạo một vòng
quanh các con đường Tạ Quang Bửu, Tôn Thất Tùng, Khương Thượng, Phương
Mai, Trung Tự (Hà Nội)..., sẽ không khó để nhận ra những truyện tranh
bạo lực được bày bán ngang nhiên trên kệ sách của các cửa hàng với số
lượng không ít mà đa phần có xuất xứ từ Nhật Bản, Trung Quốc, Hàn Quốc.
Hết Ragnarok (NXB Kim Ðồng) lại đến Túy quyền, Song hùng kỳ hiệp (NXB
Phương Ðông)..., hầu như trang truyện nào cũng đầy ắp những hình ảnh sát
thương đẫm máu. Các nhân vật được minh họa với mặt mũi hung hăng, mím
môi, nhíu mày, trợn mắt, tay lăm le súng ống, giáo, gươm, lúc nào cũng
trong tư thế sẵn sàng lao vào nhau để tiến hành những cuộc thanh trừ
đằng đằng sát khí. Kéo theo đó là những âm thanh "bùm", "chát", "kịch",
"roẹt" của binh khí khi va chạm và tiếng "hây da", "hứ", "hự" của những
nhân vật khi thi triển các chiêu tác chiến.
Truyện
tranh châu Á tràn vào nước ta giống như một cơn lốc lớn, yếu tố bạo lực
quyết liệt, mạnh mẽ bao nhiêu thì yếu tố "sex" cũng mùi mẫn, ướt át bấy
nhiêu. Truyện tranh "Thủy thủ mặt trăng" một thời đã từng là niềm đam
mê của trẻ em, giờ đây cũng đầy rẫy hình ảnh các nhân vật chính ôm, hôn
tình tứ. Tiêu biểu nhất phải kể đến dòng truyện tranh dành cho tuổi mới
lớn của Nhật Bản và Hàn Quốc như Dòng sông huyền bí, Con nhà giàu, hay
Punch - tình ca trên sàn đấu... Nét đẹp trong sáng, hồn nhiên của những
mối tình đầu thuở học trò chẳng thấy đâu, chỉ rặt những ám thị về "sex"
với các hình ảnh ướt át thái quá và lời lẽ đặc tả những "thổn thức"
khiến người lớn cũng phải rùng mình. Các nhà xuất bản tự bào chữa cho
mình bằng cách in các dòng cảnh báo lên bìa truyện "Chỉ dành cho lứa
tuổi 15+, 16+...", song thử hỏi các bạn trẻ ở độ tuổi này học tập được
gì, tiếp thu được gì từ những bộ truyện như trên ngoài sự nhảm nhí, vô
bổ. Ðiều đáng bàn hơn là cho dù các cảnh báo độ tuổi có xuất hiện thì
cũng chỉ mang tính hú họa, bởi tâm lý càng cấm thì càng cứ, dù tuổi chưa
lớn hay mới lớn cũng đều cho mình là đã lớn, hơn nữa, cũng chẳng có chế
tài nào ngăn các cửa hàng không được bán truyện 16+, 18+ cho các đối
tượng nhỏ tuổi hơn. Cứ thắc mắc tại sao nạn bạo lực học đường càng lúc
càng gia tăng, tại sao những câu chuyện dở khóc dở cười ở lứa tuổi học
trò xuất phát từ ham muốn thể nghiệm giới tính vẫn ngày ngày tiếp diễn,
một phần câu trả lời có lẽ nằm ngay ở chính những tập truyện tranh thiếu
lành mạnh. Ðó là chưa kể, một số bộ truyện tranh gần đây còn dẫn đến
nguy cơ làm mai một sự trong sáng của tiếng Việt với sự xuất hiện của
một loạt những từ không hề có trong từ điển như: ak (ặc), bít (biết),
chít (chết), bụp, phập,... Không hiếm những tựa truyện mà chỉ vừa đọc đã
thấy phản cảm như: Thuyền trưởng quần lót; Siêu nhân mì ăn liền; Mèo
Angus, quần lọt khe và nụ hôn thắm thiết... Nguy hiểm hơn, ngay cả những
câu chuyện cổ tích đã được cha ông ta lưu truyền qua biết bao thế hệ
khi được phát hành dưới dạng truyện tranh giờ cũng bị bóp méo, sai lệch
về nội dung và thiếu chuẩn mực trong ngôn ngữ thể hiện. Ðơn cử như
truyện "Sự tích trầu cau", tích xưa kể lại, cô con gái họ Lưu vì thấy
người em nhường cháo cho người anh mới phân biệt được ai là anh, ai là
em và xin phép cha được lấy người anh làm chồng, bởi theo tục cổ, anh
phải lấy vợ trước em. Nhưng khi được NXB Thời Ðại phát hành, truyện đã
có thêm tình tiết: sau khi biết Tân là anh, giữa Tân và cô gái họ Lưu có
nhiều cuộc gặp gỡ, tình yêu của họ mỗi ngày một khăng khít nên đạo sĩ
họ Lưu đồng ý gả con gái mình cho Tân. Không những thế, đến kết chuyện
còn xuất hiện cụm từ thiếu tính mỹ học: "Vua bắt buộc trai gái khi kết
hôn phải tìm cho được ba món: trầu, cau và vôi cho mọi người nhai nhai
nhổ nhổ một tí để ghi nhớ tình yêu không bao giờ phai lạt". Rõ ràng, cốt
truyện vẫn thế nhưng sự thêm thắt những tình tiết không hợp lý, việc sử
dụng những từ ngữ thiếu chính xác đã làm suy giảm nét đẹp lễ nghĩa cũng
như giá trị nhân văn sâu sắc của câu chuyện.
Trước
sự xâm lấn mạnh mẽ của dòng truyện tranh nước ngoài cũng như những tác
động tiêu cực tới giới trẻ, đã đến lúc chúng ta phải xác định việc xây
dựng và phát triển thị trường truyện tranh chính là một trong những
chiến lược quan trọng để phát triển con người. Chiến lược ấy sẽ không
khó thực hiện nếu như những người làm công tác biên dịch, những người
chịu trách nhiệm xuất bản làm việc cẩn trọng, tỉ mỉ hơn với cái tâm vì
trẻ nhỏ và không đặt lợi ích kinh tế lên hàng đầu. Ngoài ra, các cơ quan
chức năng cũng cần đẩy mạnh công tác kiểm duyệt và có chế tài mạnh mẽ
để xử phạt đối với các cơ sở kinh doanh truyện có nội dung không phù
hợp. Trên thế giới, một số nước phát triển đã áp dụng hiệu quả quy định
phải xuất trình thẻ chứng minh hơn 18 tuổi mới được mua bia rượu, vậy
tại sao Việt Nam không thể ứng dụng quy định này đối với các loại truyện
tranh phân cấp độ tuổi thông qua việc nhận diện chứng minh thư, thẻ học
sinh,...? Thiết nghĩ, khi du nhập các bộ truyện tranh nước ngoài, những
người làm nội dung phải cố gắng tôn trọng bản gốc, song cũng cần có
những chỉnh lý, biên soạn để nội dung truyện, ngôn ngữ truyện phù hợp
với văn hóa, thuần phong mỹ tục của đất nước mình. Ngoài ra, những bậc
làm cha, làm mẹ, những người gần gũi con cái nhiều nhất nên có những
định hướng, những kiểm soát nhất định đối với việc lựa chọn truyện tranh
của con trẻ. Việc trẻ mới lớn tìm đến những truyện tranh có nhiều yếu
tố sex còn có nguyên do sâu xa từ việc không được trang bị đầy đủ các
kiến thức về giới tính, tình yêu, sức khỏe sinh sản tại nhà trường và
gia đình, dẫn đến tò mò, muốn tìm hiểu. Vì thế, gia đình và nhà trường
cần có sự kết hợp trong việc giáo dục giới tính cho học sinh, từ đó giúp
trẻ có ý thức và kỹ năng tự bảo vệ mình trước những hình ảnh, nội dung
độc hại từ nhiều luồng thông tin trong cuộc sống.
Theo nhandan