Tăng tính hàm lượng khoa học

Đã thành thông lệ, cứ vào ngày 19.4 hằng năm, Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam tại Đồng Mô lại trở nên tấp nập, rộn rã khi bà con đồng bào các dân tộc từ các bản làng xa xôi tụ hội về đây. Tùy theo quy mô và điều kiện, Ban Tổ chức sẽ lựa chọn lần lượt khoảng 10 tỉnh và mỗi địa phương sẽ cử đoàn đại biểu về Làng Văn hóa để giao lưu . Trong những ngày hội, hàng loạt các hoạt động như múa hát, giao lưu, quảng bá giới thiệu các đặc sản, nếp sống văn hóa… của từng dân tộc được tổ chức khá công phu, quy mô.

Tuy nhiên, theo Giám đốc Sở VH, TT và DL tỉnh Lào Cai Trần Hữu Sơn: các hoạt động dường như mới chỉ dừng lại ở vai trò giới thiệu, quảng bá mà chưa đề cập sâu đến những vấn đề cấp bách thuộc về văn hóa dân tộc. Đơn cử như vấn đề bảo tồn văn hóa dân tộc ra sao trước cơn lốc của du lịch, của quá trình đô thị hóa... Bản sắc văn hóa của nhiều dân tộc đang trở nên mờ nhạt trước sự đổi thay đó. Đành rằng, du lịch và sự phát triển của xã hội đã góp phần cải thiện cuộc sống của người dân . Tuy nhiên, dường như người dân vẫn chưa được hưởng lợi thỏa đáng từ nguồn tài nguyên di sản cũng như nét văn hóa mà mình đang sở hữu… Do đó cần bàn định để đưa ra các cơ chế, chính sách cho người dân trong phát triển du lịch từ văn hóa bản địa. Trên thế giới, vấn đề này thường phân định rõ ràng, người dân đóng góp ra sao, doanh nghiệp có trách nhiệm như thế nào…

Từ thực tế đó, ông Sơn đề xuất, Ngày  Văn hóa các dân tộc Việt Nam nên tổ chức những hội thảo mang tính chuyên đề, mang hàm lượng khoa học cao, với sự tham gia của các nhà khoa học, nhà nghiên cứu để từ đó có thể đưa ra chiến lược cho phát triển văn hóa dân tộc một cách thiết thực hơn.

Cùng quan điểm này, GS Tô Ngọc Thanh, Chủ tịch Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam cho rằng, trong tương lai, Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam phải là trung tâm nghiên cứu văn hóa các dân tộc và là hình mẫu trong việc giữ gìn văn hóa các dân tộc. Trong các hội thảo tại Ngày Văn hóa các dân tộc Việt Nam, cần đề chính những người dân phát biểu để họ có thể nói lên những cảm nghĩ của mình…

Cần chuyên sâu về văn hóa từng dân tộc

Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam có tổng diện tích 1.544ha, và gần 1.000ha mặt nước. Có thể nói, về cơ sở hạ tầng cũng như không gian ở nơi đây rất phù hợp với việc tái hiện một ngôi nhà chung của cộng đồng người Việt. Tuy nhiên, theo nhận định chung, Làng Văn hóa vẫn chưa thể hiện được phần hồn cốt của từng dân tộc. Bà Thào Thị Chúa đến từ Mèo Vạc (Hà Giang) cho biết, bà rất thích và tự hào khi có ngôi nhà của dân tộc mình được đặt tại Làng . Tuy nhiên, bà cho rằng, trong đó vẫn thiếu nhiều nét văn hóa của người Mông như: chiếc bàn vuông và ghế dài dành để tiếp khách, hay bát hương mà người xa nhà thường thắp mỗi khi trở về nhà của mình, rồi các đồ dùng như bát gỗ, thìa gỗ… những vật dụng sinh hoạt cần thiết. Do vậy, bà cảm thấy ngôi nhà đó chưa thật gần gũi với nét sinh hoạt văn hóa truyền thống của dân tộc mình. Đó cũng là thực trạng chung của không ít ngôi nhà dân tộc được xây dựng tại Làng.