(Dân Việt) - Đó là nghịch lý ở nhiều làng nghề. Dù “kiếm cơm” bằng các
nghề thủ công mỹ nghệ, nghề truyền thống, nhưng tỷ lệ lao động được đào
tạo bài bản rất thấp, dẫn tới sản phẩm của các làng nghề thiếu sức cạnh
tranh.
Theo thống kê chưa đầy đủ của Hiệp hội Làng
nghề Việt Nam, hiện nay cả nước có 2.970 làng nghề với hơn 11 triệu lao
động (khoảng 24% lao động nông thôn). Tuy nhiên, trong đó chỉ có 12,3%
(tương đương 1,3 triệu lao động) được đào tạo nghề.
Thiếu lao động có kỹ thuật
Ông
Trịnh Quốc Đạt - Trưởng ban Đào tạo Hiệp hội Làng nghề Việt Nam cho
biết: “Nhiều làng nghề truyền thống hiện nay thiếu vắng đội ngũ thợ lành
nghề, thợ tạo mẫu, các nghệ nhân cao tuổi ngày càng già yếu, không còn
đủ sức để truyền nghề. Đa số lực lượng lao động có trình độ văn hóa và
thẩm mỹ chưa cao. Hầu hết chủ hộ sản xuất ở các làng nghề chưa được đào
tạo về quản trị kinh doanh và thiếu kiến thức về kinh tế thị trường”.
|
Dạy nghề theo mô hình xây dựng làng nghề mới ở Long Biên, Hà Nội. |
Hiện
nay, thu nhập của người lao động trong các làng nghề thường cao gấp 2 –
3 lần so với lao động ở các làng thuần nông. Tuy nhiên, để thuyết phục
người lao động học nghề và làm nghề là một điều không hề đơn giản.
Bà
Hoàng Thị Phương Anh - Giám đốc Công ty TNHH An Huy (An Dương, Hải
Phòng) - cho biết thêm: “Lao động trẻ có xu hướng thoát ly, tìm việc làm
trong các khu công nghiệp. Vì vậy, để truyền nghề cho 1 người rất khó
khăn, giáo viên phải đi lại thuyết phục gia đình, học viên nhiều lần”.
Một nguyên nhân nữa khiến những làng nghề truyền thống ngày càng ít thợ
giỏi, thợ lành nghề là do việc dạy nghề phần lớn theo cách cầm tay chỉ
việc.
Cần một kế hoạch dài hơi
Theo
nghệ nhân Nguyễn Tấn Thỉnh ở Công ty TNHH Phú Mỹ Lộc (Long Biên, Hà
Nội), những làng nghề truyền thống muốn phát triển bền vững, trước hết
cần phải có đội ngũ thợ giỏi về tay nghề, am hiểu thị trường, có kiến
thức kinh doanh. “Muốn có đội ngũ thợ giỏi thì trước hết cần khơi dậy
lòng yêu nghề và ý thức tự tôn với những sản phẩm truyền thống của quê
hương và đặc biệt phải được đào tạo nghề một cách bài bản”- ông Thỉnh
chia sẻ.
Ông Phạm Vũ Quốc Bình - Phó Vụ
trưởng Vụ Kỹ năng nghề (Tổng cục Dạy nghề) - cho biết: “Để khắc phục
tình trạng này, từ đầu năm 2010, Tổng cục Dạy nghề đã phối hợp với Hiệp
hội Làng nghề Việt Nam và các cơ sở đào tạo nghề, doanh nghiệp mở thí
điểm 119 lớp, đào tạo hơn 2.610 lao động ở 26 nghề truyền thống”.
Từ
đầu năm 2010, Tổng cục Dạy nghề đã tổ chức thí điểm 3 mô hình dạy nghề
để xây dựng làng nghề mới; đào tạo lao động xây dựng làng nghề gắn với
vùng nguyên liệu; đào tạo nguồn nhân lực để phát triển làng nghề. Đến
nay, sau 1 năm thực hiện thí điểm, 80% số học viên sau khi ra trường có
việc làm và thu nhập ổn định.
Nhằm đẩy
nhanh tỷ trọng lao động làng nghề được đào tạo ở trình độ cao, Quyết
định 1956/QĐ-TTg đã đặt mục tiêu xây dựng 9 trường trung cấp nghề thủ
công mỹ nghệ ở 9 tỉnh tập trung nhiều làng nghề truyền thống. Các trường
này được hỗ trợ đầu tư xây dựng và thiết bị dạy nghề với mức đầu tư 25
tỷ đồng/trường.
Với mục tiêu phát triển
nhân lực kỹ thuật cho sự phát triển làng nghề Việt Nam đến năm 2020 và
thực hiện Chương trình “Mỗi làng một nghề” thì việc xây dựng đội ngũ lao
động có chất lượng là việc làm hết sức cần thiết.
Ông
Vũ Quốc Tuấn - Chủ tịch Hiệp hội Làng nghề Việt Nam cho biết: “Để xây
dựng nguồn lao động có chất lượng cho các làng nghề thì việc dạy nghề
phải được diễn ra trên cả ba cấp độ khác nhau; đào tạo nghề cho những
lao động phổ thông chưa biết nghề để họ có ít nhất một nghề; bổ sung
những kiến thức, kỹ năng mới cho những người đã có nghề nhưng tay nghề
chưa đủ mức thành thạo để họ trở thành những người thợ giỏi; bổ túc kiến
thức khoa học, công nghệ mới cho nghệ nhân để số này cập nhật được
những kiến thức mới, công nghệ mới”. Nếu đạt được cả 3 cấp đó thì mới hy
vọng các làng nghề Việt Nam vươn xa.
Công Trình
nguồn (datviet.vn)