Nhìn những con tôm hùm to lớn
được treo trên tường tại căn nhà đường Ngô Gia Tự, An Nhơn, Bình Định,
ai cũng đều trầm trồ khi được biết chúng được làm từ tre.
Cha đẻ của những sản phẩm độc đáo này là
bác Nguyễn Minh Châu, năm nay 87 tuổi, người nghệ nhân có bàn tay cực
kỳ khéo léo với rất nhiều sản phẩm thủ công sáng tạo. Theo anh Nguyễn
Phúc Sơn, con trai cả của bác Minh Châu, trước khi tạo ra đặc sản tôm
tre độc đáo, cha anh đã khá nổi tiếng với những sản phẩm khác, như sử
dụng bông gòn để làm những chú chim sẻ trông y như thật, hoặc đắp tranh
nghệ thuật…
Sau khi những sản phẩm chim sẻ, tranh
đắp… lỗi thời, bác Châu chuyển qua nghiên cứu những sản phẩm mỹ nghệ
khác, và khi tình cờ khi thấy những khoanh tre ngẫu nhiên nằm cạnh nhau
rất giống cái lưng của con tôm, ý tưởng làm tôm bằng tre xuất hiện.
Những con tôm hùm làm bằng tre được treo khắp nhà tạo ấn tượng mạnh với khách tham quan.
Sau nhiều lần chỉnh sửa, so sánh với con
tôm thật, rồi lại chỉnh sửa, đến năm 1987, bác Châu đã có một con tôm
bằng tre trông như thật, và chính sản phẩm này mang lại cho bác giải
thưởng thủ công mỹ nghệ toàn quốc trong một dịp trưng bày tại một hội
chợ ở Quảng Ngãi.
"Thời gian đầu, những con tôm đất, với
phần tre chiếm hơn 90% nguyên liệu, dòng sản phẩm tôm đầu tiên của gia
đình được bán rất chạy và khoản thu nhập này đủ giúp gia đình chúng tôi
đủ xoay trở cuộc sống để tiếp tục theo nghề," anh Sơn kể.
Tuy nhiên, theo thời gian, khách hàng
không còn thích sản phẩm này, vậy là gia đình anh Sơn lại tìm tòi để cho
ra đời những con tôm hùm to hơn, màu sắc đẹp hơn, nhưng đồng thời thành
phần tre trong sản phẩm đã giảm xuống chỉ còn mức 50%. Theo anh Sơn,
mỗi cặp tôm hùm có giá từ 350.000 đồng đến 1.000.000 đồng tùy theo kích
thước sản phẩm. Con tôm hùm lớn nhất dài 750 mm, chưa tính bộ râu.
Tôm
nhỏ, dòng sản phẩm đầu tiên thuộc họ nhà tôm của gia đình bác Châu, với
thành phần gần 100% là tre hiện có giá 200.000 đồng/cặp.
Theo anh Sơn, trong con tôm, phần khó
nhất là tạo dáng cong thật tự nhiên cho lưng tôm. Để làm được như vậy,
cần chọn những khúc tre tròn, cưa xéo để chọn những khoanh có kích thước
khác nhau, sau đó ghép lại theo thứ tự từ nhỏ đến lớn. Phần đuôi tôm là
những miếng tre nhỏ, được chẻ mỏng, vuốt láng, xếp xòe ra.
Ngoài tôm tre, gia đình bác Châu còn làm cả những con thú khác bằng tre như cua, cò...
Những làng nghề truyền thống khác ở An Nhơn
Những du khách đã một lần ghé về thị xã An Nhơn, Bình Định nên dành chút thời gian thăm những làng nghề truyền thống tại đây.
Nhơn Lộc, chẳng hạn, là nơi sản xuất
rượu Bàu Đá, thứ đặc sản nổi tiếng của Bình Định. Rượu Bàu Đá nặng nhưng
ngọt, vị thơm, sắc trong. Tên rượu được đặt theo chính tên của xóm Bàu
Đá, thôn Cù Lâm, xã Nhơn Lộc, thị xã An Nhơn, Bình Định.
Xưa, trong làng có cái bàu do hai con
sông giao nhau tạo thành. Sức chảy mạnh của hai dòng sông, đặc biệt vào
mùa lũ, vét sạch lớp đất cát bên trên và dưới cùng là lớp đá, nên có tên
gọi là bàu đá, và người dân xung quanh lấy nước từ bàu này để sinh
hoạt. Lâu dần, hình thành nên tên gọi xóm Bàu Đá.
Các chú tôm hùm thô, dòng sản phẩm hiện được thị trường ưa chuộng, được lên giàn để chuẩn bị mặc lớp áo mới.
Ngày nay, bàu này đã bị lấp, và hiện chỉ
còn những cánh đồng xanh lúa trên vị trí bàu xưa. Theo một số người
trong làng, hiện UBND tỉnh Bình Định đang lên kế hoạch cảo đất, khôi
phục lại hiện trạng bàu đá ngày xưa để giữ gìn di tích cho làng.
Từ Nhơn Lộc, tiếp tục đi về phía Tây -
Bắc khoảng 2,3 km, khách tham quan sẽ đến làng nghề truyền thống An Thái
với đặc sản nổi tiếng là bún Song Thằn. Để làm bún, người ta cho bột,
đã qua xử lý, vào ống có đục lỗ và ép để hình thành sợi bún chạy qua.
Xưa, ống chỉ có hai lỗ nên mỗi lần có hai sợi, tức song thằn, chạy qua.
Từ đó bún có tên là Song Thằn. Một số nơi đọc trại đi nên có tên gọi
khác là bún Song Thần.
Bún được làm từ đậu xanh nên hàm lượng
dinh dưỡng cao hơn so với bún gạo. Ngoài ra, bún Song Thằn còn có ưu
điểm khác đó là giữ được lâu sau khi chế biến, sợi bún dai, khi xào, nấu
không khi bị dính vào nhau. Mỗi ký bún giá 185.000 đồng.
Ngoài đặc sản bún Song Thằn, An Thái còn rất nổi tiếng về võ thuật qua câu thơ "roi Thuận Truyền, quyền An Thái".
Từ trung tâm thị xã An Nhơn, đi về phía
bắc khoảng 4-5 km, khách tham quan sẽ đến làng nghề gỗ truyền thống Nhơn
Hậu với rất nhiều sản phẩm mỹ nghệ đặc sắc.
Làng gỗ Nhơn Hậu vốn là một làng tiện,
sau du nhập thêm kỹ thuật chạm khắc của những nghệ nhân từ miền Bắc vào,
nay các sản phẩm của Nhơn Hậu cực kỳ phong phú, đẹp mắt và có thị
trường tiêu thụ sang cả Trung Quốc, Đài Loan...
Theo giadinh.net.vn