Trong nghề đúc đồng, việc tạo mẫu có
tính quyết định về nghệ thuật trong một tác phẩm. Là thế hệ thứ mười
trong một gia đình có truyền thống làm nghề đúc đồng ở làng Dương Xuân
xưa, nghệ nhân Nguyễn Văn Viện được tôn vinh là người thợ tài hoa, bởi
khó có thể tìm thấy ở làng đúc đồng Huế người thứ hai có kĩ thuật điêu
luyện và sức sáng tạo không ngừng như ông…
Làng đúc đồng Huế có nguồn gốc từ những
người thợ truyền nghề đúc thời chúa Nguyễn. Theo gia phả của dòng họ
Nguyễn Kinh Nhơn, thủy tổ của nghề này là cụ Nguyễn Văn Lương, quê làng
Đông Xá, tỉnh Bắc Ninh ngày nay, thế kỉ XVII theo chúa Nguyễn Hoàng vào
Thuận Hóa lập nghiệp. Rất nhiều sản phẩm của người thợ làng đúc đồng
Dương Xuân khi xưa đã trở thành những kiệt tác di sản trong kho tàng văn
hóa vật thể kinh thành Huế như vạc đồng ở Đại Nội; Cửu vị thần công…
Các nghệ nhân hiện nay ở làng Dương Xuân cũng tài hoa khéo léo không kém
gì ông cha, tiêu biểu là nghệ nhân Nguyễn Văn Viện, nổi tiếng với các
sản phẩm đồng mĩ nghệ do chính ông tạo mẫu.
Mỗi sản phẩm ông làm ra đều có sức hút
kì lạ, bởi mẫu mã luôn sáng tạo cùng kĩ thuật chạm khắc, lộng tinh xảo.
Tác phẩm “Long tứ linh” của ông đoạt giải Vàng tại Hội chợ triển lãm do
Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tổ chức tại Huế năm 2006. Tác
phẩm “Duyên dáng Cố đô” lấy hình tượng chiếc nón bài thơ xứ Huế đoạt
giải Vàng Làng nghề Việt Nam tổ chức tại Hà Nội năm 2008… Nghệ nhân
Nguyễn Văn Viện cho biết: “Đúc tượng chân dung, ngoài những yếu tố mĩ
thuật cần thiết, người thợ phải có hiểu biết về nhân tượng học, nghiên
cứu chi tiết về cuộc đời, sự nghiệp, tính cách… từng nhân vật. Điều này
làm cho bức tượng trở nên có hồn và sống động hơn”. Những tác phẩm của
ông về danh nhân lịch sử như Trần Hưng Đạo, Nguyễn Du, Chủ tịch Hồ Chí
Minh… đều được đặt tại các vị trí trang trọng trong các bảo tàng.
Nghệ nhân Nguyễn Văn Viện với tác phẩm “Duyên dáng Cố đô”.
Nghệ nhân Nguyễn Văn Viện còn nhận tạo
mẫu cho các cơ sở đúc đồng ở Huế và nhiều địa phương khác trong cả nước.
Người tạo mẫu được ví như các nghệ sĩ tạc tượng, dùng đất sét đắp mẫu
theo quy định, chỉnh sửa đường nét, ngôn ngữ điêu khắc trên từng thành
phẩm. Không chỉ mô phỏng, ông luôn có ý tưởng mới, lấy cảm hứng từ nguồn
văn hóa của dân tộc tạo nên mẫu mã, các họa tiết, hoa văn mới lạ.
Làng Dương Xuân có nhiều nhà theo nghề
đúc đồng, nhưng đến đây mọi người đều muốn chiêm ngưỡng sản phẩm của ông
Nguyễn Văn Viện. Ông tâm sự: “Tôi chưa bao giờ bằng lòng với mình, bỏ
nhiều thời gian tham quan các làng đúc đồng khác để học hỏi kinh nghiệm.
Bí quyết của cha truyền lại chỉ 50%, phần còn lại tôi tự học để có”.
Trải qua 60 năm theo nghiệp, ông không nhớ mình sáng tạo bao nhiêu tác
phẩm nghệ thuật được trưng bày khắp 3 miền Bắc – Trung – Nam của Tổ
quốc.
Đã ngoài 70 tuổi, nhưng nghệ nhân Nguyễn
Văn Viện vẫn cặm cụi, mặc dù đây là một nghề vất vả luôn phải làm việc
trong môi trường nóng nực, khói bụi, độc hại. Đứng bên cái nóng trên
1.000oC, người thợ vẫn nở nụ cười, đó không phải là sức mạnh của niềm
tin và tình yêu sao?
Theo: nguoicaotuoi